Chuyên gia: Chênh lệch giữa tín dụng và huy động đang ở mức kỷ lục, nới biên độ tỷ giá là cần thiết

Nới biên độ tỷ giá là cần thiết

Tại chương trình Data Talk tháng 2/2025 với chủ đề “Đo lường nội lực: Thích ứng trước sóng gió vĩ mô” do VietnamBiz tổ chức, ông Trần Ngọc Báu, Tổng Giám đốc của Công ty Dữ liệu Kinh tế Tài chính WiGroup, cho biết tỷ giá USD/VND đã biến động tương đối mạnh trong khoảng thời gian trong và sau tết Nguyên đán.

Cụ thể, trong dịp tết Ất Tỵ vừa qua, đồng USD tăng mạnh và tạo ra áp lực lớn. Tuy nhiên, nhờ động thái can thiệp của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) khi giữ nguyên tỷ giá bán ra trên thị trường, do đó mặc dù chỉ số USD Index (DXY) tăng giá khoảng 10% trong quý IV/2024, nhưng VND mất giá tương đối ít (khoảng 2,5%-3%). Điều này cũng thể hiện đồng VND tương đối mạnh lên so với mặt bằng chung các đồng tiền khác. 

Bước sang 2025, khi các mục tiêu đã đạt được, NHNN bắt đầu nới lỏng biên độ tỷ giá. Sự thay đổi này ngay lập tức khiến tỷ giá các ngân hàng thương mại (NHTM) tăng mạnh, trong khi tỷ giá trên thị trường tự do tương đối trầm lặng.

"Diễn biến về tỷ giá hiện tại khá là bình thường về quy luật cung cầu thị trường sau khi ở trạng thái kìm nén một thời gian dài; chủ yếu mang yếu tố về tâm lý sau một thời gian dài ghim tỷ giá ở mức tỷ giá trần, không nâng tỷ giá trung tâm, không nâng biên độ", chuyên gia nhấn mạnh.

Trong bối cảnh USD Index tăng hơn 10% trong quý IV/2024, chuyên gia cho rằng việc điều chỉnh tỷ giá là cần thiết để dịu bớt không gian trong việc đồng USD mạnh hơn so với các đồng tiền khác.

Bằng cách nới lỏng không gian tỷ giá, tạo điều kiện cho VND duy trì sự ổn định trong khi tránh phải bán dự trữ ngoại hối. Khi tỷ giá được điều chỉnh hợp lý, hệ thống ngân hàng có thể giảm bớt áp lực lãi suất huy động, đồng thời không gây áp lực lớn lên thanh khoản của nền kinh tế.

Bên cạnh tỷ giá USD/VND, tỷ giá USD/CNY cũng được đánh giá là quan trọng đối với nền kinh tế Việt Nam bởi Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh đồng thời cũng là đối tác thương mại lớn.

Vì vậy, chuyên gia nhấn mạnh biến động tỷ giá USD/CNY có ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình tỷ giá VND. Dù USD Index giảm nhưng đồng CNY mất giá mạnh hơn, nên gây áp lực chung và VND cũng không tránh khỏi áp lực này. 

Chênh lệch giữa tín dụng và huy động đang ở mức kỷ lục

Hệ thống ngân hàng là yếu tố then chốt trong nền kinh tế, phản ánh sức khỏe của nền kinh tế trong tương lai. Để đánh giá tình trạng thanh khoản của ngân hàng, chuyên gia chỉ ra ba chỉ số lãi suất quan trọng bao gồm lãi suất liên ngân hàng (thị trường 2), lãi suất huy động (thị trường 1) và lãi suất trái phiếu (bond yield).

Trong những tháng cuối năm 2024 và đầu năm 2025, lãi suất trên các thị trường này đã có xu hướng tăng, cho thấy áp lực thanh khoản trong hệ thống ngân hàng đang gia tăng. 

Chuyên gia cho biết trong giai đoạn tết âm lịch, mặc dù tỷ giá gặp căng thẳng, NHNN vẫn phải bơm vào hệ thống ngân hàng khoảng 170.000 tỷ đồng để duy trì thanh khoản trong ngắn hạn. Điều này phản ánh một thực tế là thanh khoản ngân hàng đang khan hiếm, từ các nguồn vốn ngắn hạn đến dài hạn.

Cùng với đó, ông cho rằngáp lực về điều hành khung lãi suất lên nhà điều hành tại thời điểm hiện tại vẫn còn tương đối cao và cấu trúc thị trường vẫn còn đang bị vênh, bởi vì trần sàn bằng nhau. Do đó, liên tục phải bơm hút thanh khoản trong khi không có hành lang đủ tốt để lãi suất biến động.

Về lãi suất huy động và thanh khoản trung và dài hạn, chuyên gia cho biết: "Chênh lệch lớn giữa tín dụng và huy động hiện tại đang ở mức kỷ lục. Điều này tạo ra sức ép lên các ngân hàng, phải huy động vốn từ các nguồn khác để đáp ứng nhu cầu cho vay. Nếu tình trạng này tiếp tục, lãi suất huy động sẽ chịu áp lực tăng".

Nhìn vào năm 2024, mặc dù tăng trưởng tín dụng gần đạt mục tiêu, nhưng sự chênh lệch giữa tăng trưởng tín dụng và huy động vốn lại khá xa.

"Tốc độ tăng trưởng tín dụng nhanh hơn tốc độ huy động, dẫn đến áp lực lớn về nguồn vốn cho hệ thống ngân hàng, điều này có thể kéo dài trong ngắn và trung hạn, và nếu không giải quyết, sẽ ảnh hưởng lâu dài.", chuyên gia nhấn mạnh. 

Ngoài ra, chuyên gia cho biết lãi suất huy động ngân hàng sẽ chịu áp lực tăng, không phải do chính sách tiền tệ của Việt Nam, mà là do nguồn lực vốn của hệ thống ngân hàng không còn dồi dào như trước.