Từ tiệm vải nhỏ thành tập đoàn trị giá 1,8 tỷ USD
Bố của Mohan Vaswani bắt đầu bán vải với một cửa hàng nhỏ tại thị trấn nhỏ ở Indonesia năm 1948. Ông từng nói với Mohan: “Một ngày nào đó, con sẽ kinh doanh trên khắp thế giới”.
Và lời nói này đã thành hiện thực. Mohan Vaswani hiện 80 tuổi, ông là Chủ tịch Tolaram Group – doanh nghiệp có giá trị khoảng 1,8 tỷ USD, có trụ sở chính tại Singapore.
Tolaram đang xây dựng một khu cảng tại Nigeria, sản xuất giấy tại Estonia, kinh doanh nhà băng ở Indonesia và cung cấp điện tại Ấn Độ. Ngoài ra, tập đoàn này còn sản xuất thực phẩm, phân phối khắp châu Phi và nhiều quốc gia khác. Hiện tại, Tolaram đang lấn sân sang các dịch vụ kỹ thuật số và có kế hoạch thành lập một quỹ đầu tư.
Dù đã thành lập được 70 năm, Tolaram vẫn đang có khí thế hoạt động như các startup trẻ. Một trong những dự án mới nhất của Tolaram là nền tảng cho vay trực tuyến “Tunaiku”, hoạt động riêng bên trong ngân hàng PT Bank Amar của Tolaram tại Indonesia.
Gia đình Vaswani sở hữu Tolaram nhưng hoạt động kinh doanh hàng ngày của 18 đơn vị được vận hành bởi các nhà quản lý chuyên nghiệp bên ngoài. Tolaram khuyến khích họ thử nghiệm những ý tưởng mới.
“Chúng tôi không sợ. Khi thấy cơ hội, chúng tôi sẵn sàng chấp nhận rủi ro”, ông Vaswani chia sẻ. Suốt bảy thập kỷ qua, Tolaram đã rót vốn vào 100 doanh nghiệp, theo CEO Sajen Aswani – cháu của Mohan Vaswani. Ông cho biết, chỉ 25% trong số các thương vụ trên thành công.
 |
| Chủ tịch Tolaram - Mohan Vaswani (trái) cùng cháu trai hiện là CEO doanh nghiệp này. Ảnh: Bloomberg |
Nhà chiến lược Oriano Lizza tại CMC Markets Plc nhận định, Tolaram tăng trưởng rất nhanh những năm qua. “Xương sống cho sự thành công của Tolaram là đa dạng hóa và liều lĩnh mở rộng sang nhiều quốc gia, lĩnh vực”, Lizza cho hay.
Trong khi đó, ông Vaswani lại cho rằng, thành công của Tolaram nhờ văn hóa gia đình từ Sindh – một tỉnh thuộc Pakistan ngày nay. Nơi đây cũng nổi tiếng sản xuất ra nhiều doanh nhân trong nước và quốc tế. “Sindhi là một cộng đồng kinh doanh. Họ là những doanh nhân. Chỉ cần có một khoản tiền nhỏ, họ sẽ bắt đầu kinh doanh riêng vì họ không thích làm thuê cho ai cả”, Vaswani cho biết.
Đầu thế kỷ XVIII, gia đình Vaswani chuyển tới Indonesia – điểm đến phổ biến của những người Sindhi khi đó. Ông bắt đầu đầu làm việc tại tiệm vải của bố mình năm 10 tuổi và tiếp quản nó 9 năm sau. Sau đó, ông mở rộng kinh doanh từ phân phối cho tới sản xuất và mở nhà máy Anh, Mỹ, Đức, Nam Phi...
“Tôi được gia đình cho quản lý công việc kinh doanh từ khá sớm. Không giống như ngày nay, tôi không cần phải học trước”, Vaswani chia sẻ.
Khi lấy ví dụ làm thế nào để chuyển tập đoàn sang những mảng kinh doanh mới, ông đã nói về cách đặt nền móng cho hoạt động của Tolaram ở nước ngoài lần đầu tiên vào những năm 1970. “Tôi nói với một người bạn khi đó đang làm ăn tại châu Phi rằng, tôi muốn mở rộng ra ngoài Indonesia. Anh ấy đã nói, tại sao tôi không thử đến châu Phi”, ông chủ Tolaram nhớ lại.
Tuy nhiên, khi đó, Vaswani chưa biết gì về châu Phi. Vì vậy, ông đã đến khu vực này hai tuần để xem xét. Vaswani tới Nigeria, sau đó là Ghana và Bờ Biển Ngà. Một tháng sau, ông bắt đầu kinh doanh tại Lagos (Negeria).
 |
| Trụ sở Tập đoàn Tolaram tại Singapore. Ảnh: Tolaram |
Chủ tịch Tolaram không theo mô hình quản trị của các tập đoàn gia đình châu Á điển hình – mọi hoạt động, tài sản và thành viên được quản lý bởi một tộc trưởng.
“Chúng tôi quyết định các thành viên gia đình chỉ là cổ đông. Bởi nếu thuê một người chuyên nghiệp từ bên ngoài, bạn có thể phạt khi họ mắc lỗi. Còn với người nhà, nó sẽ nhạy cảm hơn”, ông chủ Tolaram nói. Đây cũng là lý do khiến nhiều công ty gia đình thất bại khi cho thế hệ thứ hai hoặc thứ ba tiếp quản.
Hiện tại, quyền điều hành Tolaram vẫn nằm trong tay gia đình Vaswani. Các đơn vị kinh doanh của tập đoàn gồm tất cả hoạt động thương mại do CEO Aswani điều hành – người từng học kinh tế tại University of London. Sumitra Aswani – con gái của Vaswani phụ trách quỹ từ thiện Ishk Tolaram Foundation được thành lập từ năm 2016. Tuy nhiên, văn phòng Tolaram được Manish Tibrewal quản lý – người gia nhập tập đoàn năm 2004 với vai trò kiểm soát tài chính cho nhà máy sản xuất mỳ của Tolaram tại Nigeria.
Ông Vaswani hiện không còn tham gia vào các hoạt động của Tolaram hàng ngày nhưng ông vẫn đến văn phòng và bàn bạc về những quyết định quan trọng của doanh nghiệp này. Bên cạnh đó, ông cũng giám sát việc mở rộng của tập đoàn.
Hiện tại, Tolaram có 10.000 nhân viên so với 1.000 nhân viên những năm 1970 – thời điểm họ chỉ tập trung chiến đấu tại thị trường trong nước. Vaswani chia sẻ, ông thích doanh nghiệp của mình tự phát triển hơn là thông qua các thương vụ thâu tóm. Vì vậy, ông thuê những người trẻ và giúp họ dần tiếp cận với văn hóa của tập đoàn.
