Nở rộ xu hướng khởi nghiệp từ rác tại Đông Nam Á

Khi còn nhỏ, Syukriyatun Niamah được cha khuyến khích khám phá vẻ đẹp của Indonesia thông qua cắm trại và leo núi. Dù vậy, những gì cô nhớ tới là ô nhiễm khi rác thải nhựa tràn lan ngoài trời, theo Asia Nikkei.

Indonesia sở hữu những viên ngọc du lịch như hòn đảo nghỉ dưỡng Bali, nhưng rác thải đã làm mất đi sự tỏa sáng của những cảnh quan hấp dẫn khác. Bao bì nhựa trôi nổi trên một số con sông tại Indonesia, đôi khi làm tắc nghẽn đường thủy.

Những khung cảnh thời thơ ấu đó đã thúc đẩy Niamah, hiện 28 tuổi, thành lập Robries, một công ty khởi nghiệp nhằm ngăn chặn rác thải nhựa ra đại dương bằng cách biến chúng thành đồ nội thất và phụ kiện gia đình.

"Indonesia là một đất nước xinh đẹp, nhưng có rất nhiều rác thải trong môi trường. Khi còn học đại học, tôi đã thấy vấn đề rác thải nhựa ngày càng nghiêm trọng”, Niamah chia sẻ với Asia Nikkei.

Nữ founder người Indonesia đã nghiên cứu thiết kế sản phẩm trước khi thành lập công ty khởi nghiệp vào năm 2018 và áp dụng các kỹ năng của mình để thử nghiệm các quy trình tái chế nhằm biến rác thải nhựa thành các sản phẩm hữu ích.

Từ bàn ghế đến bình hoa, kết quả có thể được nhìn thấy trên trang web của công ty. Một chiếc ghế đẩu làm hoàn toàn bằng nhựa tái chế được bán trực tuyến với giá 626.000 rupiah Indonesia (41 USD), trong khi một bộ 4 chiếc đế lót ly có giá 150.000 rupiah.

“Chúng tôi cũng đang tìm cách thâm nhập thị trường toàn cầu. Chúng tôi sẽ sớm mang một trong những sản phẩm của mình đi khắp Indonesia để tuyên truyền tới nhiều người hơn và khuyến khích họ tham gia cùng chúng tôi trong phong trào sống không rác thải”, Niamah cho biết.

Công ty của cô đang tìm kiếm vòng gọi vốn Series B trị giá 250.000 USD, với nguồn vốn dự kiến dùng để hỗ trợ hoạt động tái chế 4 loại chất thải nhựa gồm polypropylen, polyetylen mật độ cao, polyetylen mật độ thấp và polystyrene tác động cao.

Niamah cho biết: “Chúng tôi đang có kế hoạch mở rộng năng lực tái chế của mình với các hệ thống tốt hơn và quy trình hiệu quả hơn. Bằng cách mang đến một góc nhìn mới về rác thải nhựa, tôi hy vọng sẽ thay đổi suy nghĩ của mọi người, để mọi người có thể suy nghĩ lại về hành vi tiêu dùng của mình.”

Rác thải nhựa - vấn đề chung của khu vực Đông Nam Á

Nhựa vẫn là một vấn đề đặc biệt ở Đông Nam Á, nơi đồ uống mang đi từ cà phê nóng đến trà thường được phục vụ trong cốc nhựa và một số người bán hàng rong sử dụng bao bì khó tái chế cho các bữa ăn mang đi, mặc dù một số người đã chuyển sang ống hút giấy, đồ dùng bằng gỗ và hộp đựng có thể phân hủy.

Sự phụ thuộc vào nhựa ngày càng trở nên đáng chú ý hơn khi đại dịch COVID-19 khuyến khích việc sử dụng các dịch vụ giao đồ ăn. Prak Kodali, giám đốc điều hành và đồng sáng lập của pFibre có trụ sở tại Singapore, công ty sử dụng các thành phần từ thực vật có thể phân hủy sinh học biển cho biết: “So với phần còn lại của thế giới, Nam và Đông Nam Á sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần nhiều hơn do giá cả phải chăng và sự tiện lợi của nó”.

Các doanh nghiệp thân thiện với môi trường đang tìm cách thúc đẩy một “nền kinh tế tuần hoàn”. Họ hy vọng sẽ giảm thiểu hoặc loại bỏ chất thải do con người tạo ra trong bối cảnh chính phủ các nước và công ty ở châu Á ngày càng chú trọng hơn tới việc ứng phó với biến đổi khí hậu.

