Ông Powell có giữ được ghế Chủ tịch Fed sau bầu cử tổng thống Mỹ?

Trong đại dịch COVID-19, Chủ tịch Fed cam kết chi hàng nghìn tỉ USD để hỗ trợ nền kinh tế và duy trì lãi suất gần 0, góp phần giúp thị trường chứng khoán tăng trở lại mức trước dịch bệnh.

Từ trước đến nay, ông Trump luôn xem mức tăng của thị trường chứng khoán là phong vũ biểu cho thành tích của ông trên cương vị tổng thống Mỹ. Nếu ông Powell bị loại khỏi ghế Chủ tịch Fed, thị trường tài chính thế giới sẽ chao đảo.

Duy trì tính ổn định của thị trường cũng sẽ là một cân nhắc lớn của cựu Phó Tổng thống Joe Biden nếu muốn thay thế Chủ tịch Powell. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của ông Jerome Powell, Fed còn công bố một chính sách mới nhằm thúc đẩy thị trường việc làm một cách "sâu rộng và toàn diện".

Politico cho đây là động thái công nhận Ngân hàng Trung ương Mỹ nên giúp đỡ những người lao động gặp khó khăn, phù hợp với lời kêu gọi Fed trực tiếp giải quyết vấn đề bất bình đẳng chủng tộc từ chiến dịch tranh cử của ông Biden.

Ông Powell cũng đã tạo dựng được nhiều đồng minh trong lưỡng đảng Mỹ. Tuần này, Chủ tịch Fed sẽ điều trần trước Quốc hội Mỹ ba lần. Kể từ khi nắm quyền vào tháng 2/2018 đến tháng 7 năm nay, ông đã gặp các nhà lập pháp Mỹ khoảng 250 lần.

Chủ tịch Jerome Powell đã nhận được lời khen ngợi của lưỡng đảng vì các quyết sách của ông trong đại dịch COVID-19, kể cả từ ông Trump.

Ông chủ Nhà Trắng từng gọi ông Powell là "quan chức có thành tích cải thiện tốt nhất" trong chính phủ Mỹ. Lời nhận xét này thể hiện sự đảo chiều ngoạn mục từ vị tổng thống thường xuyên công khai chỉ trích ông Powell trong hơn một năm vì không hạ lãi suất.

"Chủ tịch Fed đã hoàn thành công việc xuất sắc và rất khôn ngoan", Hạ nghị sĩ Đảng Cộng hòa Patrick McHenry - quan chức hàng đầu trong Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hạ viện, bình luận về ông Powell.

Dù không trực tiếp trả lời liệu ông Biden nên giữ ông Powell làm người dẫn dắt Fed hay không, cố vấn kinh tế Jared Bernstein của cựu Phó Tổng thống Mỹ nói: "Tôi khó mà kể hết được những từ tốt đẹp để nói về công việc của Chủ tịch Fed Jerome Powell".

Ông Bernstein dành lời khen ngợi cho đường lối chính sách dựa vào dữ liệu của ông Powell, khi Chủ tịch Fed tìm kiếm các dấu hiệu thực của lạm phát thay vì giả định lạm phát sẽ xuất hiện tại một tỉ lệ thất nghiệp nhất định.

Nhiệm kì của ông Powell sẽ kết thúc vào đầu năm 2022, tuy nhiên quyết định có thể sẽ được đưa ra trước vài tháng với mục tiêu không làm nhà đầu tư hoảng sợ.

Bất luận ông chủ Nhà Trắng tiếp theo đi hướng nào, vị trí Chủ tịch Fed luôn là lựa chọn quan trọng bậc nhất mà một tổng thống sẽ đưa ra, đặc biệt là khi đại dịch COVID-19 còn gây ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế trong nhiều năm tới.

Nếu ông Powell được tái bổ nhiệm, dù là do ông Trump hay ông Biden, điều này cũng không có gì bất thường vì ba trong 4 nhà lãnh đạo Fed trước đây đều được gia hạn nhiệm kì bởi các đời tổng thống khác nhau.

Tuy nhiên, ông Powell vẫn đối mặt với nhiều rào cản, bất chấp 84 phiếu thuận trong tổng 97 phiếu bầu mà ông nhận được tại Thượng viện năm 2018, khi ông Trump lần đầu bổ nhiệm ông làm Chủ tịch Fed.

Tại Đảng Cộng hòa, Tổng thống Trump có thể xem ông Powell là người không đủ trung thành. Năm 2018, Fed từng lo ngại việc chính quyền ông Trump cắt giảm thuế và tăng chi tiêu chính phủ có thể gây ra lạm phát vì nền kinh tế Mỹ lúc đó vốn đang rất khỏe mạnh.

Ông Trump đã tranh cãi với Chủ tịch Powell sau khi Ngân hàng Trung ương Mỹ tăng dần lãi suất để phản ứng với chính sách của Nhà Trắng.

Năm ngoái, ông Trump liên tục trút giận lên Chủ tịch Powell vì Fed không chịu hạ lãi suất như yêu cầu của ông. Thậm chí, trong một đoạn tweet, ông Trump còn hỏi liệu ông Powell hay Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình mới là kẻ thù lớn của Mỹ.

