Chuyên gia cảnh báo cuộc đảo chiều của ‘carry trade’ vẫn là mối đe dọa với thị trường

Cuộc đảo chiều lớn

Sự phục hồi của đồng yen đang khiến các nhà đầu tư phải chạy đua để khép lại các giao dịch chênh lệch lãi suất (carry trade) có quy mô lên đến hàng trăm hoặc hàng nghìn tỷ USD. Giới phân tích cảnh báo cuộc đảo chiều của carry trade trên khắp thế giới có nguy cơ khiến thị trường tiếp tục bất ổn. 

Carry trade là chiến lược giao dịch trong đó nhà đầu tư đi vay bằng một loại tiền tệ có lãi suất thấp và tái đầu tư vào tài sản của một quốc gia khác có tỷ suất sinh lời cao hơn. Trong ba năm qua, hoạt động carry trade sử dụng yen làm đồng tiền cấp vốn bùng nổ bởi Nhật Bản từng duy trì lãi suất siêu thấp.

Sau đó, dòng tiền giá rẻ được rót vào mọi ngóc ngách trên thị trường, từ đồng tiền của các nền kinh tế mới nổi như peso Mexico cho đến chứng khoán Đài Loan, bất động sản và cổ phiếu công nghệ Mỹ, tờ Financial Times cho hay. 

Tuy nhiên, việc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) tăng lãi suất vào tuần trước - dẫn đến yen tăng giá - đã buộc các quỹ đầu cơ và nhiều nhà đầu tư khác phải vội vã hủy bỏ giao dịch carry trade.

Điều này có nghĩa là nhà đầu tư phải bán đi tài sản mà họ đã mua bằng đồng yen để lấy tiền trả nợ, dẫn đến cuộc bán tháo lớn vào ngày 5/8.  

Ông Kit Juckes, chuyên gia tiền tệ tại ngân hàng Société Générale, bình luận: “Chắc chắn rằng khi chiến lược giao dịch carry trade lớn nhất trên thế giới chấm dứt, phải có người bị thương”.

Theo các nhà phân tích, xác định quy mô các giao dịch carry trade bằng đồng yen trong vài năm qua là cực kỳ khó khăn, bởi nó quá phổ biến và được sử dụng bởi tất cả mọi người, từ quỹ đầu cơ, văn phòng gia đình cho đến quỹ đầu tư tư nhân. Thậm chí, chiến lược này còn liên quan đến những hộ gia đình và công ty Nhật Bản dùng đồng nội tệ để đầu tư ra nước ngoài.

Ông James Malcolm, chuyên gia tại UBS, ước tính tổng quy mô các giao dịch carry trade lũy kế giữa đồng yen và USD kể từ năm 2011 đến nay vào khoảng 500 tỷ USD, một nửa trong số đó được tích lũy trong hai, ba năm qua.

Vị chuyên gia cho rằng khoảng 200 tỷ USD những vị thế nói trên đã đóng trong vài tuần qua, tức là vẫn còn khoảng 25% những vị thế carry trade khác cần được đóng.

Một quan chức cấp cao của Nhật Bản đánh giá: “Rất nhiều người đã sử dụng carry trade theo cách không hợp lý trong những năm gần đây. Hẳn nhiên là đến một thời điểm nào đó, làn sóng đảo chiều lớn sẽ diễn ra”.

Không thể biết chắc

Theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), nợ vay quốc tế bằng đồng yen đã tăng 742 tỷ USD kể từ cuối năm 2021 - tuy nhiên không phải toàn bộ số tiền đều được dùng cho carry trade.

Trong khi đó, các nhà phân tích của ING ước tính rằng cho đến tháng 3/2024, tổng quy mô các khoản vay xuyên biên giới bắt nguồn từ Nhật Bản đạt 157.000 tỷ yen (tương đương 1.000 tỷ USD), cao hơn 21% so với năm 2021.

Tính toán của các nhà đầu tư đã bị đảo lộn khi giới chức trách Nhật Bản can thiệp để củng cố đồng nội tệ. Tiếp đến vào tuần trước, BoJ khiến thị trường bất ngờ với quyết định tăng lãi suất và phát tín hiệu sẽ tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ.

Một số nhà phân tích cho biết phần lớn các ván cược sử dụng chiến lược carry trade và mang tính đầu cơ đã bị xóa sổ khỏi thị trường. Những người khác tin rằng vẫn còn nhiều vị thế cần được thanh lý.

Ông Benjamin Shatil, chuyên gia ngoại tệ tại JPMorgan, cho biết: “Sự thật về các giao dịch carry trade bằng đồng yen là không ai biết chính xác chúng lớn đến đâu và bao nhiêu vị thế đã được khép lại”.

Sau khi BoJ tăng lãi suất vào tuần trước, nhà phân tích Osamu Takashima của Citi viết trong lưu ý gửi tới khách hàng rằng “đợt điều chỉnh này chỉ là khởi đầu cho sự kết thúc”.

Ông dự đoán giá đồng nội tệ Nhật Bản có thể đạt 129 yen đổi 1 USD vào năm 2025 và lên 126 yen đổi 1 USD trong năm tiếp theo. Tại thời điểm 11h20 sáng ngày 8/8, yen được giao dịch ở mức 146,3 yen đổi 1 USD.