Tăng trưởng xuất khẩu quý II có tiếp tục bứt phá?
Kim ngạch xuất - nhập khẩu của Việt Nam trong 3 tháng đầu năm 2017 đã tăng vượt so với mức dự kiến. Thống kê mới nhất của Tổng cục Hải quan cho thấy, tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam trong 3 tháng đầu năm 2017 đạt gần 44,64 tỷ USD, tăng 15,1% so với cùng kì năm 2016. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu của khối các doanh nghiệp trong nước tăng trưởng khoảng 12%, khối doanh nghiệp FDI tăng khoảng 13%.
Đáng chú ý, yếu tố giá đã tác động rất lớn đến tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu trong quý I/2017 đối với một số nhóm ngành hàng được hưởng lợi thế như than đá, xăng dầu khí hóa lỏng và đặc biệt dầu thô… khiến kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này tăng 318 triệu USD so với cùng kì. Cùng với đó, nhóm hàng nông lâm thủy sản cũng gia tăng kim ngạch xuất khẩu nhờ yếu tố giá.
 |
|
Mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam vẫn còn phụ thuộc khá lớn vào thị trường thế giới. (Ảnh minh họa: KT) |
Ở chiều ngược lại, do nhu cầu nhập khẩu tăng mạnh trong quý I/2017 đã khiến cán cân thương mại dịch vụ chuyển theo hướng thâm hụt. Lượng nhập khẩu 3 tháng đầu năm tăng mạnh ở hầu hết các mặt hàng, trong đó nhập khẩu máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng tăng hơn 28,3% so cùng kì.
Đánh giá về tình hình xuất - nhập khẩu quý I/2017, ông Lê Quốc Phương, Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương) cho rằng, kim ngạch xuất khẩu quý I có nhiều thuận lợi nhờ vào những yếu tố như giá tăng, nhu cầu các nước nhập khẩu tăng và các hiệp định thương mại tự (FTA) mà Việt Nam đã kí kết và đi vào thực thi đã bắt đầu phát huy hiệu lực.
Còn theo Chuyên gia kinh tế, TS. Lê Đăng Doanh nhìn nhận, giá trị gia tăng của Việt Nam trong xuất khẩu vẫn còn rất khiêm tốn, nếu so sánh với kim ngạch xuất khẩu của khối doanh nghiệp FDI. Kim ngạch xuất khẩu của khối này tăng tới 20 điểm phần trăm trong vòng 10 năm qua, nhưng giá trị đóng góp vào nền kinh tế Việt Nam chỉ tăng 3-4 điểm phần trăm, điều này cho thấy Việt Nam vẫn chỉ làm thuê, đóng gói, gia công và nhân công giá rẻ.
“Giá trị gia tăng của Việt Nam rất khiêm tốn khi hàng dệt may có đến 60% đầu vào vẫn nguyên liệu nhập từ Trung Quốc. Trong khi Samsung năm 2016 xuất khẩu 34,3 tỷ USD, chiếm tới hơn 18% tổng lượng xuất khẩu. Từ những số liệu này cho thấy, Việt Nam cần hướng đến một cái nhìn cầu thị, hiện thực hơn về tình hình xuất khẩu, tránh việc “tự ru ngủ” đã là một cường quốc xuất khẩu, trong khi đó giá trị gia tăng hàng xuất khẩu lại rất khiêm tốn”, chuyên gia Lê Đăng Doanh lưu ý.
Xuất khẩu quý II đã có tiền đề vững chắc?
Nhìn vào số liệu xuất - nhập khẩu của Việt Nam trong 3 tháng đầu năm có thể thấy rằng, ngoài các yếu tố thuận lợi, vẫn có một nhân tố tác động 2 chiều đến kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, đó là yếu tố thị trường. Trên thực tế, xuất khẩu của Việt Nam vẫn phụ thuộc khá lớn vào thị trường thế giới, khi nhu cầu thế giới sụt giảm sẽ ảnh hưởng rất lớn đến kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.
Bên cạnh đó, trong 3 tháng qua, các doanh nghiệp đang đẩy mạnh nhập khẩu nhiều mặt hàng nguyên, nhiên, phụ liệu phục vụ sản xuất như xăng dầu, ngô, cao su, bông, sắt thép. Tăng trưởng nhập khẩu nhóm hàng này được nhìn nhận là tiền đề để dự báo xuất khẩu có khả năng tăng trưởng tích cực hơn trong các tháng tiếp theo do đây là đầu vào để sản xuất hàng xuất khẩu.
Đồng thời, những yếu tố thuận lợi trong xuất khẩu quý I/2017 cũng là cơ sở để Bộ Công Thương đưa ra dự báo xuất khẩu trong quý II sẽ tiếp tục có tăng trưởng tích cực, cải thiện hơn quý I, góp phần kiểm soát nhập siêu.
Bởi theo chu kì và quy luật thông thường, xuất khẩu nông, thủy sản thời gian qua đều tăng vào giữa năm và đạt đỉnh vào thời điểm cuối năm. Đặc biệt là các mặt hàng công nghiệp có kim ngạch xuất khẩu lớn như dệt may, giày dép, đồ gỗ đều bước vào mùa vụ xuất khẩu từ giữa quý II.
Tuy nhiên, đại diện Trung tâm Thông tin công nghiệp và Thương mại vẫn cho rằng, để giữ vững tốc độ tăng trưởng xuất khẩu trong quý II, các ngành hàng của Việt Nam sẽ còn phải phụ thuộc nhiều vào sự duy trì của giá trị xuất khẩu cũng như không có sự thay đổi đột biến về thị trường. Đặc biệt là những rào cản kỹ thuật của các nước nhập khẩu sẽ tác động rất lớn đến kim ngạch xuất khẩu của nước ta.
Ngoài ra, theo các chuyên gia, để đạt mức tăng trưởng xuất khẩu cao và bền vững hơn trong thời gian tới, cốt yếu chính vẫn là ở nỗ lực của các doanh nghiệp. Khi tâm lý làm việc dễ, kiếm lời nhanh, đầu tư không nhiều, ít rủi ro vẫn còn bao trùm lên đại bộ phận doanh nghiệp, thì việc tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, tạo niềm tin và thuận lợi cho doanh nghiệp sẽ là việc cấp bách, cần phải thực hiện ngay trong những ngày đầu quý II/2017.
