Giao hàng đến nhà cũng đòi chụp CMND, lộ thông tin cá nhân thì sao?
Nhiều khách hàng cho rằng yêu cầu người giao hàng phải chụp lại CMND của khách trước khi giao hàng sẽ có nguy cơ lộ thông tin cá nhân - Ảnh: Q.ĐỊNH
Vấn đề đặt ra là có giải pháp để bảo mật thông tin cá nhân khi mua hàng online.
Người tiêu dùng lo lắng các giấy tờ cá nhân như CMND, giấy phép lái xe... sẽ được nhà bán hàng bảo mật như thế nào khi phần lớn các đối tác giao hàng của sàn hiện nay đều là bên thứ ba.
Giao đến nhà cũng phải chụp CMND?
Chị L.T.T.Hòa (Q.Gò Vấp, TP.HCM) cho biết cuối tháng 5-2019 chị đặt mua một chiếc máy điều hòa trên một sàn TMĐT với hình thức thanh toán trả trước. Đến ngày giao hàng, nhân viên giao hàng yêu cầu chị trình CMND để nhân viên này chụp lại, xác nhận rồi mới giao hàng. Do chị Hòa không chấp nhận yêu cầu này, nhân viên giao hàng gọi về tổng đài của sàn và được xác nhận đây là quy định của sàn, áp dụng với những món hàng có giá trị cao.
Nếu khách hàng không chấp nhận, nhân viên giao hàng sẽ mang hàng về cho dù món hàng đã thanh toán trước. "Tôi rất ngạc nhiên vì họ có thể đưa ra một chính sách như vậy, CMND là giấy tờ tùy thân rất quan trọng. Nếu họ lưu lại được, an toàn thông tin của tôi bị đe dọa, trong khi hàng được giao đến địa chỉ gia đình tôi" - chị Hòa nói.
Không chỉ kiểm tra nhân thân, nhiều người mua hàng online cho biết một số sàn ngừng chương trình cho phép khách cùng đồng kiểm tra sản phẩm, mà chỉ được mở kiện hàng sau khi đã thanh toán đầy đủ cho nhân viên giao hàng. Theo anh Thuận (Q.Tân Bình), nhiều sàn TMĐT đều có chính sách đổi trả hàng nhưng gần như không có chính sách đền bù hợp lý nếu hàng hóa phát sinh chất lượng không như cam kết.
Nếu hàng giá trị thấp, phần lớn khách hàng "ngậm bồ hòn làm ngọt" thay vì đổi hay trả do phát sinh chi phí, có khi gấp đôi giá trị món hàng, lại thêm mất thời gian. "Bây giờ sàn lại ra yêu cầu phải chụp lại giấy tờ tùy thân với hàng có giá trị cao là đòi hỏi không chính đáng. Tại sao một anh giao hàng có thể giữ hình ảnh, thông tin giấy tờ tùy thân của khách? Ai bảo đảm nó không bị sử dụng sai mục đích?" - anh Thuận đặt vấn đề.
Do bên thứ ba đòi hỏi?
Trả lời về phản ảnh của chị Hòa, đại diện sàn TMĐT cho biết đơn hàng này do đối tác vận chuyển, là bên thứ 3 đảm nhận giao hàng, trong khi các đối tác vận chuyển thường có quy định lưu giữ thông tin CMND bằng hình ảnh để xác thực việc giao đơn hàng đến đúng người nhận, vì đơn hàng đã được trả trước.
Khách mua hàng trực tuyến của VN vẫn thích trả tiền mặt - Ảnh: QUANG ĐỊNH
"Quy định này nhằm tránh trường hợp khách khiếu nại chưa nhận được hàng hay giao nhầm người, không đúng người nhận trong thông tin đơn hàng thì đơn vị vận chuyển sẽ phải chịu trách nhiệm" - vị này nói.
Theo các sàn TMĐT, để đáp ứng một lượng đơn hàng tăng trưởng chóng mặt trong thời gian qua, ngoài đội ngũ giao hàng cơ hữu, các sàn TMĐT đều hợp tác với các đối tác cung cấp dịch vụ giao hàng ở những khu vực khác nhau. Điều này dẫn đến có không ít trường hợp sàn thương mại bị "vỡ trận", đặc biệt trong những mùa sale lớn.
