Lửa vẫn âm ỉ: Một huyền thoại đầu tư cảnh báo chứng khoán sẽ sập và nền kinh tế Mỹ sẽ suy thoái

Bi quan về AI và nền kinh tế

Ông Jeremy Grantham là nhân vật nổi tiếng trên Phố Wall vì từng dự đoán chính xác bong bóng dot-com cũng như khủng hoảng tài chính toàn cầu. Gần đây, ông cảnh báo rằng cơn sốt cổ phiếu AI sẽ biến thành thảm họa trên thị trường chứng khoán và Mỹ nhiều khả năng sẽ rơi vào suy thoái.

Ông Grantham, nhà sử học về bong bóng tài chính, bình luận trong chương trình podcast được phát vào ngày 8/8: “Bây giờ là thời điểm thị trường dễ bị tổn thương nhất từ trước đến nay”.

Vị chuyên gia nhấn mạnh, các giai đoạn định giá P/E của cổ phiếu trở nên đắt đỏ thường dẫn đến cuộc sụp đổ đau đớn, ví dụ như bong bóng tài sản Nhật Bản cuối thập niên 1980 hay bong bóng dot-com đầu năm 2000.

Nghiên cứu mới của nhà đầu tư kỳ cựu John Hussman cho thấy định giá của chỉ số S&P 500 đã tăng vọt lên mức cao nhất kể từ năm 1929.

Sự ra mắt của ChatGPT vào cuối năm 2022 đã khơi dậy sự quan tâm của nhà đầu tư tới công nghệ AI, chắp cánh cho các cổ phiếu Big Tech như Nvidia, Microsoft và giúp thị trường chứng khoán Mỹ liên tục phá đỉnh trong năm nay.

Nhưng theo ông Grantham, trong quá khứ, các phát minh mang tính đột phá từ đường sắt tới internet đều có công thổi phồng các “bong bóng lộng lẫy” chắc chắn sẽ nổ tung. Ông cho rằng nhiều khả năng AI cũng sẽ rơi vào trường hợp này.

Ông chỉ ra chỉ vài ngày sau khi thị trường đạt đỉnh trong năm 1929, chứng khoán đã lao dốc “khủng khiếp”, nền kinh tế toàn cầu chao đảo và “mọi thứ ngay lập tức rơi vào địa ngục” khi Đại Khủng hoảng diễn ra.

Ông Grantham cũng giữ nguyên dự báo suy thoái như trước. Huyền thoại đầu tư giải thích rằng nền kinh tế thường mất nhiều thời gian để sụp đổ hơn là dự báo của các chuyên gia. 

Ông nhấn mạnh trong tháng 7, tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ đã tăng “vượt qua mức luôn báo trước suy thoái trong lịch sử”. Ông tuyên bố: “Mỹ luôn luôn gặp suy thoái trong những điều kiện kinh tế và tài chính như hiện nay”.  

Theo tờ Markets Insider, ông Grantham đã gióng chuông cảnh báo về suy thoái và bong bóng chứng khoán trong vài năm qua, nhưng cho đến nay dự đoán của ông chưa thành sự thực.

Ví dụ, tháng 10 năm ngoái, ông ước tính chỉ số S&P 500 có thể rơi xuống 2.000 điểm - tức thấp hơn 62% so với mức hiện tại - nếu vài điều kiện xấu xảy ra. Tuy thị trường bị bán tháo mạnh vào tuần trước, chỉ số S&P 500 hiện vẫn cao hơn 12% so với đầu năm.

Ý kiến trái ngược

Giống như ông Grantham, nhà kinh tế Nouriel Roubini cũng từng đưa ra các dự báo bi quan về thị trường và nền kinh tế lớn nhất thế giới trong thời gian dài, đến mức ông bị gắn với biệt danh “Tiến sĩ tận thế”. Tuy nhiên, khi Phố Wall hoảng hốt vì cuộc bán tháo gần đây, ông lại tỏ ra lạc quan bất ngờ.

Trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg TV hôm 7/8, ông Roubini bác bỏ nỗi sợ của các nhà đầu tư là Mỹ đang cận kề suy thoái. Nhà kinh tế này lưu ý trong năm qua, thị trường đã đánh giá sai lầm về số lần cắt giảm lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).

Ông nhận xét: “Thị trường thường đánh giá sai về những gì xảy ra với nền kinh tế và những gì Fed định làm. Đúng là chúng ta có một số bằng chứng đáng chú ý về sự giảm tốc của nền kinh tế, nhưng theo phân tích của tôi, dữ liệu không báo hiệu một cuộc hạ cánh cứng. Trên thực tế, tôi còn quan sát được một số yếu tố tích cực về sức mạnh của nền kinh tế Mỹ”.

Trong phần lớn năm 2023, giống như nhiều chuyên gia khác, ông Roubini liên tục cảnh báo khả năng Mỹ gặp “suy thoái nghiêm trọng” và ông còn lo ngại về “cuộc khủng hoảng nợ lớn nhất lịch sử”.

Nhưng đến tháng 9 năm ngoái, khi nền kinh tế Mỹ tiếp tục tăng trưởng bền bỉ, ông dịu giọng hơn và chỉ còn nói Mỹ có thể trải qua một cuộc suy thoái ngắn hoặc tương đối nhẹ nhàng, tờ Fortune cho hay.

Tới đầu tháng 8/2024, dữ liệu việc làm và ngành sản xuất của Mỹ cho thấy sự suy yếu đáng ngại, kích hoạt cuộc bán tháo khủng khiếp trên thị trường toàn cầu và cho thấy một số ít chuyên gia bi quan trên Phố Wall có thể là người đúng.

Tuy nhiên sau đó, số đơn xin trợ cấp thất nghiệp hàng tuần thấp hơn dự kiến đã trấn an tâm lý của nhà đầu tư và giúp thị trường phục hồi phần lớn tổn thất.

Trong khi đó, những chuyên gia khác trên Phố Wall cũng nêu bật các số liệu phản ánh sức mạnh cơ bản của nền kinh tế. Ông Torsten Slok, nhà kinh tế trưởng của Apollo Global Management, viết trong một lưu ý rằng công cụ theo dõi GDP của Fed chi nhánh Atlanta cho thấy GDP Mỹ sẽ tăng trưởng 2,9% trong quý III.

Ông Roubini nói thêm: “Kết luận của tôi là chưa có dấu hiệu nào cho thấy Mỹ sẽ suy thoái. Nền kinh tế vẫn đang hoạt động tốt, dữ liệu hàng ngày và hàng tuần vẫn cho thấy sự tăng trưởng ổn định của lượt đặt chỗ nhà hàng, khách sạn, du lịch hàng không, doanh thu phòng chiếu phim, cho vay ngân hàng, v.v… Dữ liệu hàng tuần đối với số đơn xin phá sản cũng có xu hướng đi xuống”.