Trong một bài đăng khác, ông Trump nói: "Mỹ đáng lí phải luôn được hưởng lãi suất thấp nhất. Làm gì có lạm phát! Chính sự ngu ngơ của Jerome Powell và Fed đã khiến chúng ta không được hưởng lãi suất thấp như tất cả các nước khác. Chúng ta đang bỏ lỡ cơ hội duy nhất trong đời vì 'mấy kẻ ngu xuẩn'".

Vào đầu tháng 3, trước thiệt hại tiềm tàng của đại dịch với kinh tế, Fed đã hạ lãi suất về gần 0, chấm dứt nguồn cơn chính cho xung đột với ông Trump.

Tuy nhiên, ông Trump thường bày tỏ mong muốn đưa lãi suất xuống dưới 0, điều mà Fed chưa bao giờ làm. Ông Powell từ chối theo đuổi xu hướng lãi suất âm và chỉ ra hiệu quả không rõ rệt của chính sách tiền tệ này tại châu Âu và Nhật Bản.

Politico dẫn lời ông Ed Mills - nhà phân tích chính sách tại ngân hàng Raymond James, cho hay: "Vào những thời điểm quan trọng, ông Powell đã chứng tỏ ông không dễ lung lay trước Tổng thống Trump. Có vẻ như ông Trump sẽ tìm cách sa thải ông Powell hơn là cân nhắc tái bổ nhiệm Chủ tịch Fed".

Tuy nhiên, kể từ khi đại dịch bùng phát, ông Powell đã giữ cho thị trường tài chính hoạt động trơn tru. Điều này có thể khiến ông Trump đảo chiều thái độ với nhà lãnh đạo của Fed. Ngoài ra, ông Powell cũng đang có mối quan hệ công việc thân thiết với Bộ trưởng Bộ Tài chính Steven Mnuchin, một cấp dưới thân cận của ông Trump.

"Ông Powell hành động nhanh, táo bạo và đã ngăn chặn cuộc khủng hoảng y tế trở thành cuộc khủng hoảng về tài chính", nhà phân tích Ed Mills nhấn mạnh.

Ngay cả khi ông Trump chỉ trích Chủ tịch Fed, các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa liên tục khen ngợi người đứng đầu Ngân hàng Trung ương Mỹ vì đã bảo vệ tính độc lập của Fed khỏi các vấn đề chính trị. Năm ngoái, bản thân ông Biden cũng từng bảo vệ ông Powell trước Tổng thống Trump.

"Tổng thống Trump không nên gây áp lực lên Fed", ứng viên Joe Biden tuyên bố trên đài CNBC.

Đảng Dân chủ cũng từng lên tiếng chỉ trích Chủ tịch Jerome Powell, đáng chú ý nhất là về việc ông Powell quá sẵn lòng rút lại các qui định áp cho hệ thống ngân hàng sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.

Cụ thể, Fed cho phép các ngân hàng thương mại thêm cơ hội thực hiện các giao dịch rủi ro và còn cho biết thông tin trước các cuộc kiểm tra. Theo Politico, các cuộc kiểm tra này được thực hiện nhằm đánh giá mức độ chuẩn bị của ngân hàng trước nguy cơ suy thoái nghiêm trọng. 

Tuy nhiên, Fed không bãi bỏ quá nhiều qui định như Đảng Cộng hòa mong muốn.

Bà Amanda Fischer của Trung tâm Tăng trưởng Công bằng ở Washington cho biết ông Powell cũng chứng kiến tỉ lệ vốn đệm của các ngân hàng thương mại sụt giảm. Sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, các ngân hàng Mỹ được yêu cầu phải xây dựng vốn đệm để hấp thụ tổn thất trong trường hợp suy thoái.

Ngoài ra, Chủ tịch Fed cũng không tích cực đáp lại lời kêu gọi của Đảng Dân chủ về việc điều chỉnh hoạt động của các ngân hàng thương mại từ góc độ biến đổi khí hậu.

Ông Powell còn bị kẹt lại với Thống đốc Fed Lael Brainard - thành viên Đảng Dân chủ cuối cùng trong ban thống đốc của Fed, khi bà này từ chối hợp tác cùng các nhà hoạch định chính sách khác để đại tu các qui định theo Đạo luật tái đầu tư cộng đồng.

Đạo luật trên được thiết kế để chống lại các hành vi cho vay phân biệt đối xử với người nghèo và người thuộc nhóm thiểu số.

Theo Politico, nhiều quan chức của phe cánh tả không muốn một Chủ tịch Fed đến từ Đảng Cộng hòa như ông Powell. Họ nhấn mạnh đây là cơ hội để thay thế nhà lãnh đạo Fed bằng một người không phải da trắng, như Chủ tịch Fed chi nhánh Atlanta - ông Raphael Bostic.

Điều đó đặc biệt phù hợp khi nhiều quan chức chủ chốt của Đảng Dân chủ muốn Fed phải làm nhiều hơn nữa để giải quyết tình trạng phân biệt giàu nghèo trong các nhóm thiểu số.

Dù vậy, Hạ nghị sĩ Đảng Dân chủ Denny Heck đã lên tiếng ủng hộ tái bổ nhiệm ông Powell. Ông Heck cho hay: "Ông Powell là một Chủ tịch Fed đặc biệt dễ gần. Ông thường đến nói chuyện với từng nghị sĩ tại văn phòng của họ. Ông Powell còn rất khôn ngoan và lịch sự". 

Tại một sự kiện của Politico, Hạ nghị sĩ Don Beyer của Đảng Dân chủ cũng cho biết ông muốn Chủ tịch Powell ở lại Fed.