Giai đoạn tăng trưởng 'thần kỳ' của Việt Nam vẫn chưa thể kết thúc

Dự báo về tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2023 và 2024, Viện Kế toán Công chứng Anh, xứ Wales (ICAEW) và Oxford Economics nhận định tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong năm 2023 sẽ đạt khoảng 4,7%, sau đó tăng dần lên 5% trong năm 2024, khởi sắc bứt phá trong trung hạn.

Việt Nam là nước tăng trưởng xuất khẩu vượt bậc trong khu vực trong năm 2023 với tăng trưởng GDP quý III/2023 ở mức 5,3% so với cùng kỳ năm 2022, tăng so với mức 4,1% trong quý II/2023. Điều này là nhờ sự phục hồi mạnh mẽ trong lĩnh vực sản xuất do giá trị xuất khẩu tăng trong bối cảnh xuất khẩu hàng điện tử được cải thiện, đặc biệt là xuất khẩu sang Trung Quốc.

Nhưng sự tăng trưởng này có thể không bền vững vì tăng trưởng toàn cầu chậm lại và quá trình phục hồi của ngành du lịch chững lại. Lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ cũng được dỡ bỏ một phần, khiến xuất khẩu gạo của Việt Nam giảm sút. Các biện pháp hỗ trợ chính sách mới có thể đem lại hiệu quả trong nửa cuối năm 2024.

Nhờ chính phủ tăng đầu tư công trong quý III/2023, Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa để thúc đẩy chi tiêu đầu tư trong quý tiếp theo.

ICAEW cho rằng mặc dù có sự giảm tốc tăng trưởng trong năm 2023 và 2024 so với mức trung bình trước đại dịch là 7%, nhưng giai đoạn tăng trưởng "thần kỳ" của Việt Nam vẫn chưa thể kết thúc. Việt Nam đã nổi lên như một điểm đến trong bối cảnh chuỗi cung ứng có nhiều sự thay đổi. Nguyên nhân là chiến lược “Trung Quốc + 1” của các tập đoàn đa quốc gia, sẽ thúc đẩy tăng trưởng GDP của Việt Nam vượt trội so với các quốc gia ASEAN khác, ít nhất đến năm 2030. 

Do các thách thức từ bên ngoài và nội địa, Oxford Economics dự đoán tăng trưởng kinh tế của Đông Nam Á sẽ đạt 4,3% trong năm 2023 và 4,2% trong năm 2024, thấp hơn mức trung bình trước đại dịch là 5% mỗi năm.

Các yếu tố làm giảm dự báo tăng trưởng của khu vực này trong năm 2024, bao gồm tăng trưởng toàn cầu chậm lại do tác động bởi hai nền kinh tế Mỹ và Trung Quốc, các điểm du lịch đang mất đi sức hấp dẫn, cùng sự suy giảm trong tiêu dùng tư nhân. 

Đông Nam Á đã thể hiện đà tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ trong quý III, nhờ điều kiện thương mại cải thiện đã đẩy mạnh tăng trưởng GDP vượt xa kỳ vọng. Cả Singapore cũng như Việt Nam đều trải qua sự phục hồi đáng chú ý, và cả hai thị trường đều giữ vị thế quan trọng trong thương mại điện tử. Trong năm 2023, Việt Nam đã nổi lên là quốc gia xuất khẩu hàng đầu trong khu vực.

Tuy nhiên, xuất khẩu của Đông Nam Á có khả năng sẽ ảnh hưởng bởi sự suy yếu toàn cầu kéo dài, đặc biệt từ Mỹ và Trung Quốc. Trong khi Mỹ có khả năng tránh khỏi suy thoái kinh tế, thì sẽ có thể vẫn phải đối mặt với một giai đoạn tăng trưởng chậm kéo dài.

Các nền kinh tế phát triển khác dự kiến cũng sẽ đìu hiu do chính sách tiền tệ đã thắt chặt trước đó, trong khi chi tiêu của Trung Quốc sẽ tiếp tục giữ ổn định khi đối mặt với khó khăn nội địa của mình. Ngay cả lĩnh vực du lịch nổi bật cũng đang mất đi sự hấp dẫn, khi sự hồi phục của lượt khách du lịch đã bị đình trệ đối với hầu hết các nền kinh tế châu Á khác, bao gồm Singapore, Malaysia, Indonesia và Việt Nam.

Trong khi đó, tiêu dùng tư nhân đang giảm mạnh do nhiều yếu tố. Trước hết, lợi nhuận từ xuất khẩu chủ yếu vẫn thấp hơn so với năm 2022, ảnh hưởng đến thị trường lao động và đầu tư đặc biệt là ở các quốc gia tập trung vào thương mại như Singapore và Malaysia.

Chính sách tiền tệ thắt chặt trước đó cũng bắt đầu gây thiệt hại đối với sức mua thông qua chi phí dịch vụ nợ cao hơn. Ảnh hưởng của đại dịch đang bắt đầu xuất hiện thông qua việc tiết kiệm giảm và mức nợ cao hơn ở các hộ gia đình, doanh nghiệp và chính phủ, có thể dẫn đến giai đoạn kiềm chế chi tiêu và điều chỉnh bảng cân đối.

Điều này sẽ trở nên khó khăn hơn khi chính sách tài khóa được thắt chặt, do dự kiến ngân sách năm 2024 sẽ nhắm đến việc kiểm soát chi tiêu. Trong khi lạm phát có khả năng tiếp tục giảm trong tương lai, nhưng các nhà phân tích không kỳ vọng có các đợt giảm lãi suất cho đến quý II/2024.