Những người Việt nào sẽ lựa chọn mua xe điện?

Theo báo cáo mới đây của KPMG kết hợp với Chợ Tốt, đối với nhóm hai bánh, các phương tiện sử dụng động cơ đốt trong (ICE) được ưa chuộng hơn, với 42% người tham gia khảo sát chọn xe máy chạy xăng. Ngược lại, người mua xe 4 bánh lại thể hiện sự quan tâm lớn hơn đối với xe thuần điện (EV) (38%) và xe hybrid (34%).

Xu hướng này cũng thể hiện qua sự phản ứng nhanh chóng của các nhà sản xuất ô tô trên toàn cầu, khi họ tăng cường đầu tư vào các phương tiện hybrid cùng với các loại xe điện chạy pin (EV).

Trong Khảo sát thường niên lần thứ 24 về ngành Ô tô Toàn cầu của KPMG, hầu hết các nhà sản xuất ô tô đều phát triển các mẫu xe hybrid như Toyota Corolla Cross, Yaris Cross, Innova Cross, Camry, Altis, Haval H6 và Nissan Kicks.

Mặc dù thị trường quốc tế có nhiều lựa chọn xe hybrid sạc ngoài (PHEV), thị trường Việt Nam hiện tại vẫn còn hạn chế về sự lựa chọn.

Các mẫu xe PHEV đáng chú ý tại Việt Nam bao gồm Kia Sorento PHEV, Volvo XC90 Recharge và Volvo XC60 Recharge. Đối với phương tiện hai bánh, số lượng xe máy hoặc xe tay ga hybrid hiện có trên thị trường toàn cầu còn rất ít.

Tại Việt Nam, sự lựa chọn chủ yếu là các mẫu xe hybrid HEV như Yamaha Grande, Yamaha Fazzio Hybrid và Honda PCX Hybrid 160 E. Sự hạn chế này có thể là nguyên nhân dẫn đến việc người tiêu dùng ít ưa chuộng công nghệ hybrid ở phân khúc này, khi công nghệ hybrid chủ yếu được áp dụng cho phân khúc xe ô tô.

Các khảo sát cho thấy, nhóm người dùng từ 25-44 tuổi, thể hiện mức độ quan tâm cao đối với việc mua xe điện. Nhóm này chiếm hơn 70% tổng số người tham gia khảo sát của KPMG.

Khoảng 37% người tham gia bày tỏ mong muốn mua xe điện hoàn toàn, theo sau là xe hybrid với 33%. Nhóm từ 25-34 tuổi thể hiện sự quan tâm cao nhất đối với xe hybrid so với các nhóm tuổi khác, với 36% ưu tiên lựa chọn loại phương tiện này.

Ngược lại, những người tham gia thuộc thế hệ X (45-54 tuổi) và các thế hệ lớn tuổi hơn lại có xu hướng ưa chuộng xe sử dụng động cơ đốt trong (ICE) hơn so với xe điện. Cụ thể, 42% trong số này bày tỏ sự quan tâm đến xe ICE, so với dưới 30% quan tâm đến xe điện hoàn toàn. Khi tuổi tác tăng lên, đặc biệt là nhóm trên 35 tuổi, họ thường ưu tiên các nhu cầu của gia đình hơn. Nhóm tuổi lớn hơn đồng thời có khả năng mua xe 4 bánh cao hơn.

Hơn 70% người tham gia khảo sát thuộc nhóm tuổi từ 35 trở lên cho biết họ có xu hướng mua xe 4 bánh. Ngược lại, nhóm tuổi trẻ nhất (18-24 tuổi), có thể với thu nhập thấp hơn và ít tiết kiệm hơn, có xu hướng mua xe hai bánh sử dụng nhiên liệu xăng truyền thống. Tuy nhiên, khi thu nhập tăng lên, họ có xu hướng quan tâm đến xe điện nhiều hơn.

