Nền kinh tế hàng đầu châu Âu ghi nhận nhiều số liệu trái chiều

Văn phòng Thống kê Liên bang Đức (Destatis) ngày 11/8 công bố số liệu cho thấy thặng dư thương mại trong nửa đầu năm 2023 của Đức đã tăng hơn gấp hai lần lên 98,7 tỷ euro (108,6 tỷ USD).

Theo Destatis, trong 6 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu của Đức đã tăng khoảng 3,3% lên 797,8 tỷ euro, trong khi giá trị hàng hóa nhập khẩu của nền kinh tế hàng đầu châu Âu này giảm 4,3% xuống 699,1 tỷ euro.

Phương tiện đi lại và phụ tùng ô tô là nhóm hàng bán chạy nhất của Đức ở thị trường nước ngoài, với trị giá 136,5 tỷ euro.

Theo Hiệp hội Công nghiệp Ô tô Đức (VDA), các nhà sản xuất ô tô của nước này đã tăng xuất khẩu nửa đầu năm thêm 32% so với cùng kỳ năm ngoái lên gần 1,7 triệu chiếc. Tuy nhiên, vẫn chưa thể đạt được mức trước đại dịch COVID-19 trong năm nay.

Theo số liệu chính thức mới nhất, bất chấp sự sụt giảm trong cả nhập khẩu và xuất khẩu, Trung Quốc vẫn là đối tác thương mại quan trọng nhất của Đức trong nửa đầu năm 2023, với tổng kim ngạch thương mại là 128,8 tỷ euro.

Trước đó ngày 8/8, Destatis công bố số liệu cho thấy lạm phát của Đức trong tháng 7/2023 là 6,2%, tương đương so với thống kê sơ bộ được đưa ra vào cuối tháng trước. Mặc dù vậy, giá tiêu dùng ở Đức dù đã giảm nhưng trên thực tế vẫn cao hơn so với mức trung bình của toàn bộ Khu vực sử dụng đồng euro (Eurozone).

Theo Destatis, mặc dù số liệu vừa công bố thấp hơn 0,2 điểm phần trăm so với tháng 6/2023, nhưng giá lương thực cao tiếp tục là yếu tố giữ lạm phát cao hơn mức bình thường. Destatis cho biết giá các mặt hàng thực phẩm nói chung cao hơn 11% so với cùng kỳ năm ngoái, đặc biệt là bánh mỳ, các sản phẩm ngũ cốc và rau củ tăng 16%.

Sản phẩm duy nhất trong nhóm các mặt hàng thực phẩm rẻ hơn là dầu ăn và chất béo với mức giảm 12,9%. Vào cùng giai đoạn, chi phí năng lượng tăng 5,7%, trong đó chi phí cho điện đắt hơn 17,6%. Destatis cho rằng nếu không bao gồm giá lương thực và năng lượng trong số liệu thống kê, lạm phát trong tháng 7/2023 của Đức sẽ ở mức 5,5%.

Giới chuyên gia nhận định, nền kinh tế Đức mặc dù thoát khỏi suy thoái trong quý II/2023 nhưng vẫn trong trạng thái trì trệ. Có nhiều nguyên nhân khiến nền kinh tế hàng đầu châu Âu suy yếu. Các chuyên gia kinh tế cho rằng những nguyên nhân này vẫn tiếp tục tồn tại nên hiện chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nền kinh tế Đức sẽ tiến triển tốt trong những tháng tới.

Theo Destatis, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Đức trong quý II/2023 không tăng mà chững lại, mức tăng trưởng 0% so với quý I . Số liệu này cho thấy nền kinh tế Đức đã thoát khỏi suy thoái sau khi hai quý liên tiếp trước đó tăng trưởng đều ở mức âm (âm 0,4% trong quý IV/2022 và âm 0,1% trong quý I/2023).

Mặc dù vậy, sự trì trệ trong quý II cho thấy nền kinh tế Đức đang không ở trạng thái tốt. Các chỉ số kinh tế hàng đầu đều có xu hướng đi xuống. Chỉ số môi trường kinh doanh Ifo đã giảm từ mức 88,6 điểm trong tháng 6/2023 xuống mức 87,3 điểm trong tháng 7/2023. Đây là lần giảm thứ ba liên tiếp của chỉ số quan trọng này. Các chuyên gia trong ngành coi đây là tín hiệu xấu cho nền kinh tế.

Trên thực tế, ngày càng có nhiều chuyên gia nhận định rằng nền kinh tế Đức có thể tiếp tục suy giảm trở lại trong quý III/2023. Chuyên gia Timo Wollmershäuser của Viện nghiên cứu kinh tế Ifo nhận định kinh tế Đức có thể rơi vào tình trạng suy thoái vào nửa cuối năm 2023. Về phần mình, Chủ tịch Viện Kinh tế thế giới Kiel (IFW) Moritz Schularick cho rằng "những đám mây trên bầu trời kinh tế đang xám dần".

Trong khi đó, theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), nền kinh tế Đức sẽ suy giảm 0,3% trong năm nay, sau đó tăng trưởng nhẹ ở mức 1,3% trong năm tới. Còn Ngân hàng Trung ương Đức (Bundesbank) dự báo mức suy giảm tương tự trong năm nay (suy giảm 0,3%).

Nhờ lĩnh vực sản xuất công nghiệp mà GDP của Đức sụt giảm không quá lớn trong mùa Đông vừa qua. Nhưng cũng chính lĩnh vực này đang khiến cho nền kinh tế Đức trì trệ. Mặc dù hiện tại, giá năng lượng hiện đã ổn định trở lại, nhưng sản xuất công nghiệp hầu như không tăng nhiều so với thời điểm mùa Đông vừa qua.

Trong 5 tháng đầu năm 2023, sản lượng công nghiệp thậm chí còn giảm 0,3%. Nhà kinh tế trưởng Fritzi Köhler-Geib tại Ngân hàng phát triển Đức (KfW) nhận định, cho đến nay ngành công nghiệp Đức đang gây thất vọng vì sản xuất vẫn đình trệ mặc dù các vấn đề về chuỗi cung ứng đã giảm bớt.

Trong khi đó, nhu cầu chung của thế giới giảm mạnh chính là một vấn đề đối với nền sản xuất của Đức. Trong khi đơn đặt hàng trong nước tăng 0,3% trong tháng 5/2023, đơn đặt hàng từ nước ngoài đã giảm 1%. Nền kinh tế cũng đang suy yếu ở nhiều quốc gia khác khiến nhu cầu giảm. Hai đối tác thương mại quan trọng nhất của Đức là Mỹ và Trung Quốc vẫn gây thất vọng đối với các nhà sản xuất của Đức.

Một trong những nguyên nhân chính gây ra sự sụt giảm nhu cầu là thay đổi lãi suất. Trong nỗ lực chống lạm phát, các ngân hàng trung ương đã nhiều lần tăng các loại lãi suất chủ chốt trong những tháng qua. Điều đó khiến cho các khoản đầu tư trở nên đắt đỏ hơn. Ông Schularick khẳng định lãi suất tăng cao là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự tăng trưởng yếu của nền kinh tế Đức.