Đảng Cộng hòa thắng ở Thượng viện

Vai trò của Quốc hội Mỹ

Vào ngày 5/11, các cử tri Mỹ đã đi bỏ phiếu bầu chọn tổng thống tiếp theo. Song, 5/11 cũng là ngày diễn ra hàng trăm cuộc bầu cử địa phương để chọn lại toàn bộ thành viên Hạ viện và 34 thành viên Thượng viện. Tổng cộng, kỳ bầu cử năm 2024 có ảnh hưởng đến 469 chiếc ghế ở Quốc hội.

Quốc hội Mỹ được chia thành hai nhánh lập pháp. Thượng viện gồm 100 thành viên, hai người từ mỗi bang. Nhiệm kỳ của thượng nghị sĩ kéo dài 6 năm. Tới năm 2024, 34 trong số 100 vị trí sẽ được bầu chọn lại.

Hạ viện bao gồm 435 chính khách được dân bầu theo nhiệm kỳ hai năm. Điều này có nghĩa là toàn bộ thành viên Hạ viện đều được bầu lại vào ngày 5/11.  

Số vị trí trong Hạ viện được phân bổ cho 50 bang dựa trên dân số từng bang. Ví dụ, bang đông dân nhất nước Mỹ là California được đại diện bởi 52 thành viên trong Hạ viện. Các bang nhỏ như Wyoming và Vermont chỉ được đại diện bởi một thành viên Hạ viện.

Quốc hội đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong chính trường Mỹ. Về mặt hiến pháp, Quốc hội có quyền lớn hơn cả tổng thống. Ngoài quyền lập pháp, Quốc hội cũng kiểm soát việc tài trợ cho chính phủ, nắm giữ quyền điều tra hai nhánh tư pháp và hành pháp, đồng thời là tổ chức duy nhất có quyền tuyên bố chiến tranh. Quốc hội cũng nắm giữ nhiều trọng trách khác.

Các cuộc đua cho Hạ viện và Thượng viện sẽ quyết định đảng nào chiếm thế đa số và với đó là quyền lực thúc đẩy hoặc ngăn cản các chương trình nghị sự của tổng thống.

Nếu Quốc hội bị chia rẽ hoặc đảng nắm thế đa số khác với đảng của tổng thống, Nhà Trắng sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc ban hành các dự luật, đồng nghĩa với việc quyền lực của tổng thống bị hạn chế đáng kể.

Đảng Cộng hòa giành thế đa số Thượng viện

Đảng Dân chủ hiện chiếm 47 trong số 100 ghế ở Thượng viện. Tuy nhiên, 4 nghị sĩ độc lập tại đây đang liên minh với Đảng Dân chủ, đem lại cho đảng này thế đa số mỏng manh.

NBC News dự đoán Đảng Cộng hòa sẽ giành lại quyền kiểm soát Thượng viện trong năm 2025. Đảng Cộng hòa sẽ có ít nhất 51 ghế tại Thượng viện vào tháng 1, khi các thành viên mới của Quốc hội tuyên thệ nhậm chức. Hãng thông tấn AP cũng tuyên bố Đảng Cộng hòa đã tái chiếm Thượng viện thành công.

Từ trước, Đảng Cộng hòa cũng được nhận định là dễ chiếm ưu thế trong kỳ bầu cử năm nay. Đảng Cộng hòa chỉ cần bảo vệ 11 chiếc ghế tại Thượng viện, còn Đảng Dân chủ lại phải cố kiểm soát 23 ghế.

Tại Ohio, ứng viên Đảng Cộng hòa Bernie Moreno được NBC News dự kiến là sẽ đánh bại Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Sherrod Brown.

Một chiến thắng quan trọng khác cho Đảng Cộng hòa diễn ra tại bang West Virginia. Vị trí này vốn thuộc về ông Joe Manchin, một nghị sĩ độc lập từng theo Đảng Dân chủ. Và ở bang Nebraska, Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Deb Fischer cũng bảo vệ thành công chiếc ghế của mình.

Việc giành lại Thượng viện sau 4 năm đem đến cho Đảng Cộng hòa trung tâm quyền lực lớn ở Washington và vai trò hàng đầu trong việc phê chuẩn thành viên nội các của tổng thống tiếp theo, cũng như thẩm phán tối cao nếu có vị trí trống.

Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ vẫn đang tranh giành quyết liệt quyền kiểm soát Hạ viện trong hai năm kế tiếp, với hơn 100 cuộc đua vẫn chưa rõ kết quả. Hiện Đảng Cộng hòa đang kiểm soát Hạ viện với thế đa số nhỏ, 220 - 212.