Kinh tế Mỹ có đạt được mức tăng trưởng như Tổng thống Donald Trump tuyên bố?
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AFP/TTXVN |
Trước khi Bộ Thương mại Mỹ chính thức công bố về mức tăng trưởng của nền kinh tế Mỹ đạt được là 4,1% trong quý II/2018, mức cao nhất trong gần nửa thập kỷ qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa ra dự đoán về một con số tăng trưởng ấn tượng.
Tuy nhiên, các nhà kinh tế cảnh báo rằng mức tăng trưởng vượt bậc trên không phải nhờ chính sách kinh tế hiện nay của Tổng thống Trump. Mức tăng trưởng hiện nay do Phòng phân tích kinh tế thuộc Bộ Thương mại Mỹ đưa ra thấp hơn nhiều so với sự chờ đợi của chính quyền Tổng thống Trump. Mặc dù vậy, nó vẫn cho thấy sự tăng trưởng nhảy vọt so với mức tăng trưởng 2% trong quý I và cũng cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế từ quý III/2014. Có một lý do giúp nền kinh tế Mỹ đạt được mức tăng trưởng nhảy vọt này chứ không phải đơn giản là nhờ “phép màu kinh tế” như Tổng thống Trump tuyên bố ngày 27/7.
Trên thực tế, các doanh nghiệp Mỹ đã thực hiện một loạt các biện pháp trước khi chính quyền Tổng thống Trump áp dụng mức thuế quan mới đối với các mặt hàng xuất khẩu của các đối tác thương mại của Mỹ, nhân tố góp phần đáng kể cho sự tăng trưởng của nền kinh tế.
Ví dụ những nông dân Mỹ đã nhận thấy nhu cầu tăng đột biến đối với sản phẩm đậu tương do các nước chủ yếu nhập khẩu sản phẩm này từ Brazil cần nhà cung cấp mới khi Trung Quốc, nhà nhập khẩu đậu tương lớn nhất thế giới, chuyển sang mua sản phẩm này từ Brazil để trả đũa mức thuế quan của Mỹ. Nhờ đó nông dân Mỹ đã có các đơn hàng trị giá gần 20 triệu USD. Ngoài ra, theo các nhà kinh tế, còn có các bằng chứng khác cho thấy các doanh nghiệp đang dự trữ hàng hóa để đối phó với giá nhập khẩu cao khi bị tác động bởi các hành động trả đũa đối với các mức thuế quan mà Mỹ đưa ra. Có những ước tính khác nhau về mức độ ảnh hưởng của các hoạt động này đối với mức tăng trưởng vượt bậc này mặc dù nhiều người khẳng định ở mức ổn định là 1,5%. Ông Neal Dutta, nhà kinh tế trưởng của Renaissance Macro Research nhận định: "Thật mỉa mai khi phần lớn các nhà kinh tế cho rằng căng thẳng thương mại hiện nay tạo đà cho sự tăng trưởng mặc dù nó có tác động tới mức tăng trưởng ở quý II. Tuy vậy, những tác động này chỉ là tạm thời”. Một câu hỏi lớn đặt ra là liệu nền kinh tế của Mỹ có thể duy trì tốc độ tăng trưởng này hay không. Ngay từ khi còn là một ứng cử viên trong chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ năm 2016, ông Donald Trump đã từng tuyên bố trong một cuộc tranh luận trực tiếp rằng ông sẽ giúp nền kinh tế Mỹ đạt mức tăng trưởng cao hơn 4%, thậm chí là 5% hoặc 6%. Thậm chí, cuối năm ngoái ông lại nhắc lại cam kết của mình.
Ngày 27/7, ông chủ Nhà Trắng một lần nữa khẳng định Mỹ sẽ đạt mức tăng trưởng 4,1% không chỉ một lần và nhấn mạnh đây là bằng chứng cho thấy các chính sách kinh tế của ông đang phát huy hiệu quả.
Ông cũng đồng thời dự báo tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ sẽ còn cao hơn nữa một khi Mỹ cùng các đối tác đạt được các thỏa thuận thương mại song phương và đánh giá những chỉ số tăng trưởng kinh tế thời gian qua là "rất, rất bền vững" và "không chỉ một lần". Thế nhưng, chính sách cắt giảm thuế cùng dự luật chi tiêu tổng thể cho chính phủ có vai trò là kích thích sự tăng trưởng trưởng sẽ bắt đầu hết tác dụng vào năm tới. Bên cạnh đó, Cục Dự trữ Liên bang đang trong quá trình tiếp tục tăng lãi suất, tạo thêm một rào cản nữa cho sự tăng trưởng. Ông Ryan Sweet, một chuyên gia kinh tế của Công ty Moody's Analytics, dự đoán tăng trưởng kinh tế Mỹ sẽ giảm xuống 2,6% trong năm tới và sau đó sẽ giảm dần tới mức thấp vào năm 2020. Ông cho biết: “Chúng ta không dự đoán về một sự suy thoái mà chỉ là nền kinh tế sẽ thực sự chậm lại sau một vài năm tăng trưởng cao”. Các chuyên gia kinh tế nhận định, hiện nền kinh tế Mỹ vẫn có những động lực cho sự tăng trưởng, như tỉ lệ thất nghiệp giảm, tài sản các hộ gia đình tăng, chi tiêu tiêu dùng và đầu tư doanh nghiệp ổn định, nhưng mối đe dọa hàng đầu đối với mục tiêu tăng trưởng tối đa của Tổng thống Trump lại là chính sách thương mại mà ông đang theo đuổi.
Theo ông Jim O’Sullivan, chuyên gia kinh tế trưởng của Mỹ tại High Frequency Economics, thỏa thuận đạt được giữa Mỹ và Liên minh châu Âu rất đáng khích lệ nhưng với Trung Quốc thì khó hơn rất nhiều. Một cuộc chiến thương mại leo thang trong giai đoạn sắp tới sẽ tiếp tục là một rủi ro lớn nhất khiến kinh tế Mỹ đi xuống.
