Chuyên gia cảnh báo về 'siêu chu kỳ giá dầu', dự tính lấp đầy kho dự trữ chiến lược của ông Biden đâm bế tắc?

Tính toán sai lầm?

Năm ngoái, chính quyền Tổng thống Joe Biden đã phải đối mặt với áp lực lớn khi Nga tấn công Ukraine, khiến giá xăng dầu trên khắp thế giới nhảy vọt.

Tại Mỹ, các cử tri, khi đó đang giận dữ vì lạm phát khiến giá của nhiều sản phẩm thường nhật tăng cao, đã yêu cầu chính phủ phải hạ giá xăng dầu.

Cũng thời điểm đó, cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ quan trọng đang đến gần và có nguy cơ làm lung lay quyền lực của Đảng Dân chủ trong Quốc hội nếu ông Biden không làm gì đó.

Cuối cùng, vị tổng thống đã can thiệp bằng cách sử dụng Kho Dự trữ Dầu mỏ Chiến lược (SPR) mà chính phủ Mỹ xây dựng từ những năm 1973 phòng trường hợp khẩn cấp.

Chính quyền của ông Biden đã giải phóng tổng cộng 180 triệu thùng dầu từ SPR, mức cao nhất trong lịch sử hoạt động của các kho chứa này.

Theo Bộ Tài chính Mỹ, chiến lược của Tổng thống Biden nhìn chung đã thành công, giúp giá xăng bán lẻ giảm từ 17 đến 42 cent mỗi gallon.

Ngoài ra, vì dầu được bán ra với giá trung bình khoảng 96 USD/thùng, chính phủ Mỹ tin rằng họ có thể thu về một khoản lợi nhuận bất ngờ khi lấp đầy SPR ở mức giá 67 - 72 USD/thùng trong những năm tới.

“Chính sách này là một chiến thắng cho người nộp thuế và mang lại lợi ích cho an ninh năng lượng quốc gia”, Nhà Trắng nhấn mạnh trong một tuyên bố.

Nhà Trắng còn cho rằng quá trình nạp đầy kho chứa sẽ đảm bảo nhu cầu dầu mỏ ổn định và thúc đẩy sản lượng của Mỹ “ngay thời điểm cuộc chiến của ông Putin tiếp tục làm gián đoạn thị trường năng lượng toàn cầu”.

Tuy nhiên, giá dầu vẫn đang cao hơn nhiều so với mức mục tiêu của Washington. Kết phiên 21/4, dầu Brent chuẩn quốc tế giao dịch quanh mức 81 USD/thùng và một số nhà phân tích cảnh báo giá có thể duy trì ở mức cao trong nhiều năm theo một siêu chu kỳ (supercycle).

Hậu quả của siêu chu kỳ giá dầu có thể sẽ khá nghiêm trọng. Nếu Washington bổ sung các kho chứa khi giá dầu neo ở mức cao, lợi nhuận của chính phủ sẽ thấp hơn khi họ giải phóng dầu thô lần nữa.

Thông thường, các khoản lợi nhuận đó sẽ được chuyển đến Bộ Tài chính để sử dụng cho các chương trình khác của chính phủ hoặc dùng để bổ sung dự trữ dầu thô và tài trợ cho việc duy trì các kho chứa.

Nếu chính phủ đợi đến khi giá dầu giảm để mua vào, điều đó có thể khiến Mỹ dễ gặp phải một cú sốc giá dầu khác. Dù xét theo hướng nào thì chính quyền ông Biden đều không có lựa chọn dễ dàng.

Chia sẻ với Fortune, ông Jay Hatfield, CEO của công ty quản lý tài sản Infrastructure Capital Advisors, dự đoán chính phủ Mỹ sẽ chờ đợi, một phần vì ông cho rằng giá dầu sẽ đạt trung bình 75 - 95 USD/thùng trong năm nay.

