EU cấm dùng dầu cọ trong nhiên liệu sinh học - Mối đe dọa khôn lường của hàng triệu người trồng dầu cọ ở Đông Nam Á

Dầu cọ - nguồn thu nhập chính của hàng triệu nông dân Indonesia và Malaysia

Một nông dân trồng dầu cọ của Indonesia, Kawal Surbakti, nói rằng kế sinh nhai của ông đang bị tấn công, nhưng mối đe dọa không phải do côn trùng hay những con đười ươi đói ăn loại cây quý giá này.

Mối đe dọa nằm ở một nửa thế giới bên kia bán cầu, khi Nghị viện châu Âu dự kiến cấm sử dụng dầu cọ trong nhiên liệu sinh học. Những người bán tạp hóa ở Anh, Iceland đã tuyên bố sẽ ngừng sử dụng hàng hóa vì lo ngại rằng nó gây ra sự phá hủy môi trường lan rộng.

Mất thị trường châu Âu là mối lo ngại đối với người nông dân nhỏ như Surbakti và hàng triệu người khác ở Indonesia cùng nước láng giềng Malaysia - hai nhà sản xuất hàng đầu thế giới - vì giá giảm cho một loại dầu được tìm thấy trong tất cả mọi thứ từ bánh quy, bánh kẹo đến mỹ phẩm và bình xăng xe.

"Tôi đã bị thiệt hại nghiêm trọng," Surbakti 64 tuổi, cho hay tại trang trại rộng 2 ha của ông trên đảo Sumatra, Indonesia.

"Trước đây, tôi có thể tiết kiệm một ít tiền nhưng giờ đây tôi thậm chí không thể làm điều đó", Surbakti nói.

Băng qua eo biển Malacca ở Malaysia, ông Mohamad Isa Mansor đã đưa ra một dự đoán đau đơn về việc tự tay nhổ bỏ những cây dầu cọ.

"Nếu Liên minh châu Âu (EU) thông qua lệnh cấm, tôi coi như chết chắc", ông nói tại đồn điền nhỏ của mình ở thị trấn ven biển Ijok.

"Nếu không được vụ mùa này, chúng tôi sẽ sống trong nghèo đói. Đây là nguồn thu nhập cho hàng nghìn người (ở đây)", ông nói thêm.

Một nông dân trồng dầu cọ tải hạt dầu cọ lên xe ở Kampar, tỉnh Riau ở Indonesia. (Ảnh: Wahyudi/AFP).

Nạn nhân của các tập đoàn lớn

Châu Âu là một trong những nước tiêu thụ dầu cọ lớn nhất thế giới, cùng với Ấn Độ và Trung Quốc.

Khoảng một nửa lượng dầu cọ được sử dụng năm ngoái ở châu Âu dùng cho nhiên liệu sinh học đã kết thúc trong các bình gas, theo các nhà môi trường.

Indonesia và Malaysia đã đe dọa trừng phạt trả đũa đối với các sản phẩm châu Âu trước lệnh cấm nhập dầu cọ, kêu gọi hoàn thành giai đoạn từ nhiên liệu sinh học vào năm 2030. Pháp luật đang chờ một cuộc bỏ phiếu cuối cùng và phê chuẩn thành viên tiểu bang.

Khi những người buôn lậu ngoại giao, nhà trồng lúa người Indonesia Selamet Ketaren nói rằng, ông và những nông dân nhỏ khác, vốn là xương sống của ngành công nghiệp, đang bị các công ty đa quốc gia lợi dụng khai thác đất để bù trừ mua cây trồng của họ.

Ketaren, người trồng dầu cọ từ giữa thập niên 80 cho biết: “Nông dân nhỏ như chúng tôi chỉ là nạn nhân của các tập đoàn lớn".

Các nhà môi trường cáo buộc ngành công nghiệp trị giá hàng tỷ USD phá hủy các khu rừng mưa nhiệt đới lớn của các cộng đồng bản xứ, đười ươi và nhiều loài bị đe doạ khác.

Các nhà phê bình nói rằng, sự phát triển dầu cọ cũng góp phần vào sự thay đổi khí hậu thông qua các vụ cháy rừng cố ý, giải phóng carbon dioxide vào khí quyển và làm tắc nghẽn sương mù trong không khí của vùng.

Nhiều công ty dưới áp lực đã cam kết "không phá rừng", nhưng các nhà hoạt động nói rằng họ rất khó khăn để theo dõi và thường xuyên bị phá vỡ trong các khu rừng rộng lớn của đảo Sumatra và Borneo.

Tuần này, Greenpeace cho biết một nhóm các công ty dầu cọ của Indonesia cung cấp các thương hiệu quốc tế lớn bao gồm Unilever và Nestle đã xóa một khu rừng nhiệt đới gần gấp đôi diện tích của Singapore trong chưa đầy ba năm.

Nhưng nông dân Malaysia Mansor bác bỏ việc mô tả người trồng là mối đe dọa về môi trường.

"EU cho rằng chúng tôi đã chặt rừng. Nhưng đất của tôi nằm trên đất than bùn, từng có cao su phát triển trước đây", ông nói.

"Làm thế nào mà EU có thể tuyên bố rằng tôi đang giết chết trái đất?"

Chiến dịch phủ định

Lệnh cấm của EU sẽ đe dọa kế sinh nhai của 650.000 hộ gia đình nhỏ và hơn 3,2 triệu người Malaysia dựa vào ngành này, theo Hội đồng dầu cọ Malaysia.

"Các chính sách mà EU đề xuất sẽ gây tổn hại cho cộng đồng nông thôn Malaysia và giảm thu nhập cho các gia đình Malaysia", ông Douglas Uggah Embas - Phó thủ tướng bang Sarawak trên đảo Borneo, nơi có nhiều hộ sản xuất nhỏ.

Khoảng 3 triệu người ở Indonesia - nước xuất khẩu dầu cọ lớn nhất thế giới - được ước tính làm việc trong lĩnh vực này và nhiều hơn nữa phụ thuộc vào thu nhập của họ.

Trong khi nó hy vọng sẽ khai thác các thị trường khác, Hiệp hội dầu cọ Indonesia cho rằng sự suy giảm ở Trung Quốc và "các chiến dịch tiêu cực" đối với dầu cọ có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận.

Nhà trồng nho người Malaysia Muhamad Ngisa Kusas lo ngại các quyết định chính trị được thực hiện ở châu Âu sẽ dẫn đến nghèo đói, tội phạm.

"Nếu lệnh cấm của EU có hiệu lực, giá dầu cọ chắc chắn sẽ giảm. Sau đó, các hộ sản xuất nhỏ sẽ phải chịu số phận", ông 78 tuổi nói.

"EU đã suy nghĩ cẩn thận hơn về hành động này" theo hãng thông tấn AFP.