Nước mắm truyền thống đối mặt nguy cơ 'bức tử'
Nhiều bất cập trong dự thảo
Dự thảo Tiêu chuẩn Việt Nam về Quy phạm thực hành sản xuất nước mắm (Dự thảo) do Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) biên soạn, ngưng nhận ý kiến góp ý từ ngày 28/2 nhưng đối tượng tác động chính của bộ tiêu chuẩn này là cơ sở, DN sản xuất nước mắm lại gần như không biết.
Cá cơm - nguyên liệu làm nước mắm truyền thống được đánh bắt trong ngày. (Ảnh: Khải An)
Nhận định về dự thảo, ông Nguyễn Hoài Sơn, Thư ký Hiệp hội Nước mắm Nha Trang - Khánh Hòa, kiêm giám đốc nước mắm Châu Sơn nổi tiếng tại Khánh Hòa nhận xét các nội dung trong dự thảo mới không phù hợp với thực tế sản xuất nước mắm truyền thống.
Cụ thể, dự thảo qui định về việc kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật như Nitrat và dư lượng thuốc thú y cũng không phù hợp vì nước mắm truyền thống được sản xuất từ cá và muối hoàn toàn tự nhiên.
Bên cạnh đó, việc đưa chỉ tiêu vi sinh Clostridium botulinum là sai vì loại vi sinh này không phát triển trong môi trường nước mắm, gây tốn kém trong kiểm soát.
Ngoài ra, ông Sơn cũng khẳng định, việc kiểm soát Histamin nguyên liệu cá lấy mẫu và kiểm soát định kỳ không khả thi trong điều kiện sản xuất nước mắm truyền thống như hiện nay, bởi nguyên liệu sản xuất nước mắm truyền thống là cá cơm. Cá cơm được đánh bắt trong ngày và có bộ lòng nhỏ nên lượng Histamin không đáng kể.
Ông Nguyễn Hoài Sơn cho biết Dự thảo mới gây nhiều khó khăn cho nước mắm truyền thống. (Ảnh: Khải An)
"Không thể áp đặt qui chuẩn của cơ sở sản xuất chế biến hải sản xuất khẩu áp vào cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống. Nếu áp dụng ngay tiêu chuẩn này, hàng loạt cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống không thể đạt, khiến việc đưa sản phẩm ra thị trường trở nên khó khăn.
"Nước mắm đâu phải hôm này làm mai lấy đâu mà phải chưng cất 9-12 tháng liền mới ra sản phẩm"- Thư ký Hiệp hội nước mắm Nha Trang – Khánh Hòa giải thích.
Đề nghị 2 bộ Tiêu chuẩn Việt Nam
Cùng nhận định với Sơn, ông Nguyễn Anh Đức - Trưởng phòng kỹ thuật, Công ty Cổ phần Thủy sản 584 Nha Trang – vị vị sản xuất nước mắm hàng đầu Khánh Hòa cho biết, Dự thảo có những điều khoản không cần thiết để kiểm soát, gây lãng phí thời gian và kinh phí cho doanh nghiệp.
Nói về việc quy định kiểm soát mối nguy hóa học là thuốc bảo vệ thực vật, dư lượng thuốc thú y ông Đức chia sẻ, thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc từ cây cỏ và dư lượng thuốc thú y có từ động vật nuôi và cá nuôi. Riêng cá biển để làm nước mắm hoàn toàn không chứa những chất đó.
Hàng các qui định về kiểm định chỉ làm tốn thêm chi phí vì trong nước mắm truyền thống vốn đã không tồn tại những chất đó. (Ảnh: Khải An)
"Nước mắm làm từ cá được đánh bắt tự nhiên hoàn toàn nên không thể chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và dư lượng thuốc thú y. Từ những thứ không có mối nguy hiểm này, buộc doanh nghiệp phải đi kiểm định, kiểm tra những thủ tục không cần thiết và không có thì kiểm soát nó làm để gì", ông Đức nói.
Ông Đức cũng nhấn mạnh rằng Dự thảo cứ thêm vào trong tiêu chuẩn thì buộc phải kiểm soát nhưng thực tế tạo ra những bất cập. Cụ thể như trước đây TCVN chỉ kiểm soát về kim loại nặng là Chì, nhưng hiện nay tiêu chuẩn TCVN mới ra lại kiểm soát tới 4 chỉ tiêu kim loại nặng.
"Cá cơm được đánh bắt hoàn toàn tự nhiên, từ biển về, mà mối nguy từ kim loại nặng thì kiểm soát theo vùng biển. Nếu vùng biển đó bị ô nhiễm thì cá của vùng biển đó cũng bị ô nhiễm", ông lập luận.
Ông nói thêm rằng hiện nay chúng ta, xuất sang Châu Âu và các nước tiên tiến nhưng họ không kiểm soát asen mà chúng ta lại kiểm soát ASEN thì vô lý.
"Doanh nghiệp phải tốn thêm tiền kiểm soát các chỉ tiêu", ông Đức phát biểu.
Nước mắm truyền thống sản xuất tại cơ sở 584. (Ảnh: Khải An)
Hiệp hội Nước mắm Nha Trang đã có văn bản đề nghị giảm chỉ tiêu kiểm soát kim loại nặng từ 4 chỉ tiêu xuống 1 chỉ tiêu như trước, nâng mức giới hạn kiểm soát hàm lượng Histamin từ 400 lên 800ppm trong tiêu chuẩn Codex cho phù hợp với điều kiện sản xuất thực tế.
Văn bản cũng đề nghị cơ quan nhà nước tạm dừng không ban hành TCVN và tiến hành khảo sát thực tế tại các vùng miền có sản xuất nước mắm truyền thống như Phú Quốc, Nha Trang, Phan Thiết, Cát Hải; tổ chức các buổi thảo luận khoa học lấy ý kiến rộng rãi trước khi ban hành.
Đặc biệt, để tránh việc "bức tử" nước mắm truyền thống, Hiệp hội nước mắm Nha Trang – Khánh Hòa đề nghị xây dựng 2 bộ TCVN qui phạm sản xuất cho nước mắm truyền thống và nước chấm công nghiệp.
