Từ Grab, Gojek tới Shopee, Traveloka: Thổi bùng cuộc đua siêu ứng dụng tại Đông Nam Á

Nhiều công ty ở Đông Nam Á đang trên cuộc đua tạo ra một siêu ứng dụng của riêng mình. Theo đó, một số công ty internet đang mở rộng ra bên ngoài hoạt động kinh doanh lõi để cung cấp thêm các dịch vụ khác như di chuyển, giao đồ ăn theo yêu cầu hay khám, chữa bệnh từ xa. Mục tiêu của các công ty này là giữ chân người dùng ở bên trong ứng dụng càng lâu càng tốt và từ đó tăng cơ hội có thêm giao dịch, tờ Kr-Asia phân tích.

Nền tảng lữ hành trực tuyến Indonesia Traveloka mới đây triển khai dịch vụ gọi xe taxi hợp tác cùng với Blue Bird, một đơn vị vận hành dịch vụ taxi hàng đầu Indonesia. Mang tên gọi QuickRide, dịch vụ này chính thức ra mắt vào ngày 19/1. Hiện tại, nó đã có mặt tại 16 thành phố, bao gồm Jakarta, Bandung, Semarang, và Denpasar.

Trước Traveloka, Shopee cũng từng có một thoả thuận hợp tác tương tự với Blue Bird vào tháng 12/2021. Trong vài năm trở lại đây, cả 2 công ty nói trên đã mở rộng thêm nhiều dịch vụ bên cạnh mảng dịch vụ chính, với Traveloka là đặt phòng khách sạn và vé máy bay và với Shopee là thương mại điện tử. 

Bên cạnh đó, cả 2 công ty này đều đã có mảng công nghệ tài chính. Traveloka giới thiệu tính năng PayLater vào năm 2018 và ShopeePay đi vào hoạt động năm 2019.

Traveloka và Shopee thậm chí còn "chung đường" với nhau nhiều hơn thế. Năm ngoái, cả hai đều ra mắt dịch vụ giao đồ ăn lần lượt mang tên gọi Eats Delivery và ShopeeFood. Nhờ chiếc lược marketing bài bản và mạnh mẽ, ShopeeFood nhanh chóng có được thị phần từ những "tay chơi" gạo cội như GrabFood và GoFood ngay trong năm đầu vận hành. 

Dù vậy, ShopeeFood vẫn còn cách khá xa các đối thủ trong cuộc đua thị phần. Trong năm 2021, GrabFood có 49% thị phần giao đồ ăn Đông Nam Á. Theo sau là GoFood với 43% và ShopeeFood với 8%, theo một báo cáo của Momentum Works.

Traveloka cũng tham gia vào lĩnh vực khám chữa bệnh từ xa. Mới đây, nó ra mắt một tính năng cho phép người dùng tham vấn ý kiến bác sỹ trực tuyến, đặt lịch xét nghiệm COVID-19 và đặt lịch kiểm tra sức khoẻ.

Tất cả những động thái nói trên đều cho thấy nhiều ứng dụng tiêu dùng lớn của khu vực đang có chung mục tiêu tận dụng tệp người dùng của mình để mở rộng dịch vụ. Grab tự nhận mình là "siêu ứng dụng" đầu tiên của Đông Nam Á và kể từ đó, "siêu ứng dụng" trở thành danh hiệu mà nhiều dịch vụ tiêu dùng hướng đến.

Grab và Gojek là 2 "siêu ứng dụng" lớn nhất Đông Nam Á. Đến nay, rất nhiều công ty khác đã gia nhập cuộc đua. Trong năm 2020, hãng hàng không giá rẻ có trụ sở tại Malaysia AirAsia tuyên bố trở thành "siêu ứng dụng ASEAN cho tất cả mọi người". 

AirAsia sẽ sớm ra mắt dịch vụ gọi xe, giao đồ tươi sống và giao bưu phẩm nhanh tại Indonesia. Trong khi đó, dịch vụ giao đồ ăn và gọi xe của nó đã đi vào hoạt động tại Malaysia và Singapore.

Khái niệm "siêu ứng dụng" lần đầu tiên được dùng là để mô tả WeChat, một ứng dụng phổ biến được 1,2 tỷ người sử dụng (phần lớn là người Trung Quốc). WeChat kết hợp nhắn tin, thanh toán, TMĐT và nhiều dịch vụ khác thông qua chương trình mini app (ứng dụng mini). Bằng cách này, WeChat dần trở thành ứng dụng không thể thiếu của nhiều người Trung Quốc. 

Nhiều công ty, trong đó có cả Facebook, đã cố gắng sao chép được mô hình này ở bên ngoài Trung Quốc song số lượng công ty thành công chỉ đếm trên đầu ngón tay. Ở Đông Nam Á, Grab và Gojek thiếu nhiều tính năng mà WeChat cung cấp, tuy nhiên chúng đều đang hướng đến mô hình "siêu ứng dụng".

"Siêu ứng dụng thường bắt đầu như một nền tảng nhắn tin. Các ví dụ điển hình có thể kể đến WeChat ở Trung Quốc và Kakao Talk ở Hàn Quốc. Cả hai đều cực kỳ phổ biến tại các quốc gia nói trên. 

Trong khi đó, Indonesia có quy định chặt chẽ liên quan đến ứng dụng nhắn tin và vì thế các công ty công nghệ khó phát triển được tính năng nhắn tin", Bhima Yudhistira Adhinegara, giám đốc Trung tâm nghiên cứu Kinh tế và Luật (CELIOS) có trụ sở tại Indonesia, chia sẻ.

Dù vậy, ngoại trừ các tính năng liên lạc, quỹ đạo phát triển siêu ứng dụng ở Đông Nam Á tương tự Trung Quốc.

Ông Adhinegara tin rằng cuộc đua phát triển nhiều siêu ứng dụng hơn có thể sẽ giúp người dùng hưởng lợi vì không cần phải tải về nhiều ứng dụng cho các mục đích hàng ngày. Cùng lúc, người dùng có thể tận hưởng các khuyến mại và giảm giá chéo đến từ các dịch vụ trên nền tảng.

Tuy nhiên, mô hình siêu ứng dụng cũng tiềm ẩn các điểm trừ. Các ứng dụng được sử dụng rộng rãi thường lưu một lượng lớn dữ liệu cá nhân. Chúng có thể được khai thác cho nhiều mục đích khác nhau, ví dụ như quảng cáo. Mọi thứ sẽ tồi tệ hơn nếu như dữ liệu lọt vào tay kẻ xấu. Điều này xảy ra với Tokopedia vào năm 2020 khi thông tin của 91 triệu người dùng đã bị các hacker chia sẻ.

Cạnh tranh sẽ mang đến nhiều lựa chọn cho khách hàng, ông Adhinegara nhận định. Dù vậy, Grab và Gojek sẽ vẫn là những ứng dụng đi đầu trong cuộc đua siêu ứng dụng. Cho đến thời điểm hiện tại, Shopee, Traveloka hay AirAsia vẫn còn phải vượt qua một hành trình dài cho tới khi được công nhận là siêu ứng dụng.