Thuế bất động sản của ông Tập được dân làm công ăn lương hoan nghênh, nhưng liệu có nên vội mừng?

Dân lao động mừng rỡ

Thứ Sáu của tuần thứ 4 hàng tháng, anh Ding Xunan (30 tuổi) đi tàu gần 20 giờ từ Thâm Quyến về Bình Đông Sơn, một thành phố cấp tỉnh ở Hà Nam, để đoàn tụ với người vợ mới cưới.

Cặp vợ chồng không có đủ khả năng mua nhà ở các thành phố lớn, vì vậy vào năm 2019, người công nhân nhà máy ô tô họ Ding đã mua một căn hộ ở quê vợ. "Tôi đã đặt cọc khoảng 460.000 nhân dân tệ (tương đương 72.000 USD) và trong 25 năm tới phải trả vay thế chấp hơn 3.600 nhân dân tệ/tháng", Ding cho hay.

Chia sẻ với SCMP, anh Ding cho biết giá chung cư tại điểm đó rất cao, khoảng 8.000 nhân dân tệ/m². Giờ đây, giá ở nhiều khu vực xung quanh chỉ dao động quanh khoảng 6.000 - 7.000 nhân dân tệ/m².

"Giá bất động sản đang dần hạ nhiệt ở các thành phố cấp 3, 4 và 5, song dù sao tôi cũng thấy an lòng. Tôi đã dành gần như toàn bộ tiền tiết kiệm của mình và bố mẹ cho đám cưới, bản thân còn một người em trai đang đến tuổi kết hôn nữa", Ding bày tỏ.

Anh công nhân họ Ding rất hoan nghênh ý tưởng đánh thuế bất động sản của Bắc Kinh. Đây là chính sách nhằm thu hẹp khoảng cách giàu nghèo, là công cụ hỗ trợ Chủ tịch Tập Cận Bình đạt được thịnh vượng chung tại quốc gia đông dân nhất thế giới.

"Tôi cảm thấy chính phủ phải đưa ra những ý tưởng thực tế để rút ngắn cách biệt giàu nghèo như triển khai các cải cách giáo dục và đánh thuế bất động sản…", anh Ding nhấn mạnh.

Thuế bất động sản sẽ được thí điểm tại một số thành phố trong 5 năm tới, trước khi chính thức triển khai trên toàn quốc. Bắc Kinh chưa công bố chi tiết về nội dung đánh thuế hay chương trình thí điểm.

Tuy nhiên, nhờ những xôn xao xoay quanh đề xuất áp thuế, cùng với việc chính quyền địa phương siết chặt tín dụng của các công ty địa ốc, lĩnh vực bất động sản đã hạ nhiệt đáng kể trong các tháng gần đây, đặc biệt là ở những thành phố cấp thấp.

Ông Yi Xianrong, cựu nhà nghiên cứu tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, nhận định: "Thuế bất động sản là thành phần cốt lõi của tham vọng thịnh vượng chung. Nếu không có các quy định này, tình trạng chênh lệch thu nhập không thể xoa dịu được, vì phần lớn tài sản của người dân Trung Quốc đang nằm trong bất động sản".

Vị chuyên gia họ Yi nói tiếp, thuế bất động sản được thiết kế để mang lại lợi ích cho những người dân bình thường đang sở hữu một hoặc hai căn hộ nhỏ hoặc tầm trung. Hầu hết người dân ở các thành phố hạng 3 hoặc 4 đều mua một căn hộ để sống. Họ chịu thiệt vì giá bất động sản tăng cao trong một thời gian dài.

Anh Ding Xunan chia sẻ: "Thuế bất động sản chắc chắn nhằm vào những người giàu có tại các thành phố lớn, chứ không phải những người trẻ làm công ăn lương như chúng tôi…"

Theo Ding, nếu giá nhà ở Trung Quốc có thể tiếp tục giảm hoặc trì trệ trong một thời gian dài, điều đó sẽ giúp ích cho thế hệ trẻ ở các thành phố nhỏ cũng như quá trình đô thị hóa của đất nước.