Xu hướng này đặc biệt rõ ràng ở nhóm sinh viên có thu nhập dưới 20 triệu đồng, những người ít có gánh nặng tài chính nhờ sự hỗ trợ từ gia đình và có khả năng mua xe thuần điện (55%) nhiều hơn so với các đồng nghiệp đã đi làm (49%) trong cùng nhóm thu nhập.

Những nhận định từ các đại lý cho thấy rằng các sinh viên mới tốt nghiệp thường xem xe máy điện giống như xe đạp điện - vốn chủ yếu được sử dụng bởi học sinh và nội trợ. Nhận thức này cùng việc thiếu thời gian tìm hiểu về xe máy điện dẫn đến sự do dự của người tiêu dùng trẻ.

Thế hệ Z đầu tiên và các thế hệ cuối của Millennials (25-34 tuổi) dường như cởi mở hơn với công nghệ mới, khi thể hiện sự ưu tiên cao hơn đối với xe điện so với nhóm tuổi khác. Trong số đó, 64% người mua xe hai bánh và 77% người mua xe bốn bánh chọn xe điện. Họ cũng thể hiện sự quan tâm đáng kể đến động cơ hybrid, với 34% người mua xe hai bánh và 38% người mua xe 4 bánh ưa chuộng công nghệ này.

Trong khi đó, nhóm người tham gia khảo sát từ 35-44 tuổi, mặc dù quan tâm đến công nghệ mới, nhưng lại có phần bảo thủ hơn so với các nhóm tuổi trẻ hơn, với 54% và 72% bày tỏ mong muốn mua xe điện hai bánh và 4 bánh tương ứng.

Các thành viên của thế hệ X và các nhóm tuổi lớn hơn thể hiện sự do dự cao nhất trong việc chấp nhận công nghệ mới, thể hiện sự ưu tiên thấp nhất đối với xe điện 4 bánh. Tuy nhiên, họ lại có sự quan tâm đáng kể đến công nghệ hybrid, với 35% sẵn sàng mua xe hybrid 4 bánh, gần tương đương với 38% ưu tiên ICE.

Việc xây dựng mạng lưới trạm sạc nên được xem là ưu tiên hàng đầu để thúc đẩy xe điện, vì sự sẵn có của các trạm sạc là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến quyết định mua xe điện trong tương lai. Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) dự đoán rằng Việt Nam sẽ có khoảng 1 triệu xe điện hoạt động vào năm 2030 và 3,5 triệu xe điện vào năm 2040.

Trả lời trên báo Công Thương, TS Hà Đăng Sơn, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu năng lượng và tăng trưởng xanh cho rằng, hệ thống cơ sở vật chất hiện nay chưa thể đáp ứng nhu cầu của xe điện. Trong trường hợp xe điện tăng trưởng quá nhanh thì khả năng cung ứng và hạ tầng điện sẽ là rào cản rất lớn.

"Để thu hút người dân mua xe điện, cần đảm bảo khả năng đáp ứng đầy đủ hệ sinh thái, cơ sở hạ tầng thuận tiện. Trong khi thực tế, mạng lưới trạm sạc cho các tuyến đi từ thành phố này sang thành phố khác, tỉnh này sang tỉnh khác vẫn còn hạn chế", ông Sơn nói.

Theo một khảo sát của Sở Giao thông vận tải TP HCM hồi cuối năm 2023, khoảng 86,8% người tham gia khảo sát trả lời là "chưa có nhu cầu" và một trong 4 lý do chính được đưa ra là hạ tầng trạm sạc chưa phủ rộng, họ lo ngại khó tìm trạm sạc (khảo sát thực hiện với 10.000 người dân TP HCM).

Ngoài việc mở rộng mạng lưới sạc, lo ngại về phạm vi hoạt động vẫn là một trong những rào cản lớn nhất cản trở sự chấp nhận rộng rãi của người tiêu dùng đối với xe điện. Những thông tin từ các đại lý bán lẻ về hành vi của khách hàng đối với các phương tiện hai bánh cũng cho thấy những lo ngại tương tự.