Kodali cho biết: “Chúng tôi đang cố gắng thay thế màng nhựa bằng một chất thay thế 100% có thể phân hủy sinh học từ biển, có thể phân hủy bên ngoài cơ sở công nghiệp mà không giải phóng bất kỳ khí độc hại hoặc chất độc nào trong quá trình này”.

Tại Việt Nam, ReForm Plastic hoạt động nhượng quyền thương mại ở Đông Nam Á và xa hơn là xử lý nhựa giá trị thấp thành vật liệu xây dựng và các sản phẩm khác. Bằng cách sử dụng các kỹ thuật ép nén, công ty chuyển đổi nhựa thành các tấm ván có thể dùng làm vật liệu cơ bản để các nhà sản xuất tạo hình thành các mặt hàng tiêu dùng, giống như với gỗ, kim loại hoặc bìa cứng.

Người đồng sáng lập của ReForm Plastic, Kasia Weina, nói với Nikkei rằng công ty khởi nghiệp đã chuyển đổi hơn 500 tấn nhựa "thấp và không có giá trị" thành các sản phẩm và nó có khả năng xử lý tới 6.000 tấn tại 8 nhà máy. Cô đặt mục tiêu mở 100 cơ sở trên khắp thế giới, sử dụng hơn 2.500 công nhân chính thức và không chính thức, đồng thời xử lý hơn 100.000 tấn chất thải nhựa hàng năm vào năm 2030.

Weina cho biết: "Chúng tôi sẵn sàng nhân rộng nhanh chóng, với 8 cơ sở đang trong giai đoạn vận hành hoặc lắp đặt ở châu Á và châu Phi. Bằng cách trở thành một nơi duy nhất để xử lý rác thải được quản lý sai, chúng tôi có thể tạo ra tác động tích cực tới môi trường trên quy mô lớn hơn”.

Những nỗ lực như vậy có ý nghĩa toàn cầu vì nhựa chiếm 80% tổng số rác thải trong các đại dương trên thế giới. ASEAN, nơi tạo ra hàng chục triệu tấn rác thải nhựa mỗi năm, cam kết vào năm 2021 sẽ chống lại rác thải đại dương.

Circulate Initiative, một tổ chức phi lợi nhuận giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa đại dương ở Nam và Đông Nam Á, cho biết 11 triệu tấn rác thải nhựa đổ vào đại dương mỗi năm, với con số dự kiến sẽ tăng gấp ba lần vào năm 2040.

Bởi vì nhựa có thể mất hàng trăm năm để phân hủy nên chỉ riêng việc loại bỏ ô nhiễm nhựa ở Ấn Độ và Indonesia vào năm 2030 sẽ loại bỏ tới 150 triệu tấn khí thải nhà kính, Circulate Initiative cho biết.

Thách thức đối với các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực này là huy động vốn vào thời điểm các nhà đầu tư đang bị cản trở bởi những bất ổn kinh tế vĩ mô toàn cầu, lãi suất tăng và áp lực từ lạm phát.

Hoạt động giao dịch liên quan đến các công ty bền vững đã giảm 24% vào năm 2022 xuống còn 159,3 tỷ USD, mức thấp nhất trong hai năm, theo báo cáo vào tháng 1 của nhà cung cấp dữ liệu tài chính Refinitiv.

Tuy nhiên, những nỗ lực tài trợ chuyên dụng đã hỗ trợ nền kinh tế tuần hoàn. Mạng lưới ươm tạo, kết nối các nhà đầu tư và các công ty trẻ với chương trình nghị sự bền vững, cho biết họ đã giúp các công ty khởi nghiệp huy động được 59 triệu USD kể từ khi được thành lập vào năm 2019.

Cùng năm đó, chuyên gia quản lý đầu tư Circulate Capital đã ra mắt quỹ đầu tư đầu tiên trên thế giới dành riêng cho các công ty khởi nghiệp và doanh nghiệp nhỏ chống lại mối đe dọa nhựa đại dương.

Đối tác đầu tư của công ty ở châu Á, Caroline Wee, nói với Nikkei rằng họ hy vọng sẽ giúp các công ty khởi nghiệp đảm bảo nguồn vốn cần thiết ở các giai đoạn tăng trưởng khác nhau để đạt được quy mô và lợi nhuận.