Economist: Thảm họa động đất chứng tỏ sự kiên cường của Nhật Bản

Thảm kịch liên tiếp

Năm mới bắt đầu ở Nhật Bản bằng một sự kiện thảm khốc. Vào khoảng 4h10 chiều ngày 1/1, một trận động đất lớn đã xảy ra trên bán đảo Noto ở miền bắc Honshu, đảo chính của Nhật Bản. Người dân Tokyo sống cách đó 300 km cũng có thể cảm nhận được địa chấn. Các quan chức cảnh báo nguy cơ xảy ra sóng thần cao tới 5m và kêu gọi người dân dọc bờ biển sơ tán.

Phát thanh viên của đài truyền hình quốc gia NHK kêu gọi người dân nhớ đến trận động đất và sóng thần Tōhoku đã gây ra sự cố cố rò rỉ phóng xạ tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima năm 2011. Các đài truyền hình đăng dòng chữ “Sóng thần! Chạy đi!” suốt nhiều giờ đồng hồ.

Trận động đất mạnh nhất có cường độ 7,6 độ, thấp hơn so với cường độ 9 trong thảm họa năm 2011. Sóng thần ập vào cảng Wajima -  gần tâm chấn của trận động đất - có chiều cao 1,2 m.

Tới 3h30 chiều ngày 2/1, giới chức Nhật Bản xác nhận 48 người thiệt mạng. Điều an ủi là con số này thấp hơn nhiều năm 2011, khi có khoảng 20.000 chết. Một số nhà máy hạt nhân cũng nằm trong phạm vi chấn động nhưng không xảy ra sự kiện bất thường nào.

Dẫu vậy, động đất vẫn gây ra thiệt hại nghiêm trọng. Khoảng 97.000 người đã được lệnh sơ tán. Hơn 30.000 hộ gia đình mất điện. Nước bị cắt tại hàng chục ngôi làng và thị trấn. Khoảng 200 tòa nhà bị phá hủy trong một vụ hỏa hoạn ở Wajima, tờ Economist đưa tin. 

Dịch vụ tàu cao tốc bị ngừng. Đường băng tại sân bay chính của Noto bị nứt. Nhiều con đường bị sập, khiến nỗ lực sơ tán và cứu hộ càng thêm phức tạp. Các quan chức cảnh báo về dư chấn lớn trong những ngày tới. Nhà vua và hoàng hậu Nhật Bản hủy bỏ lễ đón năm mới truyền thống dự kiến ​​diễn ra vào ngày 2/1.

Sau đó, vào ngày 2/1, một máy bay của hãng Japan Airlines bốc cháy khi hạ cánh xuống sân bay Haneda ở Tokyo. Chiếc máy bay này đã va chạm với máy bay của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản được điều động để cung cấp hàng tiếp tế cho khu vực bị động đất.

Tất cả 379 hành khách và phi hành đoàn trên chuyến bay dân dụng đều sống sót, nhưng 5 trong số 6 thành viên trong chiếc máy bay của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển đã qua đời.

Ứng phó nhanh chóng

Nhật Bản nằm trên Vành đai lửa Thái Bình Dương, một trong những khu vực có hoạt động địa chấn mạnh nhất thế giới. Xuyên suốt lịch sử, Nhật Bản thường xuyên xảy ra các trận động đất lớn.

Năm 1923, trận động đất mạnh 7,9 độ xảy ra gần Tokyo khiến 105.000 chết. Thảm kịch đã thúc đẩy chính phủ Nhật Bản ban hành các quy định về xây dựng chống địa chấn và hỗ trợ nghiên cứu sâu rộng về kiến ​​tạo mảng.

Nhật Bản vẫn đang giải quyết hậu quả của thảm họa động đất và sóng thần năm 2011, sự kiến khiến cho nước này phải tạm thời đóng cửa các nhà máy điện hạt nhân. Trong những năm gần đây, sự phản đối của công chúng đối với điện hạt nhân đã dịu đi. Nhưng mỗi trận động đất sau đó là một lời nhắc nhở rằng nguy cơ địa chấn luôn hiện hữu.

Song, trận động đất ở Noto cũng cho thấy sự kiên cường có thể được trau dồi như thế nào. Hậu quả có thể còn tồi tệ hơn nhiều nếu Nhật Bản không chú ý tới nguy cơ thiên tai. Trong những năm qua, nước này đã đầu tư rất nhiều vào các biện pháp phòng ngừa.

Các hệ thống sẽ cảnh báo sớm về trận động đất tới điện thoại di động và tivi, cắt ngang cả chương trình phát sóng trực tiếp của đài NHK. Chính quyền địa phương và doanh nghiệp lập kế hoạch và huấn luyện nghiêm ngặt để ứng phó với thiên tai. Tỉnh Ishikawa, bao gồm bán đảo Noto, đã thành lập Trụ sở Biện pháp Đối phó Thiên tai gần như ngay sau khi thảm họa xảy ra.

Đến chiều ngày 2/1, các chương trình của đài NHK tràn ngập hình ảnh lực lượng ứng cứu khẩn cấp khảo sát thiệt hại và nhân viên cứu trợ tiếp tế nước cho người dân. Nhưng ở những vùng khác, các truyền thống đón năm mới tiếp tục được tổ chức.

Trên mạng xã hội X ở Nhật Bản, chủ đề thịnh hành nhất vào đầu ngày 2/1 là Hakone Ekiden, cuộc đua chạy tiếp sức được tổ chức hàng năm. JR East, công ty điều hành các chuyến tàu ở những khu vực gần trận động đất nhất, đã đưa các tuyến tàu cao tốc hoạt động trở lại vào lúc 3h chiều ngày 2/1, chưa đầy 24 giờ sau khi trận động đất xảy ra.