Tồn kho gạo thế giới giảm, thời cơ lớn cho Việt Nam gia tăng xuất khẩu

Thị trường gạo tiếp tục thuận lợi

Số liệu của Tổng cục Thống kê cho biết 11 tháng năm nay, xuất khẩu gạo đạt gần 7,8 triệu tấn, tương ứng 4,4 tỷ USD, tăng 16% về lượng và tăng 36% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022. Bình quân giá gạo xuất khẩu khoảng 569 USD/tấn, tăng 17% so với cùng kỳ năm 2022.

Tại Hội thảo "Thị trường lúa gạo toàn cầu và xu hướng thời gian tới", ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng - Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ NN&PTNT) cho rằng trong thời gian tới, sản lượng gạo toàn cầu có thể đạt kỷ lục gần 520 triệu tấn, đồng thời mức tiêu thụ cũng tiến sát 525 triệu tấn.

Trong khi đó, lượng tồn kho toàn cầu giảm, chỉ còn hơn 160 triệu tấn. Ông Hòa nhấn mạnh đây là thời cơ lớn cho ngành hàng lúa gạo Việt Nam.

Theo lãnh đạo Cục Chất lượng - Chế biến và Phát triển thị trường, nhu cầu nhập khẩu gạo của các nước sẽ có nhiều biến động, một số quốc gia dự kiến giảm mua gạo như Brazil, Ai Cập, Ghana…

Tuy nhiên, các bạn hàng lớn của Việt Nam, điển hình như Indonesia dự kiến nhập thêm khoảng 600.000 tấn. Philippines, một đối tác lớn nhất của Việt Nam cũng đã mua khối lượng lớn gạo trong năm 2023.

Dự báo về thị trường gạo cuối năm 2023 và nửa đầu năm 2024, ông Lê Thanh Hòa cho rằng tình hình tiếp tục thuận lợi. Tuy nhiên, thị trường lúa gạo thế giới đang chuyển sang xu hướng sản xuất bền vững, tiêu dùng xanh.

Do vậy, ông Lê Thanh Hòa khuyến cáo các doanh nghiệp đi vào vấn đề chất lượng, thay vì quá quan tâm đến năng suất, sản lượng như thời gian trước đây.

“Yêu cầu tiêu chuẩn của thị trường nhập khẩu ngày càng cao, các nước đang ngày càng nâng cao các biện pháp, rào cản kỹ thuật để hạn chế, kiểm soát hàng nhập khẩu từ nước ngoài”, ông Hòa nói.

Còn theo ông Subramanian, đại diện công ty Ssresource Media (Singapore), thị trường lúa gạo thế giới là sự tổng hợp từ tình hình chính trị và khí hậu.

“Về nguồn cung, việc Ấn Độ hạn chế xuất khẩu thì năm 2024 thị trường có những phản ứng có lợi cho lúa gạo Việt Nam”, ông Subramanian chia sẻ.

Tại hội thảo, ông Renzo Moro từ Đại sứ quán Italy tại Việt Nam khẳng định nhu cầu nhập khẩu gạo của Italy đang tăng đều qua các năm.

Theo đại sứ, Italy là nhà sản xuất gạo hàng đầu ở châu Âu, chiếm khoảng 5% tổng sản lượng gạo của khối. Quy mô thị trường gạo Italy dự kiến sẽ tăng từ 2,23 tỷ USD vào năm 2023 lên 2,83 tỷ USD vào năm 2028.

“Tiêu thụ gạo của Italy đã tăng đều đặn trong vài năm qua. Thông qua Hiệp định EVFTA, Italy tăng cường nhập khẩu gạo từ nhiều nước, trong đó có Việt Nam.

Tại quốc gia Nam Âu, chi phí lao động và đất đai khá cao, gây khó khăn cho việc cạnh tranh về giá với hàng nhập khẩu từ các nước châu Á. Do đó, những sản phẩm đạt đầy đủ chất lượng và có giấy chứng nhận, Italy luôn chào đón”, đại sứ Renzo Moro khẳng định.

Việt Nam có thể sản xuất 4 vụ lúa/năm

Trước những cơ hội lớn của ngành lương thực, GS. Võ Tòng Xuân, chuyên gia ngành lúa gạo, bày tỏ sự lo ngại về vấn đề biến đổi khí hậu và ảnh hưởng El Nino trong năm 2024. Cùng với đó, động thái của Ấn Độ cũng khiến thị trường gạo toàn cầu trở nên khó đoán định.

Tuy vậy, GS. Võ Tòng Xuân cho rằng giá gạo ngày càng tăng, đây là cơ hội của ngành hàng khi Việt Nam có nhiều giống lúa ngắn ngày, chất lượng và năng suất cao.

Ngoài ra, Việt Nam cũng có nhiều chính sách giúp người nông dân được linh hoạt hơn trong việc lựa chọn đối tượng canh tác.

Ví dụ như, các diện tích bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn có thể canh tác tôm xen lúa, đem lại lợi ích gấp 4 lần so với trồng lúa đơn thuần.

Cùng với đó, những công trình thủy lợi đã giúp ngành nông nghiệp Việt Nam có thể đối phó, sống chung với tình hình biến đổi khí hậu.

“Nếu năm 2024, nguồn cung lúa gạo vẫn ít hơn so với nhu cầu thì Việt Nam có thể nâng lên canh tác 4 vụ 1 năm với nhiều loại gạo chất lượng cao, tận dụng được cơ hội xuất khẩu.

Gạo từ Việt Nam, không chỉ đảm bảo an ninh lương thực cho Việt Nam mà còn đủ để chia sẻ cho nhiều quốc gia trên thế giới”, GS. Võ Tòng Xuân nói.