Ngoài ra, gần đây, Bộ trưởng Bộ Năng lượng Mỹ Jennifer Granholm đã nói với các nhà lập pháp rằng sẽ rất “khó khăn” để lấp đầy SPR trong năm nay do công tác bảo trì tại các kho chứa cũng như do cơ quan này sẽ bán 26 triệu thùng theo kế hoạch mà Quốc hội uỷ quyền trong năm nay.

“Chúng tôi sẽ bắt đầu quá trình bổ sung dự trữ cho SPR trong năm 2023 nhưng việc lấp đầy các kho chứa là không thể”, bà Granholm cho hay.

Vì vậy, ông Hatfield tin rằng Washington khó có thể giúp dự trữ dầu thô của SPR trở về mức trước đại dịch. “Tôi nghĩ khả năng SPR được nạp đầy trước cuộc bầu cử tiếp theo là chưa đến 10%”.

Siêu chu kỳ giá dầu

Nếu chính quyền ông Biden muốn nạp đầy SPR và tạo ra một khoản lợi nhuận cho người nộp thuế trong tương lai, họ sẽ phải tránh “siêu chu kỳ giá dầu” mà một số ngân hàng đang nhắc tới.

Ông John LaForge, người đứng đầu bộ phận chiến lược tài sản thực của Wells Fargo, cho rằng siêu chu kỳ hàng hoá này bắt đầu vào tháng 3/2020 và có thể giữ giá dầu tăng cao trong nhiều năm tới. Một siêu chu kỳ thường kéo dài 15 đến 20 năm, ông nói.

Trong siêu chu kỳ hàng hoá gần nhất, từ năm 1999 đến năm 2011, giá dầu đã tăng từ 10 USD lên 150 USD/thùng. “Siêu chu kỳ giống như lỗ đen. Khó có loại hàng hoá nào có thể thoát khỏi lực hấp dẫn của một siêu chu kỳ”, ông LaForge nhận xét.

CEO Hatfield của Infrastructure Capital Advisors nói thêm rằng việc dự đoán giá dầu trong dài hạn “rất khó”, nhưng quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch đang diễn ra mạnh mẽ nên giá dầu không dễ đi xuống.

“Nếu thế giới muốn giảm carbon, giá carbon [nhiên liệu hoá thạch] sẽ phải tăng lên. Đó là cách duy nhất để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu hay sự nóng lên toàn cầu”, ông lập luận.

Trao đổi với Fortune, nhà phân tích cấp cao Peter McNally của hãng nghiên cứu Third Bridge cho biết còn một lý do khác để tin rằng giá dầu sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao. Ông nói OPEC sẽ không chấp nhận để giá dầu tụt xuống dưới 70 USD.

“OPEC đang cắt giảm sản lượng để ngăn đà giảm của giá dầu. Khi giá dầu Brent tụt xuống dưới mức 70 USD/thùng, OPEC có vẻ sẽ không chịu được đau đớn”, ông McNally nhấn mạnh.

Dù vậy, gần đây chính quyền ông Biden đã có một cơ hội chóng vánh để mua dầu thô dự trữ. Bất ổn trong lĩnh vực ngân hàng đã khiến nhà đầu tư hoảng sợ và đẩy giá dầu xuống mức thấp khoảng 66 USD/thùng vào tháng trước, nhưng Bộ Năng lượng Mỹ đã không tận dụng cơ hội này.

Hồi tháng 12 năm ngoái, cố vấn an ninh năng lượng của Tổng thống Biden là ông Amos Hochstein cho biết giá dầu phải duy trì ở mức thấp trong một thời gian tương đối thì quá trình nạp dầu vào SPR mới bắt đầu.

Đó có thể là lý do dù giá dầu sụt giảm sau khi ba ngân hàng khu vực của Mỹ sụp đổ, ông Hochstein vẫn nói với Bloomberg rằng ông không vội. “Chúng ta nên hít một hơi thật sâu và chờ đợi”, ông nói.

Theo Fortune, lượng dầu thô trong các kho chứa của SPR hiện vào khoảng 369 triệu thùng, mức thấp nhất kể từ năm 1983 và chỉ tương đương 50% so với mức đỉnh hơn 700 triệu thùng vào năm 2012.