Giá heo hơi Việt Nam cao hơn gần 20.000 đồng/kg so với ở Trung Quốc

Mức chênh lệch lớn

Giá heo hơi tại Việt Nam vẫn trên đà tăng mạnh, nhiều nơi vượt mốc 80.000 đồng/kg, khi đạt 82.000 đồng/kg, mức cao nhất kể từ năm 2020. Tính đến nay, giá heo hơi tăng khoảng 33% so với hồi đầu năm. 

Trong khi đó, tại thị trường Trung Quốc, mặt hàng này có diễn biến ngược lại khi đà giảm kéo dài suốt từ tháng 8 năm ngoái đến nay. 

Theo dữ liệu mới nhất trên trang Pig333 (trang web cập nhật giá heo hơi của các nước trên thế giới), tính đến ngày 26/2, giá heo hơi tại Trung Quốc ở mức 15,62 nhân dân tệ/kg, giảm 6% so với đầu năm. 

Nếu quy đổi sang tiền VND và so sánh trong cùng thời điểm, giá heo hơi Trung Quốc đang thấp hơn tới 18.000 đồng/kg.

Trước đây, giai đoạn từ 2019 - 2022, giá heo hơi Việt Nam và Trung Quốc thường có biến động đồng pha. Bên cạnh đó, giá ở thị trường Trung Quốc thường cao hơn nhiều so với Việt Nam. Đỉnh điểm là tháng 10/2019 khi giá heo hơi tại Trung Quốc cao gấp đôi so với Việt Nam. Mức chênh lệch này xuất hiện trong bối cảnh dịch tả heo Châu Phi mới bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam trong khi tại Trung Quốc bùng phát từ cách đó một năm khiến đàn heo nước này thiệt hại đáng kể. 

Tuy nhiên, kể từ năm 2023 đến nay, sự tương đồng về diễn biến giá giữa hai thị trường dần biến mất. Tần suất xuất hiện sự lệch pha giữa hai thị trường nhiều hơn và đặc biệt, giá heo hơi Việt Nam hầu như cao hơn so với thị trường Trung Quốc. 

Theo trang Pig Progress, năm 2023, ngành chăn nuôi heo tại Trung Quốc đã rơi vào tình trạng sản xuất dư thừa, dẫn đến giá heo hơi tương đối thấp. Vào tháng 9 cùng năm, giá trung bình heo hơi ở Trung Quốc là khoảng 60.000 đồng/kg . Tuy nhiên, đến tháng 9/2024, giá bán trung bình đã tăng lên 68.000 đồng/kg, theo các nhà phân tích.

Tình trạng dư thừa sản lượng và áp lực giá trong năm 2023 là kết quả của sự tăng trưởng sản xuất mạnh mẽ kéo dài từ năm 2020. Trước đó, ngành chăn nuôi heo đã có những khoản đầu tư khổng lồ nhằm phục hồi sản lượng sau những thiệt hại nặng nề do ASF gây ra. 

Điều gì tạo ra chênh lệch giá heo hơi Việt Nam - Trung Quốc?

Trở lại thời điểm hiện tại, đà tăng giá heo hơi của Việt Nam thời gian qua được thúc đẩy bởi tình hình dịch bệnh phức tạp khiến nguồn cung suy giảm. 

Trong báo cáo công bố mới đây, Công ty chứng khoán VCBS cho biết giá heo bắt đầu tăng từ tháng 12 do nhu cầu thịt heo tăng mạnh khi dịp Tết Nguyên đán tới gần. Trong khi đó, nguồn cung thịt heo giảm do dịch tả Châu Phi.

Giai đoạn sau Tết, giá heo hơi tiếp đà tăng mạnh ngay cả khi nhu cầu đã hạ nhiệt hơn so với trước và trong Tết. Nguyên nhân được cho là nguồn cung tiếp tục hạn chế do ảnh hưởng bởi tình hình dịch bệnh. 

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Trí Công, Chủ tịch Hiệp hội chăn nuôi Đồng Nai, cho biết: “Vừa rồi bệnh dịch tả heo Châu Phi bùng phát ở nhiều trang trại. Ngoài ra, dịch bệnh tiêu chảy trên heo con và bệnh viêm phổi cũng diễn biến phức tạp gây hao hụt nguồn cung trong ngắn hạn. Trong khi đó, nhiều trang trại nhỏ lẻ đã “treo chuồng” do tác động của thị trường. Những yếu tố này đã đẩy giá heo hơi tăng mạnh từ cuối năm ngoái đến nay”.

Ông cho biết thêm tỷ lệ thất thoát đàn heo con bị nhiễm bệnh tiêu chảy là khoảng 30%, thậm chí có trang trại kiểm soát không tốt, tỷ lệ này lên tới 100%.

Theo ông Nguyễn Văn Trọng, Nguyên Phó Cục trưởng, Cục Chăn nuôi, nguồn cung hiện đã giảm nhiều vì tình hình dịch bệnh diễn ra phức tạp ở nhiều nơi. Nhất là thời điểm sau Tết ở khu vực miền Bắc thời tiết nồm ẩm nhiều, tạo điều kiện thuận lợi cho mầm bệnh. Bên cạnh đó, lượng tiêu thụ trước Tết tăng đột biến cũng góp phần khiến nguồn cung sau Tết hạn chế hơn bởi đàn heo mới cần thời gian để đủ trọng lượng xuất chuồng.

