Xuất khẩu tôm sang Nga giảm mạnh, doanh nghiệp đau đầu với khâu thanh toán

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (VASEP) tính tới 15/2, xuất khẩu tôm sang Nga đạt 3,3 triệu USD, giảm 23% so với cùng kỳ năm 2021. Nga đứng thứ thứ 9 về nhập khẩu tôm của Việt Nam, chiếm tỷ trọng 1% trong tổng giá trị xuất khẩu tôm của Việt Nam.

Những ngày gần đây, xuất khẩu tôm sang Nga bị ảnh hưởng bởi căng thẳng Nga và Ukraine. Các lô hàng đi Nga đã xuất nhưng chưa chắc chắn về khả năng thông quan, và hầu hết doanh nghiệp xuất khẩu tôm sang Nga hiện đang gặp khó khăn về khâu thanh toán qua ngân hàng.

Theo Bộ NN&PTNT, căng thẳng Nga – Ukraine khiến thương mại nông nghiệp Việt Nam với hai nước này có thể bị suy giảm đáng kể.

Những tác động đó đến từ việc ngắt hệ thống thanh toán quốc tế (SWIFT) các ngân hàng quốc tế lớn của Nga; phong tỏa tài sản của các ngân hàng tập đoàn lớn; ngăn cản xuất nhập khẩu; ngừng cung cấp tín dụng; đứt gãy chuỗi cung ứng, sự mất giá của đồng rúp, tăng lạm phát, bất ổn thị trường chứng khoán toàn cầu…

Việt Nam cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi các rủi ro về thanh toán quốc tế, đứt gãy chuỗi cung ứng trong xuất nhập khẩu bởi các hãng tàu lớn đã tuyên bố không vận chuyển đi và đến Nga dẫn đến tăng chi phí vận chuyển; tăng chi phí đầu vào nhập khẩu đối với hàng hóa cơ bản; nhu cầu suy giảm ở Nga, Ukraine và các nước liên quan.

Trước thực tế trên, Bộ NN&PTNT đề nghị các doanh nghiệp theo dõi sát tình hình, phối hợp chặt chẽ với Hiệp hội ngành hàng và Ngân hàng Nhà nước để hỗ trợ trong việc thanh toán khi có hàng xuất khẩu đi Nga nhưng giao dịch tài chính đang bị đình trệ.

Đồng thời, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, kể cả các thị trường trước đây có lượng nhập khẩu khá lớn (EU, Trung Quốc, Trung Đông…) từ Nga, Ukraine đối với các mặt hàng trong đó có thủy sản.

Trước đó, năm 2021, xuất khẩu tôm sang Nga đạt 44,5 triệu USD, không biến động nhiều so với năm 2020. Giai đoạn 2016 – 2021, xuất khẩu tôm sang Nga không ổn định, dao động 15 - 45 triệu USD. Trong đó, xuất khẩu tôm sang Nga đạt đỉnh vào năm 2020 và chạm đáy vào năm 2018.

VASEP cho rằng Nga là một trong những thị trường tiềm năng của tôm Việt Nam với nhu cầu tốt, cùng với lợi thế thuế quan từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh kinh tế Á Âu (EAEU).

Tuy nhiên, số doanh nghiệp được cấp phép xuất khẩu vào thị trường này còn hạn chế, thủ tục đăng ký phức tạp, thời gian xét duyệt kéo dài, các hàng rào phi thuế quan như quy định an toàn thực phẩm, kiểm dịch chất lượng của Nga khá chặt chẽ theo quy định riêng của Nga cũng như theo VN- EAEUFTA...