Bộ Tài chính: Chỉ 4/30 công ty quản lý nợ của ngân hàng thực sự hoạt động
Bộ Tài chính mới đây đã có Báo cáo Kết quả nghiên cứu về hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho thị trường mua bán nợ gửi Thủ tướng Chính phủ.
Trong báo cáo, Bộ Tài chính cho biết, hiện nay, Việt Nam có khoảng 30 Công ty quản lý nợ và khai thác tài sản trực thuộc các ngân hàng thương mại (AMCs) đăng ký hoạt động, tuy nhiên chỉ có khoảng 4 AMCs thực sự đang vận hành ( gồm AMCs thuộc Ngân hàng TMCP Á Châu, Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam, Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh vượng, Ngân hàng TMCP Quân đội).
Đồng thời, phần lớn hoạt động của các AMCs chỉ là các nghiệp vụ như thanh lý tài sản gán nợ, quản lý tài sản cầm cổ, thu hồi nợ cho ngân hàng mẹ... Ngoài ra, các AMCs cũng có thực hiện hoạt động mua bán nợ với các tổ chức tín dụng (TCTD) khác nhưng không nhiều, việc mua nợ từ các tổ chức, cá nhân khác hầu như chưa được thực hiện.
Theo Bộ Tài chính, hầu hết các AMCs của TCTD được thành lập với mục đích để xử lý nợ xấu của các ngân hàng mẹ, ít tham gia vào thị trường mua bán nợ hoặc có tham gia thì mục đích cũng chỉ giúp các ngân hàng mẹ hoán đổi nợ xấu cho nhau. Từ đó dẫn đến các khoản nợ xấu vẫn tồn tại trong nội bộ ngân hàng mà chưa được loại bỏ hoàn toàn ra khỏi báo cáo tài chính hợp nhất, và như vậy, nợ xấu thực chất vẫn chưa được xử lý.
Ngoài ra do nguồn nhân lực còn thiếu và chưa có nhiều kinh nghiệm, cũng như hạn chế về nguồn vốn nên hoạt động của các AMCs này vẫn chưa thực sự hiệu quả đối với các mục đích nêu trên.
Bộ Tài chính cho rằng, các AMCs được thành lập theo Quyết định số 150/2001/QĐ-TTg, được ban hành trước Luật các TCTD. Hiện nay, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD quy định ngân hàng thương mại được thành lập, mua lại công ty con, công ty liên kết hoạt động trong lĩnh vực quản lý nợ và khai thác tài sản; việc thành lập, mua lại công ty con, công ty liên kết phải được sự chấp thuận trước bằng văn bản của NHNN.
Vì vậy, các AMCs của ngân hàng thương mại là doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ mua bán nợ; điều kiện, trình tự, thủ tục thành lập, cơ cấu tổ chức của các AMCs thực hiện theo quy định tại Luật các TCTD, Luật doanh nghiệp và Thông tư số 51/2018/TT-NHNN.
Do đó, việc các AMCs tiếp tục thành lập và hoạt động theo quy định tại Quyết định số 150/2001/QĐ-TTg, Quyết định số 1390/2001/QĐ-NHNN cần được xem xét cho phù hợp với thực tiễn.
AMCs chính thức ra đời theo Quyết định số 150/2001/QĐ-TTg ngày 05/10/2001 của Thủ tướng Chính phủ.
Theo Quyết định này, các ngân hàng thương mại được phép thành lập AMC, có tư cách pháp nhân, hạch toán độc lập với mục tiêu chính là hỗ trợ các ngân hàng thương mại xử lý nợ tồn đọng trên bảng tổng kết tài sản đến thời điểm ngày 31/12/2000.
Chức năng nhiệm vụ chính của các AMC này là tiếp nhận, quản lý các tài sản bảo đảm (TSBĐ) nợ vay (tài sản thế chấp, cầm cố, bảo lãnh, tài sản gán nợ, tài sản tòa án giao ngân hàng theo các quyết định, bản án) liên quan đến các khoản nợ của các tổ chức tín dụng để xử lý, thu hồi; chủ động bán các TSBĐ nợ vay thuộc quyền định đoạt của ngân hàng thương mại theo giá thị trường; xử lý TSBĐ nợ vay bằng các biện pháp: cải tạo, sửa chữa, nâng cấp tài sản để bán, cho thuê, khai thác kinh doanh góp vốn, liên doanh bằng tài sản để thu hồi nợ; các hoạt động quản lý TSBĐ khác theo ủy quyền của ngân hàng phù hợp với quy định của pháp luật.