Còn phía Trung Quốc, nhu cầu được đánh giá là ở mức thấp và không còn nhiều dư địa để tăng thêm. Hồi cuối tháng 2, Reuters dẫn lời ông Zhu Zengyong, một nhà nghiên cứu thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Trung Quốc mới đây cho biết không còn dư địa để tiêu thụ thịt heo tại Trung Quốc tăng trưởng thêm trong tương lai gần.

Sự gia tăng nhu cầu từ quốc gia tiêu thụ thịt heo lớn nhất thế giới đã thúc đẩy việc mở rộng và hiện đại hóa các trang trại nuôi heo. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, tiêu thụ thịt heo đã suy giảm do nền kinh tế suy yếu, dẫn đến tình trạng dư cung và khiến giá cả lao dốc.

Ông Zhu cho biết nhu cầu hiện tại ở Trung Quốc đang ổn định và khó có khả năng tăng thêm.

Ông cũng nhấn mạnh rằng các công ty không nên mở rộng quy mô đàn nái sinh sản trong năm nay, thay vào đó nên tập trung vào cắt giảm chi phí và nâng cao hiệu quả chăn nuôi.

Bắc Kinh đã giảm mục tiêu quy mô đàn nái sinh sản ở mức bình thường xuống còn 39 triệu con trong năm 2024, so với 41 triệu con trước đó, đồng thời ban hành các quy định nhằm kiểm soát năng lực sản xuất thịt heo của cả nước.

Trong kế hoạch chính sách nông thôn hàng năm, còn được gọi là "Tài liệu số 1", Quốc vụ viện Trung Quốc cho biết sẽ giám sát chặt chẽ quá trình giết mổ heo và điều tiết sản xuất thịt heo.

Ông Zhu cho rằng sự gia tăng số lượng heo nái sinh sản trong năm nay có thể tiếp tục tạo áp lực lên giá thịt heo trong suốt cả năm.

Ông dự báo lượng thịt heo nhập khẩu  vào năm 2025 sẽ tiếp tục giảm so với mức 1,07 triệu tấn của năm ngoái, trong khi nhu cầu đối với nội tạng heo sẽ không thay đổi.

Năm ngoái, tổng lượng nhập khẩu thịt heo và nội tạng của Trung Quốc đã giảm 15,7%, đánh dấu năm thứ tư liên tiếp sụt giảm, do ngành công nghiệp phải đối mặt với tình trạng dư cung.

Ông Zhu cũng kỳ vọng số lượng heo bị giết mổ vào năm 2025 sẽ tăng so với năm 2024, trong khi giá heo trung bình có thể giảm từ 10% đến 20%.

Ngoài lý do về cung - cầu khiến giá heo Trung Quốc giảm thời gian qua, yếu tố chi phí nuôi thấp cũng góp phần giảm giá bán. 

Chia sẻ với chúng tôi, ông Trọng cho biết giá thành sản xuất thức ăn chăn nuôi của Trung Quốc thấp hơn so với Việt Nam. Cũng giống như Việt Nam, Trung Quốc cũng phải phụ thuộc vào nguyên liệu thức ăn chăn nuôi như ngô, đậu nành,…nhập khẩu. Tuy nhiên, với lợi thế quy mô chăn nuôi heo lớn nhất thế giới, nước này có thể nhập khẩu số lượng nguyên liệu, từ đó đẩy giá thành sản xuất thấp hơn. 

Ngoài ra, hoạt động chăn nuôi heo những năm qua được làm bài bản và hiện đại, mang tính tập trung hơn. 

“Ngành chăn nuôi heo ở Trung Quốc không còn tản mạn, phân tán giống như Việt Nam. Thậm chí họ còn triển khai mô hình chăn nuôi heo nhà tầng. Các trang trại làm rất bài bản và quy mô ổn định. Giá thành chăn nuôi heo của Trung Quốc khoảng 50.000 đồng/kg”, ông Trọng nói.

Còn tại Việt Nam, ông cho biết giá thức ăn chăn nuôi cao hơn nhiều so với các nước do phụ thuộc tới 65% từ nguồn nhập khẩu. Bên cạnh đó, hình thức chăn nuôi nông hộ vẫn còn và họ chưa tự chủ được con giống, thức ăn chăn nuôi. Do đó, giá thành của các nông hộ lên tới 60.000 đồng/kg. 

Còn với những doanh nghiệp chăn khép kín theo chuỗi, giá thành rẻ hơn khoảng 53.000 đồng/kg. 

Tuy nhiên, ông Trọng quan ngại rằng việc chênh lệch giá trong nước với các nước xung quanh, trong đó Trung Quốc có thể dẫn đến tình trạng nhập heo qua đường tiểu ngạch. Điều này tiềm ẩn rủi ro dịch bệnh càng lan rộng hơn nếu không được kiểm soát chặt chẽ.