Cả thế giới lo xăng tăng giá nhưng người dân quốc gia này vẫn 'bình chân như vại' vì xăng rẻ hơn nước lã
Theo tổ chức tư vấn năng lượng toàn cầu Global Petrol Prices, tính đến ngày 21/2, giá xăng trung bình tại Venezuela rơi vào khoảng hơn 0,1 Bolivar Venezuela/lít (VEF/lít) (tức 0,025 USD/lít hay 570 đồng/lít), qua đó trở thành quốc gia có giá xăng trung bình rẻ nhất thế giới. Trong khi đó, giá xăng trung bình toàn cầu tính tới thời điểm đó là 5,05 VEF/lít, tức gấp hơn 50 lần những gì mà người dân Venezuela phải chi ra để mua một lít xăng.
Vì sao xăng tại Venezuela "rẻ hơn nước"?
Theo một phân tích trên tờ The New York Time vào năm 2020, Venezuela nằm trong số những quốc gia có trữ lượng dầu lớn nhất thế giới, nhưng đã ghi nhận mức sụt giảm lớn nhất trong 4 thập kỷ.
Quốc gia này có một số nhà máy lọc dầu lớn nhất khu vực châu Mỹ - Latinh, nhưng chúng dần cạn kiệt trong những năm gần đây và đến năm 2020 không có nhà máy nào sản xuất xăng nữa, theo Ivan Freites, một nhà phân tích trong ngành năng lượng.
Ngành công nghiệp dầu thô của Venezuela đã bị suy yếu bởi các lệnh trừng phạt của Mỹ, vốn đã hạn chế nghiêm trọng tất cả các hoạt động nhập khẩu xăng còn lại. Người dân nước này phải đối mặt với tình trạng thiếu nhiên liệu chưa từng có, nên đã có thời điểm mà giá xăng tại Venezuela từ rẻ nhất thành đắt nhất thế giới.
Dù vậy, loại xăng chính thức được sử dụng tại quốc gia này cho đến nay vẫn rẻ nhất trên thế giới. Các cây xăng quốc doanh vẫn bán xăng với số lượng hạn chế nên đôi khi người dân phải xếp hàng trước nhiều ngày mới có cơ hội để mua.
Một cửa hàng xăng dầu tại Venezuela. (Ảnh: New York Times).
Trong bối cảnh nền kinh tế gặp khó khăn, nhà nước Venezuela vẫn cố gắng trợ giá cho hầu hết loại xăng dầu. Thực tế, một nỗ lực của chính phủ tiền nhiệm nhằm tăng giá xăng vào năm 1989 đã dẫn đến một cuộc bạo động quy mô lớn tại nước này khiến hàng trăm người thiệt mạng. Do đó, Tổng thống Nicolás Maduro không muốn lặp lại những vấn đề trong quá khứ.
Xăng miễn phí cũng trở thành một phần quan trọng trong hệ thống chính trị của ông Maduro, cho phép ông thưởng cho quân đội và các doanh nghiệp nhập khẩu để duy trì lòng trung thành của họ trong cuộc khủng hoảng kinh tế.
Tại Venezuela cũng duy trì một hệ thống gọi là "giá kép", bao gồm giá "quốc tế" 0.5 USD/lít và giá xăng trợ cấp. Theo đó, mức trợ giá là 0,1 USD/lít áp dụng cho 120 lít đầu tiên mỗi tháng đối với những người có Thẻ Tổ quốc (tương tự căn cước công dân).
Những người mua trên 120 lít mỗi tháng được tính giá 0,5 USD/lít. Mặc dù giá niêm yết 0,02 USD/lít trên là giá xăng chính thức, song trong thời kỳ thiếu nhiên liệu ở Venezuela, giá trên thị trường chợ đen có thể vượt mức giá trung bình quốc tế là 0,5 USD/lít hay 2,27 USD/gallon.
Mức trợ giá này cao đến mức mà 1 USD có thể mua được 5 tỷ gallon xăng về mặt lý thuyết. Con số này thậm chí đủ cung cấp cho cả bang Michigan trong một năm. Khi đem 1 USD này sang Mỹ, nếu may mắn, một người chỉ có thể mua được nửa pint (1 pint = 0,47 lít).
Một sự thật thú vị tại Venezuela đó là xăng còn rẻ hơn nước. Nếu tính theo đồng USD, một chai nước ở Venezuela có giá khoảng 0,88 USD/chai, cao hơn nhiều so với nhà tiền mua một lít xăng. Ngoài ra, xăng cũng rẻ hơn một số thực phẩm khác như bánh mì (1,79 USD/ổ) hay sữa (6,17 USD/gallon). Sở dĩ có điều này là bởi xăng được trợ giá nhiều cũng như lạm phát cao khiến đồng VEF mất giá trị.
Giá xăng Việt Nam đang ở đâu so với thế giới?
Tính đến ngày 21/2, giá xăng tại Việt Nam rơi vào khoảng 1,173 USD/lít (hơn 26.700 đồng/lít), theo Global Petrol Prices. Mức giá này khiến Việt Nam nằm ở nhóm giữa bảng xếp hạng. Xét riêng tại khu vực Đông Nam Á, giá xăng tại Việt Nam cao hơn các quốc gia như Malaysia (0,49 USD/lít) và Indonesia (0,884 USD/lít).
Ngược lại, giá xăng tại Việt Nam vẫn rẻ hơn các quốc gia khác như Philippines (1,29 USD/lít), Lào (1,343 USD/lít), Thái Lan (1,349 USD/lít), Singapore (1,990 USD/lít). Các quốc gia khác như Campuchia, Myanmar, Timor Leste, Brunei không có tên trong bảng xếp hạng.
Trên thế giới, giá xăng cao nhất được ghi nhận tại Hong Kong với mức 2,729 USD/lít, theo sau lần lượt là Hà Lan (2,316 USD/lít), Na Uy (2,265 USD/lít), Iceland (2,193 USD/lít) và Phần Lan (2,190 USD/lít).
