Y tế và công nghệ sinh học - khẩu vị mới của Mekong Capital
Ngày 10/3, Mekong Capital cho biết đã chính thức trở thành cổ đông của CTCP Tập đoàn Bệnh viện TNH (Mã: TNH) thông qua quỹ Mekong Enterprise Fund IV (MEF IV). Song, chi tiết về phần vốn góp không được tiết lộ.
Quỹ này ra mắt vào năm 2019 với vốn cam kết 246 triệu USD, cao hơn gấp đôi quỹ Mekong Enterprise Fund III trước đó. MEF IV rót vốn từ 10 đến 35 triệu USD cho các khoản đầu tư thiểu số hoặc đầu tư nắm quyền kiểm soát. MEF IV hoạt động trong 10 năm.
Nhìn vào danh sách 9 công ty mà MEF IV đầu tư có tới 4 đơn vị nằm trong lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ, công nghệ sinh học gồm TNH, Entobel, Gene Solutions, LiveSpo. Đây là bước chuyển dịch rất lớn trong khẩu vị đầu tư của Mekong Capital.
Trước đây, danh mục đầu tư của quỹ thường hướng đến các công ty sản xuất, bán lẻ, tiêu dùng như Thế giới Di động, FPT, PNJ, Golden Gate, Thực phẩm Masan, Lộc Trời, Digi World… Trong đó, chỉ có rất ít doanh nghiệp liên quan đến lĩnh vực sức khoẻ như Pharmacity (quỹ Mekong Enterprise Fund III), Traphaco (quỹ Vietnam Azalea Fund).
Danh mục đầu tư của Mekong Enterprise Fund IV. (Ảnh: Mekong Capital).
Có thể thấy, trong những năm gần đây, lĩnh vực y tế, chăm sóc sức khoẻ đang trở thành “miếng bánh” ngon của nhiều quỹ ngoại.
Cuối năm ngoái, KWE Beteilgungen AG (Thụy Sĩ) thông báo mua thêm 79.500 cổ phiếu DBD của CTCP Dược - Trang thiết bị Y tế Bình Định (Bidiphar), nâng sở hữu từ 9,93% lên 10,01%. KWE là cổ đông lớn thứ hai tại Bidiphar sau cổ đông Nhà nước (nắm 13,34% vốn).
KWE Beteilgungen AG vốn là “khách quen” tại nhiều công ty dược phẩm, y tế tại Việt Nam. Quỹ ngoại này từng là cổ đông lớn của Imexpharm trước khi bán toàn bộ 10 triệu cổ phiếu cho SK Investment Vina III Pte. Ltd vào tháng 2/2022.
Hiện tại, KWE còn là cổ đông lớn tại TNH với tỷ lệ sở hữu 10,5%. Nhìn vào danh sách cổ đông của TNH ở thời điểm này, ngoài Mekong Capital và KWE còn có một số quỹ ngoại khác đang hiện diện tại đây như Blooming Earth Pte. Ltd (Singapore) nắm 13,74% vốn, Access S.A., SICAV-SIF - Asia Top Picks Luxembourg) sở hữu 8,05% vốn.
Ngược về giai đoạn 2023 - 2024, thị trường y tế tư nhân Việt Nam nóng lên bởi các thương vụ M&A bệnh viện.
Tháng 8/2023, tờ TheInvestor cho hay, công ty đầu tư toàn cầu KKR của Mỹ đang đàm phán với Heliconia Capital – một quỹ đầu tư Singapore thuộc sở hữu của Temasek Holdings - để mua lại Tập đoàn Y khoa Sài Gòn (MSG). Đây là doanh nghiệp điều hành chuỗi bệnh viện mắt tư nhân lớn nhất Việt Nam tại thời điểm đó.
Cuối năm đó, Tập đoàn y khoa Tâm Trí Healthcare với sự chống lưng của VinaCapital tiếp tục mở rộng qua việc mua lại bệnh viện Đa khoa Quảng Nam và bệnh viện Vạn Phúc Tân Quý Sài Gòn. Cả hai đang trong quá trình sáp nhập vào hệ thống 8 bệnh viện này.
Tới tháng 4/2024, Warburg Pincus, quỹ đầu tư lớn đến từ Mỹ công bố đầu tư vào Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á. Đây là đơn vị có hệ thống bệnh viện đa khoa tư nhân lớn hàng đầu ở phía Nam, với 4 bệnh viện tại TP HCM, Vĩnh Long, Long An, Tây Ninh.
Tuy nhiên, xét về giao dịch M&A lớn nhất từ trước đến nay trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam phải nhắc tới Thomson Medical (Singapore) rót 381,4 triệu USD mua FV Hospital. Thương vụ đánh dấu sự có mặt chính thức vào Việt Nam của Thomson Medical– một trong những công ty chăm sóc sức khỏe được niêm yết hàng đầu khu vực Đông Nam Á với các hoạt động tại Singapore và Malaysia.
Thời điểm đó, Phó chủ tịch điều hành Tập đoàn Y tế Thomson cho rằng: “Việc mua lại Bệnh viện FV giúp mở rộng sự hiện diện của công ty tại ba khu vực địa lý quan trọng nhất trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe của Đông Nam Á, giúp công ty tiếp cận một thị trường đang phát triển và nguồn nhân tài dồi dào, đồng thời tạo ra những bước tiến quan trọng vào các quốc gia láng giềng như Campuchia, Lào và Myanmar”.
Cái bắt tay giữaThomson Medical (Singapore) và FV Hospital. (Ảnh: FV Hospital).
Năm 2024, quy mô dân số Việt Nam vượt 101 triệu người, là quốc gia đông dân thứ ba trong khu vực Đông Nam Á (sau Indonesia và Philippines) và đứng thứ 16 trên thế giới.
Nguồn:World Data Lab.
Với tốc độ tăng trưởng kinh tế 5–7% mỗi năm, thu nhập của người dân được cải thiện, kéo theo nhu cầu cao cấp hơn về các dịch vụ y tế và chăm sóc sức khoẻ.
Theo tính toán của World Data Lab, Việt Nam sẽ có thêm 4 triệu người gia nhập tầng lớp trung lưu trong năm 2024 và 23,2 triệu người năm 2030.
Còn trong một báo cáo năm 2022 của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho biết tầng lớp trung lưu ở Việt Nam chiếm 13% dân số (xấp xỉ 13 triệu người) và có thể tăng lên 26% vào năm 2026.
Theo Forbes Việt Nam, chi tiêu cho y tế trung bình của một người Việt Nam tăng nhanh, nếu năm 2016 là 127 USD thì năm 2021 tăng lên 205 USD và dự báo đạt 280 USD vào năm 2026. Từ đây có thể thấy, mỏ vàng về lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ, y tế là đang là miếng mồi ngon cho các nhà đầu tư, đặc biệt là các quỹ ngoại.
