Trung tâm dữ liệu AI: Việt Nam cần làm gì để thu hút dòng vốn tỷ đô?

Thị trường trung tâm dữ liệu đang chứng kiến sự bùng nổ đầu tư do nhu cầu AI ngày càng tăng cao trên toàn cầu. Theo nghiên cứu của McKinsey, nhu cầu về trung tâm dữ liệu toàn cầu có thể tăng từ 19-22% mỗi năm từ 2023 đến 2030, đạt mức 117 đến 219 gigawatts (GW), trong khi hiện tại mới chỉ ở mức 60GW.

Trong năm 2024, các tập đoàn công nghệ lớn như Microsoft, Meta, Alphabet và Amazon đã đầu tư hơn 200 tỷ USD vào các trung tâm dữ liệu phục vụ AI. Trong đó, Microsoft công bố kế hoạch đầu tư 128 tỷ USD cho hạ tầng AI, bao gồm 3 tỷ USD tại Ấn Độ và 2,9 tỷ USD tại Nhật Bản.

Tại khu vực châu Á, đầu tư vào trung tâm dữ liệu đã gia tăng mạnh mẽ. Theo MSCI Real Capital Analytics, tổng giá trị giao dịch trung tâm dữ liệu tại khu vực này trong năm 2024 đạt 21,6 tỷ USD, cao gấp gần 10 lần so với năm 2023. Trong đó, phần lớn vốn đầu tư tập trung tại Australia (39%), Nhật Bản (31%), Singapore (8%) và Hong Kong (8%).

Các nền kinh tế trong khu vực Đông Nam Á cũng đang triển khai chiến lược phát triển AI. Singapore đã thực hiện chương trình NAIS 2.0 nhằm tích hợp AI vào nhiều lĩnh vực khác nhau. Việt Nam cũng xác định AI là lĩnh vực công nghệ nền tảng trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, góp phần nâng cao năng lực sản xuất và tăng khả năng cạnh tranh quốc gia.

Lợi thế của Việt Nam trong cuộc đua

Theo ông Thomas Rooney, Phó Giám đốc Bộ phận Dịch vụ Công Nghiệp của Savills Hà Nội, nhu cầu đối với trung tâm dữ liệu tại châu Á đang rất lớn, đặc biệt tại các thị trường Nhóm 1 như Seoul, Tokyo, Hong Kong, Kuala Lumpur, Singapore và Bangkok. Tuy nhiên, với mức độ cạnh tranh cao, giá thuê tại các thị trường này có xu hướng giảm.

Trong khi đó, các thị trường Nhóm 2 như Hà Nội, TP HCM, Johor (Malaysia) và Bengaluru (Ấn Độ) đang cho thấy sức hút đầu tư nhờ giá thuê tăng trưởng tốt. Đây cũng là các thị trường được kỳ vọng mang lại lợi nhuận cao hơn so với nhóm thị trường phát triển.

Cụ thể, lợi nhuận đầu tư trung tâm dữ liệu tại các thị trường Nhóm 1 như Seoul, Tokyo, Bangkok hay Singapore chỉ đạt khoảng 5%. Trong khi đó, Việt Nam và Ấn Độ có tỷ suất lợi nhuận cao hơn, dao động từ 9,5% - 10%, thu hút sự quan tâm ngày càng lớn từ các nhà đầu tư.

Những thách thức cần giải quyết để thu hút đầu tư

Thứ nhất là về nguồn cung điện cho trung tâm dữ liệu AI. Sự phát triển mạnh mẽ của trung tâm dữ liệu AI kéo theo nhu cầu điện năng rất lớn. Các trung tâm dữ liệu AI có thể tiêu thụ điện năng gấp từ hai đến năm lần so với các trung tâm dữ liệu thông thường.

Trên thế giới, một số quốc gia đã gặp khó khăn trong việc đảm bảo nguồn điện cho trung tâm dữ liệu. Chẳng hạn, Ireland đã quyết định dừng cấp phép xây dựng trung tâm dữ liệu gần Dublin đến năm 2028 do lo ngại rằng vào năm 2030, các trung tâm dữ liệu có thể chiếm 28% tổng lượng điện quốc gia.

Tại Việt Nam, nếu không có kế hoạch nâng cấp và mở rộng lưới điện, việc phát triển trung tâm dữ liệu AI có thể gặp nhiều rào cản. Cần có các giải pháp về năng lượng tái tạo, đảm bảo nguồn cung điện ổn định để đáp ứng nhu cầu vận hành của các trung tâm dữ liệu quy mô lớn.

Thứ hai, về chính sách và khung pháp lý dành cho nhà đầu tư. Một yếu tố quan trọng khác trong thu hút đầu tư là môi trường pháp lý. Việt Nam cần có các chính sách hỗ trợ rõ ràng để tạo điều kiện cho nhà đầu tư phát triển trung tâm dữ liệu AI. 

Điều này bao gồm: Các ưu đãi thuế và đất đai để giảm chi phí đầu tư; Thủ tục cấp phép đơn giản, minh bạch giúp doanh nghiệp triển khai dự án nhanh chóng; Bảo vệ dữ liệu và an ninh mạng, đảm bảo tính pháp lý cho hoạt động trung tâm dữ liệu.

Chính sách hấp dẫn và khung pháp lý phù hợp sẽ giúp Việt Nam cạnh tranh với các thị trường trong khu vực như Singapore hay Ấn Độ.

Cuối cùng là cần phát triển hệ sinh thái AI và nhân lực công nghệ cao. Trung tâm dữ liệu AI không chỉ cần hạ tầng mạnh mà còn đòi hỏi một hệ sinh thái công nghệ phát triển xung quanh.

Điều này bao gồm: Đào tạo nhân lực AI và công nghệ dữ liệu, cung cấp đội ngũ kỹ sư có chuyên môn cao; Khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng AI trong các lĩnh vực sản xuất, tài chính, y tế; Hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình thành công tại Singapore hay Nhật Bản.

Xây dựng hệ sinh thái AI mạnh mẽ sẽ là yếu tố quan trọng giúp Việt Nam thu hút các tập đoàn công nghệ lớn đầu tư vào trung tâm dữ liệu.

Có thể thấy, thị trường trung tâm dữ liệu AI tại châu Á đang phát triển mạnh mẽ, tạo ra cơ hội lớn cho Việt Nam. Với mức lợi nhuận đầu tư hấp dẫn, chi phí nhân công cạnh tranh và tiềm năng phát triển AI, Việt Nam có thể trở thành một điểm đến quan trọng trong khu vực.

Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội này, Việt Nam cần giải quyết các thách thức về hạ tầng điện, chính sách pháp lý và hệ sinh thái AI. Nếu thực hiện các bước đi chiến lược, Việt Nam hoàn toàn có thể thu hút dòng vốn tỷ đô từ các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới.