Cách ông chủ hãng hàng không giá rẻ AirAsia 'làm nóng' cuộc đua siêu ứng dụng với Grab và GoTo tại Đông Nam Á

Ông trùm người Malaysia Tony Fernandes, người đã xây dựng hãng hàng không giá rẻ AirAsia với phương châm “bây giờ mọi người đều có thể bay”, đã phải đối mặt với nhiều khó khăn trong thời kỳ đại dịch COVID-19, khi việc đi lại gặp nhiều khó khăn, theo Forbes.

Sự bùng phát của dịch COVID-19 đã buộc ông Fernandes phải đóng cửa AirAsia Japan vào năm 2020 và vào tháng 6 năm ngoái, bán đứt liên doanh Ấn Độ AirAsia India cho Air India và đối tác Tata Group. Khi đại dịch tàn phá ngành du lịch hàng không, một số nhà phân tích đã đặt câu hỏi liệu ông Fernandes có thể giữ cho AirAsia có trụ sở tại Kuala Lumpur tồn tại hay không.

Công ty chịu tổn thất lớn và nợ nần chồng chất. Tuy nhiên, thời điểm hiện tại, với hầu hết các hạn chế đã được dỡ bỏ, ngành du lịch trong khu vực đang bùng nổ trở lại. AirAsia là một trong những hãng hàng không châu Á có hệ số tải trọng cao và hầu hết máy bay của họ đã hoạt động trở lại.

Ông Fernandes đã tận dụng khoảng thời gian mà việc đi lại gặp khó khăn để đẩy nhanh các kế hoạch trước đó nhằm mở rộng công ty thành một nhóm các dịch vụ du lịch và phong cách sống đa dạng. Cuối năm ngoái, siêu ứng dụng đã được đổi tên thành Capital A để báo hiệu rằng công ty sẽ không chỉ là một hãng hàng không (mặc dù Fernandes nói rằng hàng không sẽ vẫn là hoạt động kinh doanh cốt lõi của công ty mới), với ông Fernandes là giám đốc điều hành.

Chìa khóa sẽ là Siêu ứng dụng AirAsia của Capital A, một nơi để đặt vé máy bay và các dịch vụ khác, chẳng hạn như đặt phòng khách sạn, vé phà, giao đồ ăn, gọi xe và bảo hiểm. Ông Fernandes hy vọng sẽ đạt được thành công như những gì mà các siêu ứng dụng khác ở Đông Nam Á như Grab và GoTo đã làm được. Nó được ra mắt lần đầu tiên vào năm 2020 và công ty đã liên tục mở rộng nó, tiến vào các quốc gia mới. Siêu ứng dụng của ông Fernandes cũng đã hợp tác với Google để giúp phát triển các tính năng của ứng dụng.

Ông Fernandes đã thực hiện các bước để thiết lập công ty trên một nền tảng tài chính vững chắc hơn. Vào tháng 3 năm ngoái, siêu ứng dụng này đã hoàn thành một thỏa thuận tái cấu trúc, theo đó đơn vị đường dài AirAsia X đã xóa khoản nợ lên tới 33 tỷ ringgit (7,8 tỷ USD) và hoàn nhập các khoản dự phòng được trích lập sau khi AirAsia được tái cấp vốn bằng cách bơm 974,5 triệu ringgit từ các cổ đông hiện hữu vào tháng 11/2021.

Fernandes đã không bỏ bê hoạt động kinh doanh hàng không cốt lõi của Capital A. Vào tháng 12/2022, ông đã thông báo về việc ra mắt hãng hàng không liên doanh AirAsia Campuchia, sẽ bắt đầu bay vào cuối năm nay trong khi chờ phê duyệt theo quy định.

Xây dựng AirAsia là một cuộc phiêu lưu đối với ông Fernandes và nhà đồng sáng lập Kamarudin Meranun. Năm 2001, họ mua lại hãng hàng không non trẻ và biến nó thành một trong những hãng hàng không giá rẻ lớn nhất Đông Nam Á. Thành công của AirAsia đã tạo đà cho Fernandes, người bắt đầu sự nghiệp tại Virgin Music của Richard Branson trước khi gia nhập Warner Music, nơi ông đã làm việc trong 12 năm.

Ông được vinh danh là Doanh nhân của năm của Forbes Asia vào năm 2010 và lọt vào danh sách 50 người giàu nhất Malaysia. Tuy nhiên, ông đã chứng kiến giá trị khối tài sản ròng giảm xuống vào năm 2021 do giá cổ phiếu của hãng hàng không vận tải này giảm trong thời kỳ đại dịch.

Hiện tại, để phát triển công ty, ông Fernandes tập trung nhiều vào Malaysia và các quốc gia lân cận. “Chúng tôi đang thực sự ghi dấu ấn của mình ở Đông Nam Á. Tôi muốn mở rộng ở càng nhiều nước ASEAn càng tốt trước khi nghỉ hưu”, ông Fernandes chia sẻ.

Mặc dù tất cả hãng hàng không tiếp tục phải đối mặt với vấn đề giá nhiên liệu máy bay cao, Fernandes cho biết tình hình đã được cải thiện, với việc tăng giá vé máy bay giúp giảm thiểu tác động của việc giá nhiên liệu máy bay cao hơn.

Dù hoạt động được cải thiện trong quý cuối cùng của năm 2022, nhưng không phải tất cả các vấn đề do đại dịch gây ra đều được giải quyết triệt để. Chẳng hạn, công ty đã phải đối mặt với khoản tiền 2,1 tỷ USD yêu cầu hoàn lại từ những hành khách có chuyến bay bị hủy trong đại dịch.

Kinh doanh kỹ thuật số là chìa khóa trong kế hoạch xây dựng Capital A của Fernandes. Đây là lĩnh vực mà siêu ứng dụng của AirAsia đang cạnh tranh với những gã khổng lồ kỹ thuật số lâu đời trong khu vực là Grab và GoTo.

Ông chủ AirAsia khẳng định rằng AirAsia “có thể là một công ty du lịch kỹ thuật số rất mạnh”. Một yếu tố giúp ông tin tưởng vào thành công của siêu ứng dụng này là nó có hãng hàng không riêng, điều mà các đối thủ không có, và siêu ứng dụng của ông có thể được sử dụng để sắp xếp việc đi lại trên mặt đất cho một số điểm đến nổi tiếng nhất trong khu vực, chẳng hạn như Siem Reap ở Campuchia và Boracay ở Philippines.

Ông Fernandes hy vọng hoạt động kinh doanh của AirAsia sẽ được tăng cường nhờ siêu ứng dụng của hãng, bao gồm các dịch vụ tài chính. Đơn vị công nghệ tài chính BigPay của Capital A tuyên bố họ đưa ra tỷ giá hối đoái tốt nhất cho việc chuyển tiền.

Hướng đến lợi nhuận

Sau những tổn thất nặng nề trong những năm gần đây bắt nguồn từ đại dịch COVID-19, AirAsia dự kiến sẽ trở lại đường đua vào năm tới trong bối cảnh nhu cầu đi lại và du lịch tăng trở lại.

Nirgunan Tiruchelvam, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu người tiêu dùng và internet tại Aletheia Capital có trụ sở tại Singapore, nói về các hoạt động gần đây của Capital A: “Chắc chắn họ có rất nhiều lợi thế”.

Để chắc chắn, Capital A đang mở rộng sang một thị trường đang phát triển. Các dịch vụ trực tuyến như đặt chỗ du lịch, thương mại điện tử và các dịch vụ tài chính khác đang trở nên phổ biến đối với 650 triệu dân ở Đông Nam Á.

Siêu ứng dụng này có 12 triệu người dùng hoạt động hàng tháng, trong khi đơn vị hậu cần vận chuyển nhanh của Capital A đang khai thác lĩnh vực thương mại điện tử đang bùng nổ của khu vực Đông Nam Á.

Ông Fernandes cũng đang trông cậy vào Campuchia để giúp thúc đẩy công việc kinh doanh. AirAsia bắt đầu bay đến Campuchia từ Kuala Lumpur vào năm 2005, và giờ đây hãng kỳ vọng đất nước này sẽ trở thành một trung tâm hoạt động với sự ra mắt của AirAsia Campuchia.

Capital A đã chìm trong sắc đỏ bởi dịch COVID-19 và báo cáo khoản lỗ tổng cộng 6,3 tỷ ringgit cho năm 2020 và 2021. Kết quả tài chính cho năm 2022 sẽ được báo cáo vào cuối tháng 2. Trong khi AirAsia đưa khoảng 150 máy bay trở lại hoạt động, tập đoàn này vẫn tiếp tục vật lộn với các vấn đề về báo cáo tài chính sau khi kiểm toán viên của công ty kiểm toán Ernst & Young nghi ngờ về khả năng tiếp tục hoạt động của tập đoàn.