Con dao hai lưỡi

Theo SCMP, tại các thành phố cấp thấp hơn, giá bất động sản đi xuống rõ ràng là do nguồn cung nhà ở mới quá cao, trong khi người dân đã di chuyển ra các khu vực đô thị khác.

Tháng 9 năm nay, chu kỳ tiêu hóa hàng tồn kho trên thị trường nhà ở Trung Quốc đã tăng lên 14,92 tháng, cao hơn so với mức 13,04 tháng của tháng 8 và thậm chí cao tới 17,53 tháng tại các thành phố hạng 3 và 4, theo báo cáo của nền tảng cung ứng dữ liệu địa ốc Cric China.

Chu kỳ tiêu hóa hàng tồn kho là thời gian cần thiết để bán nhà ở thương mại, và càng mất nhiều thời gian, các công ty phát triển bất động sản và thị trường địa phương càng có nguy cơ thiếu hụt dòng tiền và đối mặt áp lực giá nhà giảm.

Anh Peng Lunbo (24 tuổi) đến từ thành phố Thiên Môn, tỉnh Hồ Bắc cho biết: "Hầu hết người mua nhà ở Thiên Môn là công chức địa phương hoặc người lao động tại các thành phố lớn, họ cần nhà để kết hôn hoặc cho con cái học hành ở quê. Rất ít người tới mua nhà để đầu tư".

Chia sẻ với SCMP, anh Ding tại thành phố Bình Đông Sơn lo ngại: "Chúng tôi sợ thuế bất động sản của chính phủ sẽ đột ngột thay đổi trong một đêm và sớm muộn gì giá nhà cũng sẽ leo vọt trở lại".

Gao Zhendong, một nhà đầu tư tập trung phát triển các khu công nghiệp tại Trung Quốc, dự đoán giá nhà ở thực chất có thể tăng trở lại. "Trong kịch bản khả thi nhất, giá nhà ở tại các thành phố nhỏ sẽ lùi về mức thấp, sau đó tăng chầm chậm mỗi năm…"

Gao tin kế hoạch thí điểm thuế bất động sản chưa thể thực hiện tại các thành phố cấp 3 và 4 trong ngắn hạn. Ngoài ra, người dân cần cảnh giác với việc nguồn thu tài chính của chính quyền nhiều địa phương đang sụt giảm.

Trong nhiều năm qua, bán đất công là một trong các nguồn thu ngân sách lớn của chính quyền các tỉnh, thành tại Trung Quốc.

"Rất nhiều chính quyền địa phương đang phải đối mặt với thách thức không nhỏ khi việc đấu giá đất đai bị hủy bỏ. Chẳng hạn, một thành phố ở tỉnh Hồ Nam ban đầu dự kiến sẽ thu được khoảng 9 tỷ nhân dân tệ doanh thu từ việc bán đất trong năm nay, nhưng đến giờ họ chỉ thu được khoảng 800 triệu nhân dân tệ", Gao giải thích.

Ở một chia sẻ khác, ông Gary Liu Shengjun, trưởng bộ phận nghiên cứu tại Viện Cải cách Tài chính Trung Quốc (Thượng Hải) cho rằng thuế bất động sản có thể vấp phải sự phản đối từ chính quyền địa phương. Điều đó có thể khiến Bắc Kinh trì hoãn hoặc gác lại đề xuất này.

Theo ông Liu, các chính quyền địa phương không có nhiều nguồn thu ngoài việc bán đất. Vì lẽ đó, nhiều khả năng họ sẽ bác bỏ ý tưởng đánh thuế bất động sản hoặc đề xuất mức thuế cao hơn để tăng nguồn thu.

"Dù là kịch bản nào, cư dân địa phương vẫn chính là nạn nhân chịu thiệt", vị chuyên gia kết luận.