Alibaba và Tencent đứng sau nhiều ví điện tử tại Việt Nam

Dữ liệu do DealStreetAsia tổng hợp cho thấy mặc dù những "gã khổng lồ" công nghệ của Trung Quốc như Alibaba hay Tencent có ít hoạt động trực tiếp tại các quốc gia khu vực Đông Nam Á, nhưng họ đang hậu thuẫn cho ít nhất 11 thương hiệu thanh toán kĩ thuật số hoặc ví điện tử.

Có 6 thị trường chính trong báo cáo, gồm Indonesia, Malaysia, Myanmar, Thái Lan, Philippines và Việt Nam.

Các dịch vụ ví điện tử hoạt động gián tiếp này đạt tới 150 triệu người dùng đăng kí, và thường là những thương hiệu hàng đầu trong thị trường tương ứng của họ. Mặc dù Tencent sở hữu cổ phần của Gojek, ví điện tử GoPay lại không nằm trong danh sách của báo cáo, do ảnh hưởng của Tencent về mặt chiến lược lên Gopay.

Sự hậu thuẫn đối với các nền tảng thanh toán kĩ thuật số ở Đông Nam Á mang lại cho Alibaba và Tencent khả năng hưởng lợi từ thị trường này. Theo dự báo của Google, Temasek và Bain & Co, tổng giá trị giao dịch đến năm 2025 là 114 tỉ USD, gấp 5 lần năm 2019.

Tuy nhiên, theo Nikkei Asian Review, dự báo có thể không còn đúng ở thời điểm hiện tại, bởi sau đại dịch COVID-19, các biện pháp cách li xã hội và phong tỏa đã khiến cho số lượng người chấp nhận ví điện tử tăng mạnh.

Ví dụ Grab, doanh nghiệp vận hành ví GrabPay tại 6 quốc gia nêu trên, trả lời DealStreetAsia rằng họ đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể số lượng người dùng mới không dùng tiền mặt cho GrabFood vào tháng 2 và tháng 3.

Công ty đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ trong việc chi trả không dùng tiền mặt qua ứng dụng trong vài tuần đầu tiên thực hiện các biện pháp cách li xã hội và phong tỏa.

Sáng kiến của các chính phủ cũng là lời dự báo trước trong việc đơn vị nào sẽ dành chiến thắng đầu tiên trong cuộc chiến ví điện tử. Ví dụ như Malaysia dành 450 triệu ringgit (tương đương với 105 triệu USD) tín dụng miễn phí cho các công dân đủ điều kiện.

Đây là một phần trong sáng kiến e-Tunai Rakyat của Malaysia, họ đã chọn 3 ví điện tử để giải ngân cho chương trình này. Trong tháng 1/2020, gần 3 triệu người Malaysia đã tham gia với khoảng 66 triệu ringgit (tương đương với 15,4 triệu USD) đã được giải ngân.

Tại Việt Nam, đại dịch COVID-19 cùng với việc thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt cho các dịch vụ công cộng, đã khiến các giao dịch phi tiền mặt tăng nhanh trong 4 tháng đầu năm 2020, theo dữ liệu từ Ngân hàng Nhà nước.

Thanh toán qua Internet tăng mạnh. Thống kê cho thấy, số lượng giao dịch tăng 3,2% và lượng giao dịch tăng 45,7% so với cùng kì năm 2019. Số lượng giao dịch qua thanh toán di động tăng 198,8% và lượng giao dịch tăng 21,9%.

Ở thị trường Việt Nam, ZaloPay được hỗ trợ bởi Tencent, Warburg Pincus đầu tư vào Momo, còn Moca do Grab hậu thuẫn, có thể sẽ củng cố vị thế thống lĩnh thị trường của họ trong giai đoạn này.

Trong khi Alibaba dường như có lợi thế ở Malaysia và Myanmar, thì Tencent đang dẫn đầu tại thị trường Việt Nam. Tại Philippines và Thái Lan, cả hai có sức ảnh hưởng tương đối đồng đều.

Trong khi đó ở Indonesia, nền kinh tế lớn nhất khu vực, những "gã khổng lồ" Trung Quốc lại có ít tầm ảnh hưởng. Ví điện tử GoPay của Gojek là siêu ứng dụng dành phần lớn thị phần trong nước. Dịch vụ này đang được đẩy mạnh hơn nữa với các khoản đầu tư mới từ Facebook và PayPal.

Tuy nhiên, thế trận có thể thay đổi khi ví OVO được Grab hậu thuẫn và ví DANA đứng sau bởi Ant Financial, đang tiến hành đàm phán sáp nhập. Nếu sự kết hợp này thành công thì sẽ tạo ra một nền tảng có khả năng vượt qua Gopay để lớn nhất Indonesia.

Nếu chỉ xét đến số liệu người dùng thì đó vẫn chưa thể hiện rõ sự thành công của một ví điện tử. Khi lượng tiền mặt ngày càng tăng, ví điện tử không có hệ sinh thái lành mạnh, và chiến lược duy trì có khả năng phải đối mặt với sự sống còn.

Trong môi trường kinh tế hiện nay, các nhà đầu tư khó có thể chịu đựng được thời gian thua lỗ kéo dài, và gây áp lực cho các nhà khai thác ví điện tử lựa chọn việc hợp nhất hoặc tự rời khỏi thị trường. Số lượng các nhà khai thác ví điện tử hoặc tiền điện tử được cấp phép đã giảm ở Philippines và Thái Lan kể từ cuối năm ngoái.

Cuộc chiến tranh giành thị phần ví điện tử của hai "ông lớn" Trung Quốc ở Đông Nam Á vẫn chưa hạ nhiệt, khi các đối thủ nội địa tham gia vào thị trường. Các nền tảng được hỗ trợ bởi các siêu ứng dụng của Grab và Gojek đang gia tăng sức ép đối với Alibaba và Tencent, để tăng cường sự hiện diện của họ trong khu vực.

Các chính sách của chính phủ vẫn sẽ là một "vũ khí" quan trọng trong thị trường ví điện tử. Các trụ cột thanh toán quốc gia được tiêu chuẩn hóa, có thể giúp hoặc ngăn chặn đơn vị mới gia nhập thị trường, trong khi việc kiểm soát các khoản phí của ví điện tử có thể làm giảm biên lợi nhuận của những đơn vị trong thị trường có quy mô nhỏ hơn.