Bóng tối sau ánh hào quang của thương mại điện tử

Theo Nikkei Asia, hôm 17/6, một nữ nhân viên văn phòng của sàn thương mại điện tử Shopee ở Trung Quốc đại lục đã tử vong tại chỗ làm. Hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội cho thấy một phụ nữ trẻ nằm bất động dưới bàn làm việc, xung quanh là các đồng nghiệp và một vài người mặc đồ bảo hộ y tế.

Thông báo nội bộ gửi đi sau đó trong ngày xác nhận cái chết của người này, nhưng yêu cầu các nhân viên khác "không lan truyền thông tin và hình ảnh chưa được xác minh".

Truyền thông địa phương trích dẫn lời các nhân viên của Shopee cho biết, việc làm việc đến 9 hoặc 10 giờ tối mà không có chi phí thêm giờ là chuyện thường, mặc dù một người trong số họ nói rằng điều này "vẫn tốt hơn một chút so với các công ty công nghệ lớn khác."

Một trường hợp tử vong khác khi đang làm việc là của một nhân viên tại iFlytek - công ty công nghệ nhận dạng giọng nói. iFlytek dự kiến ​​sẽ ra mắt phiên bản mới nhất của mô hình ngôn ngữ lớn cho tính toán AI, Xinghuo, vào tuần tới.

Hôm 18/6, công ty cho biết một nhân viên của họ đã qua đời vào sáng sớm 17/6 tại nhà do "bệnh đột ngột." Người đàn ông này là một kỹ sư kiểm tra cao cấp 38 tuổi. Truyền thông địa phương đưa tin gia đình người đàn ông nói cái chết liên quan đến công việc.

Trong vài năm qua, đã có nhiều cái chết đột ngột của các nhân viên trẻ tại các công ty thương mại điện tử lớn ở Trung Quốc, từ ByteDance, Pinduoduo tới Bilibili. Tháng 8 năm ngoái, một nhân viên khác của iFlytek đã qua đời vì cơn đau tim. Xu hướng nghiêm trọng này đã khiến một số người đặt câu hỏi về cái giá của sự thành công trong ngành công nghệ Trung Quốc.

"Nếu chúng ta tiếp tục với tình trạng làm việc không ngừng nghỉ này, nơi mà các nhân viên trẻ bị coi là tài sản có thể thay thế vì lợi ích của sự phát triển công ty, bao nhiêu cái chết đột ngột do làm việc quá sức nữa sẽ xảy ra?", một người dùng trên Weibo hỏi.

Từ lâu, điều kiện làm việc khắc nghiệt đã được coi là một phần không thể thiếu của ngành công nghệ Trung Quốc. Nhà sáng lập Alibaba Jack Ma từng gọi chế độ 996 (làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, 6 ngày/tuần) là một phước lành.

Người trẻ hiện đang bắt đầu tránh xa các văn hóa làm việc độc hại, nhưng mức lương tương đối cao trong ngành công nghệ vẫn thu hút nhiều người mới mỗi năm. Chế độ gần đây hơn 11-11-6, tức từ 11 giờ sáng đến 11 giờ tối mỗi ngày, 6 ngày/tuần được PDD Holdings áp dụng, đã nâng giờ làm việc lên một mức mới.

Thành công của công ty này khiến những người khác cảm thấy họ không có lựa chọn nào khác ngoài việc chạy theo. Cạnh tranh trong lĩnh vực thương mại điện tử của Trung Quốc đặc biệt gay gắt. Khi tiêu dùng của vẫn còn yếu do suy thoái kinh tế, các nhà bán lẻ trực tuyến không chỉ tranh giành thị trường nội địa với biên lợi nhuận thấp hơn, mà còn tìm kiếm thị trường nước ngoài, nơi được kỳ vọng sẽ mang lại lợi nhuận cao hơn.

Đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ các đối thủ thương mại điện tử như PDD, Richard Liu, người sáng lập nổi tiếng của nền tảng bán lẻ trực tuyến JD.com, đã nói trong một video lan truyền hồi tháng trước rằng công ty không phải là nơi dành cho những nhân viên không hiệu quả và đe dọa sẽ sa thải bất kỳ ai không được coi là làm việc đủ chăm chỉ.

Theo Nikkei Asia, làm thêm giờ được quy định chặt chẽ ở Trung Quốc. Luật pháp quy định rằng nhân viên không thể bị ép làm việc quá 8 giờ một ngày hoặc quá 44 giờ một tuần. Ngoài ra, tổng số giờ làm thêm không vượt quá 36 giờ mỗi tháng.

Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều nhân viên vẫn làm việc vượt quá giới hạn này để đổi lấy các hình thức phúc lợi khác nhau, chẳng hạn như bữa tối miễn phí hoặc chuyến xe taxi về nhà.