Financial Times: Trung Quốc dự định huy động 1.000 tỷ nhân dân tệ để giải cứu các dự án nhà ở dang dở

Nước đi táo bạo

Nguồn tin của Financial Times cho biết Bắc Kinh có ý định phân bổ các khoản vay lên tới 1.000 tỷ nhân dân tệ (tương đương 148 tỷ USD) cho các dự án bất động sản bị đình trệ. Đây là kế hoạch tham vọng nhất của chính phủ Trung Quốc trong nỗ lực hồi sinh ngành bất động sản và xoa dịu những người mua nhà tham gia vào làn sóng tẩy chay nợ thế chấp.

Ngành bất động sản chiếm khoảng 1/3 tổng sản lượng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Sự suy giảm kéo dài của ngành này là một trong những lý do lớn khiến tăng trưởng quý II của Trung Quốc chỉ tăng 0,4% so với cùng kỳ năm trước.

Các nguồn thạo tin cho biết ban đầu Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) sẽ phát hành khoảng 200 tỷ nhân dân tệ các khoản vay lãi suất thấp cho ngân hàng thương mại nhà nước. Lãi suất vào khoảng 1,75%/năm.

Theo kế hoạch mới được phê chuẩn bởi Hội đồng Nhà nước Trung Quốc, các ngân hàng sẽ sử dụng tiền vay từ PBoC cùng với vốn của riêng mình để tái tài trợ cho các dự án bất động sản dang dở. Tuy nhiên, lãi suất của các khoản vay này sẽ bằng với lãi suất trên thị trường. 

Chính phủ Trung Quốc hy vọng các ngân hàng sẽ sử dụng đòn bẩy và nhân số tiền tài trợ ban đầu lên 5 lần để huy động tổng cộng khoảng 1.000 tỷ nhân dân tệ. Bắc Kinh mong rằng số tiền này sẽ phần nào đáp ứng lượng vốn cần thiết để hoàn thiện các dự án đang đình trệ.

Tuy nhiên, các lãnh đạo ngân hàng và giới phân tích cảnh báo rằng PBoC khó có thể đạt được số tiền mục tiêu do ngân hàng không dễ kiếm được lợi nhuận từ các dự án bất động sản gặp khó khăn.

Trong năm qua, các nhà phát triển bất động sản nợ nần ngập đầu đã phải tạm dừng xây dựng hàng triệu căn hộ trên khắp Trung Quốc. Việc này khiến người mua nhà tại nhiều thành phố giận dữ và từ chối trả nợ vay thế chấp, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ bất ổn xã hội và tài chính.

Nhiều nhà phát triển bất động sản ở Trung Quốc đã vỡ nợ sau khi Bắc Kinh thắt chặt kiểm soát tín dụng. Điều này đồng nghĩa với việc một trong những động cơ quan trọng nhất của nền kinh tế bị hư hại và hàng triệu người mua nhà rơi vào cảnh khốn đốn. 

Giới phân tích cảnh báo kế hoạch mới của PBoC sẽ chỉ thành công nếu các nhà phát triển bất động sản được nhắm đến có thể tạo ra đủ dòng tiền từ việc bán hay cho thuê các căn hộ còn lại để hoàn trả khoản vay mới.

Ông Dan Wang, nhà kinh tế trưởng tại Hang Seng Bank China cho biết: “Rất nhiều dự án nhà ở dở dang đã được bán hết hoặc nằm ở các thành phố kém phát triển. Tại những nơi như thế này, nhu cầu mua hay thuê nhà rất thấp. Như vậy, số lượng các nhà phát triển bất động sản mà quỹ giải cứu có thể đầu tư vào mà không bị lỗ sẽ bị hạn chế”.   

Khó thành công?

Số lượng giao dịch nhà ở tại các thành phố “bậc 3”, nơi tập trung chủ yếu của các dự án chưa hoàn thành, giảm hơn 1/3 trong tháng 7 so với một năm trước đó. Bất chấp hàng loạt biện pháp mà giới chức địa phương tung ra để thúc đẩy nhu cầu của người mua nhà như giảm lãi suất hay trợ cấp, lượng giao dịch vẫn ảm đạm. Người mua nhà cũng không tin tưởng quỹ mới của ngân hàng trung ương. 

Anh James Lu, nhân viên bán hàng ở thành phố Trịnh Châu đã vay 650.000 nhân dân tệ để mua căn hộ giá 910.000 nhân dân tệ. Anh chia sẻ: “Tôi chẳng thấy chút hy vọng nào. Nhà phát triển đã cạn tiền và việc giải cứu dự án không có chút ý nghĩa nào về mặt kinh tế”.

Lu là một trong hơn 4.900 người mua nhà tại dự án Kangqiao Nayunxi đã ngừng trả nợ vay thế chấp 9 tháng sau khi việc xây dựng ngừng lại. Khoản thanh toán nợ thế chấp hàng tháng 4.000 nhân dân tệ bằng 2/3 thu nhập gia đình anh.

Theo ước tính của Everbright Bank, các nhà phát triển bất động sản Trung Quốc đã trì hoãn việc xây dựng của 8 triệu căn nhà và sẽ cần tới 2.000 tỷ nhân dân tệ để hoàn thành. Sự chậm trễ đã khiến người mua nhà tại hơn 300 dự án dở dang tuyên bố trên mạng xã hội rằng họ sẽ ngừng trả nợ vay thế chấp cho đến khi việc xây dựng được nối lại.

Vậy là chỉ trong hai tuần đã có thêm người mua nhà tại 100 dự án gia nhập làn sóng tẩy chay thế chấp. Các cố vấn chính phủ cho biết tốc độ và quy mô của phong trào khiến giới chức quản lý tài chính của Trung Quốc bị bất ngờ.

Trước đó, các quan chức của chính quyền trung ương đã giao trách nhiệm giải quyết tình trạng bế tắc nguồn vốn cho các nhà phát triển và chính quyền địa phương.

“Chậm trễ trong việc xây dựng không phải vấn đề mới”, một cố vấn cho biết. “Điều gây bất ngờ là sự lây lan nhanh chóng của vấn đề”.

Ông Rory Green, nhà kinh tế trưởng về châu Á tại TS Lombard nhận định: “Các quan chức trung ương bị đặt vào tình thế nan giải vì họ không muốn tạo ra thêm rủi ro đạo đức hay để các chính quyền địa phương nhận lãnh quá nhiều nợ bất động sản. Nhưng mặt khác, vấn đề phải được giải quyết bởi nó liên quan tới ổn định xã hội”.

Thách thức khác của chương trình giải cứu là các dự án đình trệ đã chuốc lấy quá nhiều nợ. Nhiều nhà phát triển bất động sản đã không trả được nợ cho các nhà thầu và chủ nợ từ trước khi ngừng xây dựng. Điều này có thể gây khó khăn cho việc hồi sinh các dự án bởi các chủ nợ sẽ yêu cầu hoàn trả tiền vay.

Lãnh đạo giấu tên của một ngân hàng nhà nước được PBoC yêu cầu tham gia quỹ giải cứu tiết lộ: “Nhiều dự án chưa hoàn thành có giá trị bằng 0 hoặc âm sau khi tính tới các khoản nợ hiện có. Chúng tôi sẽ không động vào những dự án đó dù đấy là hành động đúng đắn về mặt chính trị”.