Kinh tế đang điêu đứng vì phong tỏa, nhưng gỡ phong tỏa quá sớm còn nguy hiểm hơn

Theo Bloomberg, trong buổi họp báo ngày 16/4, Tổng thống Donald Trump đã công bố các hướng dẫn mới của chính phủ liên bang, đưa ra các điều kiện để một số khu vực của nước Mỹ dần dần mở cửa trở lại. Đây là một bước đi đúng hướng trong tình cảnh hiện nay. 

Bất chấp hiểm họa về nhân mạng của đại dịch COVID-19, một số người Mỹ vẫn tiếp tục kêu gọi nhanh chóng mở cửa nền kinh tế. 

Thượng nghĩ sĩ Trey Hollingsworth, đại biểu bang Indiana gần đây khẳng định rằng việc nhiều người dân phải bỏ mạng vì COVID-19 sau khi nới lỏng các biện pháp chống dịch "vẫn còn dễ chấp nhận hơn" khi so với cái giá nền kinh tế phải trả nếu tiếp tục gia hạn lệnh phong tỏa. 

Nhà đầu tư Michael Burry, người nổi tiếng toàn thế giới nhờ vào thương vụ bán khống trong bong bóng nhà đất hồi đầu những năm 2000, tuyên bố các chính sách chống dịch hiện tại là quá mạnh tay và không cần thiết. Những người biểu tình ở Michigan, Ohio và các nơi khác cũng yêu cầu mở lại nền kinh tế ngay lập tức.

Theo Bloomberg, những người này đã mắc sai lầm nghiêm trọng. Bất chấp thực tế rằng hầu hết toàn bộ các bang ở Mỹ đã ban bố lệnh phong tỏa tính đến cuối tháng 3, số ca tử vong vì COVID-19 vẫn tiếp tục leo thang đến 34.000 người, và được dự báo là sẽ vượt qua con số 60.000 người.

Các nhà dịch tễ học dự đoán nếu không thực hiện phong tỏa, số ca tử vong sẽ lên tới hàng trăm nghìn người, cướp đi nhiều sinh mạng hơn bất kì cuộc chiến nào trong lịch sử nước Mỹ.

Phép so sánh giữa cái giá sinh mạng con người với lợi ích kinh tế của việc nhanh chóng mở cửa trở lại phụ thuộc vào một giả định quan trọng là nền kinh tế sẽ sớm phục hồi khi người dân được phép ra khỏi nhà.

Tuy nhiên đây là một giả định sai lầm và sự thật nghiệt ngã hơn rất nhiều.

Nếu chính phủ Mỹ mở cửa nền kinh tế nhưng không thiết lập được các biện pháp hiệu quả để ngăn chặn COVID-19 tái bùng phát, người dân vẫn sẽ ngần ngại đi mua sắm hoặc đi ăn nhà hàng. Hoạt động kinh tế không được phục hồi đáng kể.

Và khi một số người nhiễm COVID-19 ra ngoài khiến cho số ca nhiễm COVID-19 nhanh chóng tăng trở lại, người dân sẽ càng sợ hãi và hạn chế ra ngoài hơn.

Kết cuộc, sự hoảng loạn sẽ càng tăng thêm áp lực yêu cầu áp phong tỏa trở lại, khiến nền kinh tế mất thêm hàng tuần hoặc hàng tháng trời quí báu, chưa kể dịch bệnh đã cướp thêm nhiều mạng sống.

Do vậy, cân nhắc dỡ bỏ lệnh phong tỏa sớm không phải là sự đánh đổi giữa kinh tế và mạng sống con người; đó là lựa chọn giữa một bên là chịu đựng tổn thất kinh tế trong ngắn hạn, và một bên là kéo dài tổn thất kinh tế và khiến thêm nhiều người phải chết một cách uổng phí. 

Tiêu chí để mở cửa nền kinh tế

Việc mở cửa nền kinh tế trở lại phải chờ cho đến khi thiết lập được một cơ chế y tế cộng đồng có khả năng kiềm chế dịch bệnh. Theo giải thích của Tiến sĩ Anthony Fauci, Giám đốc Viện dị ứng và bệnh truyền nhiễm quốc gia, cốt lõi của hệ thống này là chương trình xét nghiệm và truy tìm người tiếp xúc.

Khi phát hiện ai đó dương tính với COVID-19, nhân viên y tế cần phải tìm ra tất cả những người đã tiếp xúc với anh ta/cô ta trong vòng hai ngày trước khi các triệu chứng nhiễm bệnh của người này xuất hiện (thời điểm mà hầu hết bệnh nhân bắt đầu lây lan virus cho người khác), và xét nghiệm cho những người có tiếp xúc này.

Tất cả những người dương tính với COVID-19 phải cách li tại nhà trong ít nhất hai tuần.

May mắn là dường như phần lớn thống đốc các tiểu bang đang lên kế hoạch mở cửa trở lại cũng hiểu được tầm quan trọng của cơ chế xét nghiệm và truy tìm người tiếp xúc.

Các hướng dẫn của ông Trump cũng cần phải nhấn mạnh tầm quan trọng của cơ chế trên. Bloomberg cho biết chính quyền của ông Trump đang tập trung vào việc mở rộng năng lực xét nghiệm, và coi đây là một trong những tiêu chí thiết yếu cho việc mở cửa.

Nhưng mới chỉ vài ngày trước, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ suýt nữa đã ngừng viện trợ cho các địa điểm xét nghiệm COVID-19 tại các cộng đồng dân sinh trên khắp nước Mỹ. Chỉ sau khi vấp phải phản đối dữ dội, quyết định này mới được đảo ngược.

Ngoài ra, một số phong thí nghiệm cũng báo cáo rằng họ cần phải có thêm tiền tài trợ từ liên bang khẩn cấp để duy trì mức độ tiến hành xét nghiệm như hiện nay, chứ chưa nói đến việc mở rộng.

Nếu thực sự nghiêm túc về việc mở rộng xét nghiệm, ông Trump cần phải có thêm các hành động để chứng tỏ quyết tâm của mình. Cùng với đó, các hướng dẫn để mở cửa nền kinh tế của ông cần phải được sửa đổi, bổ sung thêm sự cần thiết của việc truy tìm người tiếp xúc, và cách li bệnh nhân nhiễm COVID-19.

Hiện tại, việc đầu tư vào các hệ thống xét nghiệm, truy tìm tiếp xúc và cách li bệnh nhân sẽ mang lại nhiều kết quả tốt cho nền kinh tế và mạng sống của con người hơn là việc mở cửa trở lại mà không chuẩn bị kĩ càng.

Các hệ thống y tế này được thiết lập càng sớm, người Mỹ sẽ càng nhanh chóng cảm thấy an toàn và có đủ tự tin để ra khỏi nhà, bắt đầu mua sắm và đi làm trở lại.