Bloomberg: Tổng thống Putin đang thắng cuộc chiến năng lượng

Bloomberg cho rằng dù có sử dụng bất cứ chỉ báo nào, thì Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng đang chiến trên thị trường năng lượng. 

Moscow kiếm bội tiền từ dầu mỏ, thu về hàng trăm triệu USD mỗi ngày để chi trả cho cuộc xung đột Ukraine và giành lấy sự ủng hộ của người dân trong nước.

Một khi lệnh trừng phạt dầu thô của Nga có hiệu lực vào tháng 11, các chính phủ châu Âu sẽ phải đối mặt với một vài lựa chọn khó khăn khi khủng hoảng năng lượng tấn công người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Giá điện cho hộ gia đình và doanh nghiệp dự kiến sẽ tăng mạnh vào tháng 10, khi mà doanh thu khổng lồ từ dầu giúp Moscow có thể hi sinh nguồn thu nhập từ khí đốt và hạn chế nguồn cung tới châu Âu.

Giá điện tại Anh dự kiến sẽ tăng 75% trong khi một số doanh nghiệp điện lực đã cảnh báo chi phí điện tại Đức sẽ nhảy vọt hơn 100%.

Bloomberg cho rằng Nga đã thành công trong việc vũ khí hóa năng lượng. Các chính phủ phương Tây sẽ đối mặt với áp lực ngày càng tăng, hoặc phải chi hàng tỷ USD để trợ cấp cho hóa đơn năng lượng, hoặc như trong trường hợp của Pháp: quốc hữu hóa các công ty điện lực.

Ba chỉ báo cho thấy Nga đảo ngược tình thế

Chỉ báo đầu tiên cho thấy Nga đã lật ngược cuộc chơi năng lượng là sản lượng dầu thô. Tháng trước, sản lượng dầu thô của Nga đã quay trở lại mức trước xung đột, đạt trung bình khoảng 10,8 triệu thùng/ngày, chỉ giảm một chút so với mức 11 triệu thùng vào tháng 1/2022.

Dựa theo những ước tính trong ngành, sản lượng trong tháng 8 tính đến nay thậm chí còn nhỉnh hơn một chút so với tháng trước. 

Hoạt động sản xuất dầu của Nga đã hồi phục ba tháng liên tục, với sản lượng tăng đáng kể từ mức đáy 10 triệu thùng/ngày hồi tháng 4 khi khách hàng truyền thống bắt đầu né tránh dầu của Nga và Moscow tìm kiếm người mua mới.

Sau những khó khăn ban đầu, Nga đã tìm thấy khách hàng cho hàng triệu thùng dầu mỗi ngày mà những nhà máy lọc dầu ở châu Âu từng từ chối. Đa số lượng dầu thô này được chuyển tới châu Á, đặc biệt là Ấn Độ, cũng như Thổ Nhĩ Kỳ và Trung Đông.

Và dầu thô của Nga vẫn tới châu Âu, khi một số người mua tranh thủ tích trữ trước khi lệnh cấm nhập khẩu chính thức có hiệu lực. 

Chỉ báo thứ hai là giá dầu Nga. Ban đầu, Moscow buộc phải bán nhiên liệu của mình ở mức chiết khấu cao nhằm thu hút người mua. Trong những tuần gần đây, Điện Kremlin đã lấy lại quyền định giá khi thị trường ngày càng thắt chặt.

Dầu thô ESPO của Nga là một ví dụ điển hình cho xu hướng này. Đã có lúc hỗn hợp này được bán với mức khuyến mãi lên tới 20 USD/thùng so với dầu thô Dubai. Nhưng gần đây, hỗn hợp ESPO đã ngang giá với dầu Dubai. 

Dầu Urals, mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Nga tới châu Âu không hưởng lợi nhiều như ESPO bởi người mua truyền thống của hỗn hợp này chủ yếu là Đức chứ không phải Ấn Độ.

Tuy nhiên, giá dầu Urals cũng đang phục hồi, gần đây được chiết khấu khoảng 20-25 USD/thùng so với dầu Brent, so với mức khuyến mãi gần 35 USD/thùng hồi đầu tháng 4.

Moscow cũng đang tìm thêm những nhà giao dịch hàng hóa mới, thường hoạt động tại Trung Đông và Châu Á, nhiều khả năng được tài trợ bởi tiền của Nga và sẵn sàng mua dầu bị trừng phạt và chuyển tới những thị trường khát nhiên liệu.

Với giá dầu Brent đang ở quanh mức 100 USD/thùng và Nga không phải chiết khấu quá nhiều, tiền đang liên tục đổ về ngân khố của Điện Kremlin. Cho tới nay, dường như các lệnh trừng phạt năng lượng không hề có tác dụng.

Chỉ báo cuối cùng cho thấy sự thành công của Nga là về mặt chính trị chứ không phải thị trường. Hồi tháng 3 và 4, các nhà hoạch định chính sách phương Tây đã lạc quan rằng Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC), dẫn đầu bởi Arab Saudi và UAE, sẽ từ bỏ liên minh với Nga. Liên minh giữa OPEC với Nga và một số nhà xuất khẩu dầu mỏ khác được gọi là OPEC+.

Thực thế thì hoàn toàn ngược lại. Mặc dù đích thân Tổng thống Joe Biden đã tới Riyadh, Moscow vẫn giữ được sức ảnh hưởng trong liên minh OPEC+.

Không lâu sau khi ông Biden rời Arab Saudi, Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak, người phụ trách quan hệ với OPEC, đã bay tới vương quốc dầu mỏ. Vài ngày sau, OPEC+ tuyên bố mức tăng sản lượng nhỏ giọt, giữ áp lực lên thị trường năng lượng toàn cầu.

Châu Âu vào thế khó

Chiến thắng trên thị trường dầu thô đồng nghĩa với việc Moscow có thể từ bỏ một phần doanh thu để hạn chế nguồn cung khí đốt tới châu Âu, gây áp lực cho Berlin, Paris và London. Các thủ đô của châu Âu đang chuẩn bị cho giá năng lượng tăng vọt và thiếu hụt dẫn tới phải tiết giảm tiêu thụ nhiên liệu trong mùa đông tới.

Moscow đang kiếm nhiều tiền từ xuất khẩu dầu mỏ tới mức có thể hạn chế nguồn cung loại nhiên liệu này tới nhiều nước tại Đông Âu. Và thực tế Nga đã hành động vào đầu tuần này.

Một loạt các điều kiện bất lợi như thời tiết lạnh, nhu cầu tiêu thụ điện và giá cả tăng cao sẽ khiến sự ủng hộ của phương Tây dành cho Ukraine suy yếu.

Các chính trị gia châu Âu, những người từng sẵn sàng giành được sự công nhận quốc tế thông qua việc ủng hộ cho Kiev có thể sẽ không sẵn lòng khiến cử tri lâm vào cảnh thiếu năng lượng.

Trước công chúng, các chính phủ EU vẫn kiên quyết với mục tiêu loại bỏ nguồn nhiên liệu từ Nga. Nhưng phương Tây cũng phải hiểu được những khó khăn mà lập trường này có thể gây ra cho nền kinh tế.