"Vận chuyển tại Việt Nam rất phức tạp và nhiều thử thách khi Việt Nam có lượng khách hàng lớn tại khu vực nông thôn. Những đối tác vận chuyển giúp chúng tôi có mạng lưới logistics hoàn thiện và phù hợp nhất, tập trung ở khu vực nông thôn hoặc vận chuyển những đơn hàng cần dịch vụ đặc biệt như kiện hàng lớn hay vận chuyển siêu tốc trong 2 giờ" - đại diện một sàn TMĐT cho biết.
Theo các sàn TMĐT, mỗi đối tác đơn vị giao hàng đều có thế mạnh riêng. Chẳng hạn, một số có khả năng giao hàng siêu tốc, có đơn vị lại mạnh trên từng vùng miền nên việc sử dụng cả đối tác vận chuyển bên ngoài và đội ngũ vận chuyển sẽ giúp các sàn tối ưu hóa quy trình giao hàng.
Tuy nhiên, việc sử dụng dịch vụ giao hàng bên ngoài cũng phát sinh nhiều rủi ro, như giao hàng nhầm hoặc khách hàng chờ "dài cổ" mà không nhận được hàng dù đã thanh toán trước.
Để tăng thêm hình thức giao nhận tiện lợi cho khách, một số sàn TMĐT bắt đầu triển khai hình thức cho khách hàng nhận hàng ngay tại các cửa hàng tiện lợi. Theo đó, người mua hàng sẽ tùy chọn địa điểm nhận hàng tại các cửa hàng tiện lợi (hoạt động 24/7), giúp người mua hàng có thể chủ động thời gian nhận hàng theo nhu cầu cá nhân.
Lộ thông tin cá nhân có nguy cơ gì?
Theo luật sư Huỳnh Mẫn, nhiều giao dịch đòi hỏi phải có CMND xác nhận như mua vé máy bay, đặt phòng khách sạn... Các quốc gia văn minh đều có chính sách bảo mật thông tin cá nhân (privacy policy) khá tốt.
Người liên quan cam kết không cung cấp hay tiết lộ thông tin cá nhân cho bên thứ ba. Ở Việt Nam, ý thức bảo mật thông cá nhân chưa cao, trong đó thông tin trên CMND bị lộ sẽ dẫn đến nguy cơ bị người khác làm giả CMND để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật. Lúc đó, người có thông tin bị lộ đó sẽ gặp rắc rối.
Về nguyên tắc, chỉ khi CMND bị làm giả mới có nguy cơ bị lợi dụng để thực hiện các hoạt động phi pháp. Nhưng trên thực tế vẫn có tình huống với các thông tin, hình ảnh có được từ CMND, một đối tượng xấu có thể dùng để khai biên bản vay nợ hay đăng ký dịch vụ tài chính nào đó, thậm chí là dễ dàng mở một thẻ ATM.
Ngoài ra, thông tin từ CMND cũng có thể được đem đi đăng ký thuê bao điện thoại, hay kẻ xấu còn có thể dùng để kê khai thông tin mua vé tàu, đặt phòng khách sạn... hay mua những món đồ từ những thẻ tín dụng ăn trộm được.
Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025 (Vietnam Investment Forum 2025) với chủ đề “Khai thông & Bứt phá” do trang TTĐT tổng hợp VietnamBiz, Việt Nam Mới tổ chức sẽ diễn ra vào ngày 8/11/2024 tại GEM CENTER, TP HCM.
Sự kiện quy tụ giới chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực đầu tư, tài chính là các nhà làm chính sách, CEO, CFO, CIO các ngân hàng, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, công ty bất động sản, các hãng xếp hạng, công ty cung cấp dữ liệu và hàng trăm nhà đầu tư có kinh nghiệm lâu năm trên thị trường chứng khoán và bất động sản.
Diễn đàn hứa hẹn mang lại không gian để các chuyên gia bàn luận về các xu hướng đầu tư mới, các góc nhìn chiến lược, mở ra nhiều ý tưởng đầu tư phù hợp cho giai đoạn mới. Đồng thời tạo cơ hội gặp gỡ, kết nối giữa nhà đầu tư và các đối tác tiềm năng trên thị trường.
Thông tin chi tiết chương trình: https://event.vietnambiz.vn/
