Chủ nhà Trung Quốc mất ăn mất ngủ vì lo thuế bất động sản

"Bất công"

Lập trình viên máy tính Zheng Wenxuan có hai căn hộ ở Bắc Kinh – một cho gia đình anh và một cho bố mẹ chuyển từ dưới quê lên sống.

Mỗi tháng anh Zheng trả tổng cộng 25.000 nhân dân tệ (3.900 USD) để thanh toán các khoản vay thế chấp – gánh nặng lớn cho người duy nhất kiếm tiền trong gia đình.  

Gánh nặng tài chính này có thể càng nặng lên với đề xuất đánh thuế bất động sản của Trung Quốc, dự kiến sẽ được thí điểm tại một số thành phố trong 5 năm trước khi áp dụng cho toàn quốc.

Anh Zheng nói: "Giá trị thị trường cho hai căn hộ của tôi đã giảm 10% kể từ khi chính sách mới được thông báo. Nếu chúng tôi phải trả thuế vì sở hữu căn hộ thứ hai như một số lời đồn đoán, khoản thuế hàng năm sẽ làm tăng thêm gánh nặng tài chính của tôi".

"Gần đây tôi đã bị mất ngủ suốt nhiều đêm, bất an vì mối nguy đang cận kề".

Hồi tháng 8, Chủ tịch Tập Cận Bình tuyên bố Trung Quốc sẽ "tích cực và kiên định thúc đẩy cải cách và luật thuế bất động sản" và thực hiện các chương trình thí điểm nhằm thu hẹp khoảng cách giàu nghèo.

Không có chi tiết nào được tiết lộ chính thức, chỉ biết rằng thuế này sẽ đánh vào giá trị của bất động sản dân cư và phi dân cư, riêng các hộ gia đình nông thôn được miễn.

Nhiều người tin rằng tiêu chí đánh thuế tại các thành phố sẽ khác nhau, phù hợp với sự chênh lệch kinh tế khu vực. Nhưng các nhà kinh tế thì dự kiến rằng các hộ gia đình sẽ bị đánh thuế nếu diện tích bất động sản đầu tiên của họ vượt quá một giá trị m2/đầu người nhất định. Giả thuyết khác là chủ nhà sẽ chỉ bị đánh thuế nếu sở hữu hai bất động sản trở lên.

Thuế bất động sản trên toàn thế giới được thiết kế để người giàu phải nộp nhiều nhất. Nhưng tầng lớp trung lưu Trung Quốc sống ở đô thị lớn lo rằng họ sẽ trở thành nạn nhân chủ yếu, còn người giàu và quyền thế sẽ tìm ra cách để né thuế, theo South China Morning Post (SCMP). 

Ông Gary Liu Shengju, Giám đốc Viện Cải cách Tài chính Trung Quốc cho biết: "Thuế tài sản được sử dụng để tái phân phối của cải - đánh thuế những người sở hữu tài sản lớn nhất và phân phối lại cho người nghèo và người có hoàn cảnh khó khăn thông qua trợ cấp tài chính, phúc lợi xã hội và các phương tiện khác".

"Tại Trung Quốc, chính phủ đang ở trong vị thế bấp bênh. Thuế bất động sản sẽ không có ý nghĩa gì nếu ngưỡng bắt đầu đánh thuế quá cao còn thuế suất thì thấp. Nhưng nếu ngược lại thì tầng lớp trung lưu sẽ bị tổn thương".

Theo khảo sát hơn 30.000 hộ gia đình năm 2019 của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC), 70% tài sản của các hộ gia đình thành thị, chiếm phần lớn tầng lớp trung lưu của Trung Quốc, là bất động sản.

Khoảng 58% hộ gia đình thành thị sở hữu một căn nhà, 31% có hai căn, trong khi đó 10,5% có từ ba căn trở lên. Các khoản thế chấp chiếm 76% tổng nợ hộ gia đình.

Lập trình viên Zheng nói rằng anh cảm thấy bị "trói buộc" bởi hai căn hộ của mình, và sẽ là "bất công" nếu anh phải đóng thuế bất động sản.

"Tôi phải làm ngày làm đêm để mua hai căn hộ. Trong cuộc khám sức khỏe gần đây, bác sĩ bảo rằng tim tôi hoạt động như cụ già 70 tuổi sau nhiều năm lao lực".

"Tôi đưa bố mẹ từ quê lên sống để chăm sóc họ tốt hơn. Bố mẹ tôi không đủ tiêu chuẩn để làm chủ sở hữu bất động sản ở Bắc Kinh vì không phải dân địa phương. Vậy nên tôi đứng tên cả hai căn hộ".

"Tôi đã phải chịu thuế thu nhập cá nhân cao rồi, việc phải chịu thêm khoản thuế nữa sẽ là không thể chịu nổi".

Theo báo cáo của Đại học Tài chính và Kinh tế Tây Nam năm 2018, chỉ chưa đến 6% dân số Trung Quốc phải nộp thuế thu nhập cá nhân, với thuế suất cao nhất là 45%. Hầu hết những người nộp thuế thuộc tầng lớp trung lưu.

Hiện tại, Trung Quốc chỉ đánh thuế người mua trong các giao dịch bất động sản.

"Vay nợ nặng nề"

Gần đây thị trường bất động sản Trung Quốc đã hạ nhiệt đáng kể sau gần hai thập kỷ tăng liên tiếp. Thông tin về chính sách thuế cùng với một loạt các biện pháp thắt chặt tín dụng đã làm giảm cơn sốt đầu tư bất động sản.

Trong tháng 10, giá nhà trên toàn quốc giảm tháng thứ hai liên tiếp. Trong 70 thành phố được khảo sát bởi Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, có 64 thành phố ghi nhận giá nhà đi xuống.

Cô Jade Zeng, người sở hữu một chung cư 70 m2 và hai căn hộ ở Thâm Quyến cho biết: "Mọi người đều tin rằng Thâm Quyến sẽ là một trong những thành phố đầu tiên thí điểm thuế bất động sản. Nhưng mọi người đều bối rối không biết tiêu chí nào sẽ được sử dụng cho thí điểm, theo diện tích sinh sống bình quân đầu người hay theo tổng giá trị tài sản. Điều đó khiến chúng tôi lo lắng".

Theo cô Zeng, giá thị trường của chung cư tương tự như của cô ở Thâm Quyến đã giảm từ 10 xuống còn 9 triệu nhân dân tệ chỉ trong vài tháng.

"Rất nhiều người đã vay nợ nặng nề để đầu tư bất động sản, thậm chí lạm dụng các khoản vay tiêu dùng và khoản vay hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ".

Bản thân cô Zeng phải trả 60.000 nhân dân tệ (9.387 USD) mỗi tháng cho vài ngân hàng cho các khoản vay thế chấp mua ba bất động sản. "Nhiều bạn bè của tôi lo lắng về sự sụp đổ của thị trường bất động sản bị châm ngòi bởi sắc thuế mới".