Sea, Grab và GoTo dần vượt qua những thách thức về tài chính

Sea, công ty mẹ của sàn TMĐT Shopee, một trong những công ty công nghệ lớn nhất tại Đông Nam Á đã đóng cửa một số hoạt động ở khu vực Mỹ Latinh, cắt giảm nhân sự, giảm thù lao của ban lãnh đạo và tiết kiệm tối đa ngân sách cho các hoạt động, theo Bloomberg.

Những động thái quyết liệt này đã đem lại kết quả gần như ngay lập tức khi lần đầu tiên trong lịch sử, Sea báo lãi trong một quý. Shopee là một phần nguyên nhân tạo ra bước ngoặt đó.

Các nhà đầu tư vẫn chưa quan tâm nhiều đến triển vọng của ngành công nghệ toàn cầu và Shopee vẫn chưa chứng minh được rằng họ có thể giữ vững vị trí của mình trước các đối thủ mới nổi như TikTok, nhưng ít nhất nhà đồng sáng lập của Sea, tỷ phú Forrest Li đã có những quyết sách đúng đắn.

Các vấn đề của Sea

Trong thời kỳ đại dịch COVID-19, giá cổ phiếu Sea đã tăng gấp 10 lần. Tuy nhiên, khi các nền kinh tế của khu vực dần mở cửa trở lại, giá cổ phiếu công ty lại giảm gần 90%.

Những cột mốc chính tại Sea có thể kể tới như việc Tencent Holdings Ltd., gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc, đã bán lượng cổ phiếu trị giá 3 tỷ USD tại Sea. Sau đó, Ấn Độ cấm Free Fire, tựa game di động phổ biến nhất của Sea. Cuối cùng, sự chú ý được đổ dồn về khoản lỗ tại sàn TMĐT Shopee.

Sea do Tencent hậu thuẫn và Lazada do Alibaba Group Holding Ltd. hậu thuẫn là những công ty dẫn đầu về lĩnh vực TMĐT ở Đông Nam Á. Nhiệm vụ của họ, ít nhất trong năm nay, là bảo vệ vị thế trước những bước đột phá đầy tham vọng của các đối thủ mới nổi, chẳng hạn như TikTok Shop.

Thị trường bán lẻ trực tuyến Đông Nam Á đã phát triển nhanh chóng, nhưng điều đó không có nghĩa là nó đã rơi vào một khuôn mẫu cố định. Mặc dù tỷ trọng doanh số bán hàng của TMĐT tăng lên 20% vào năm 2021, từ mức 5% vào năm 2016, nhưng “hiện tại, các giao dịch vẫn tập trung vào hàng may mặc và đồ điện tử giá trị thấp, và hầu hết hoạt động đang diễn ra ở các nền tảng giữa người tiêu dùng với người tiêu dùng như như Shopee và Lazada”, McKinsey & Co cho biết. “Thị trường TMĐT Đông Nam Á phụ thuộc rất nhiều vào hàng nhập khẩu của Trung Quốc”.

Shopee cần chuẩn bị cho một tương lai trong đó nhu cầu có thể đa dạng hơn nhiều đối với các danh mục sản phẩm và các nhà cung cấp có thể khai thác các nguồn bên ngoài Trung Quốc.

Lượng tiền mặt của ba ông lớn Sea, Grab và GoTo đủ để duy trì trong nhiều quý

Dù vậy, đó là trận chiến của tương lai. Với việc một số ngân hàng lớn trên thế giới đã và đang đứng bên bờ vực sụp đổ, nỗi lo về suy thoái ngày càng lớn. Thách thức trước mắt đối với các công ty đang phát triển nhanh là làm thế nào để chứng tỏ rằng họ có thể “sống sót” qua thời kỳ này.

Về khía cạnh đó, các công ty khởi nghiệp lớn nhất của khu vực Đông Nam Á dường như trông khá an toàn. Sea có đủ thanh khoản để duy trì nhu cầu về dòng tiền hoạt động trung bình hàng quý trong khoảng 21 quý, theo nhà phân tích Nathan Naidu của Bloomberg Intelligence. Ông cũng ước tính Grab Holdings Ltd., một kỳ lân công nghệ khác có trụ sở tại Singapore, sẽ hoạt động tốt trong 17 quý.

Ngay cả GoTo, được thành lập thông qua sự hợp nhất giữa ứng dụng gọi xe Gojek và công ty thương mại điện tử Tokopedia, cũng đã cố gắng củng cố thanh khoản của mình bằng cách cắt giảm mạnh chi phí. “Số tiền mặt của GoTo hiện tại có thể giúp công ty hoạt động ổn định trong 10-12 quý”, chuyên gia Naidu cho biết.

Những "kỳ lân" ở Đông Nam Á dần trưởng thành

Tại sao các công ty khởi nghiệp không sớm thực hiện chiến lược “hướng đến lợi nhuận thay vì đốt tiền mở rộng quy mô”? Câu trả lời đơn giản: Họ không cần. Chẳng hạn như Sea, có ba đơn vị kinh doanh chính gồm nền tảng TMĐT Shopee, đơn vị phát hành game Garena và SeaMoney, một cánh dịch vụ tài chính kỹ thuật số.

Đại dịch COVID-19 đã thúc đẩy nhu cầu, cả đối với lĩnh vực trò chơi di động và nhu cầu mua hàng nhanh chóng của những người vốn đã quen với lối sống văn phòng, song lại bị “mắc kẹt” tại nhà.

Trong bối cảnh tăng trưởng chung của hệ sinh thái startup, Sea đã có thể thu hút 6 tỷ USD vào tháng 9/2021 trong đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng lớn nhất từ trước tới nay của một công ty Đông Nam Á.

Thời điểm đó, các nhà đầu tư đã hối thúc Sea theo đuổi mục tiêu tăng trưởng và đó cũng chính là những gì Sea đã làm. Dù vậy, cái giá phải trả của công ty mẹ Shopee khi theo đuổi mục tiêu này là khả năng sinh lời cơ bản đã giảm xuống.

Grab đã rút ra bài học. Jaya Grocer, chuỗi siêu thị Malaysia mà họ đã mua vào năm ngoái, đang giúp thay đổi tình hình kinh tế - tài cính trong hoạt động kinh doanh giao hàng của Grab. Một năm trước, bộ phận này đã chi 18% tổng giá trị hàng hóa cho tiền hoa hồng. Bây giờ con số đó giảm xuống còn 12%

Việc nhấn mạnh vào lợi nhuận không có nghĩa là các startup công nghệ lớn nhất Đông Nam Á nói lời tạm biệt với việc mở rộng quy mô. Sea và Grab gần đây đã ra mắt hai ngân hàng thương mại số mới, đều tại Singapore, mà họ đã giành được giấy phép trong thời kỳ đại dịch.

Hiện tại, hệ sinh thái startup đã thay đổi đáng kể. Việc gọi vốn của các startup đã trở nên khó khăn hơn khi các nhà đầu tư tỏ ra thận trọng, không dễ dàng “vung tiền” như những gì họ từng làm trước đây. Trong bối cảnh đó, các công ty khởi nghiệp trẻ ở Đông Nam Á thời gian gần đây đã chứng tỏ họ cả khả năng và quyết tâm để hành động như những công ty trưởng thành.