Xuất khẩu sang Mỹ suy giảm, Trung Quốc không thể dựa vào Đông Nam Á để bù đắp

Xuất khẩu hàng hoá của Trung Quốc sang các nước ASEAN đang ngày càng tăng. Nếu xét trên cơ sở khu vực thì trong đại dịch, khối 10 nước thành viên này đã vượt qua EU để trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc.

Dữ liệu mới nhất cho thấy trong tháng 5, xuất khẩu sang Đông Nam Á đã giảm 16% so với cùng kỳ, kéo tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc đi xuống.

Xuất khẩu sang Mỹ - đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trên cơ sở một quốc gia - giảm 18% so với cùng kỳ khi tính theo đồng USD. Đây là số liệu do Wind Information tổng hợp.

Theo dữ liệu do hải quan Trung Quốc cung cấp, trong tháng 5, nước này đã xuất được 42,48 tỷ USD hàng hoá sang Mỹ, cao hơn con số 41,49 tỷ USD sang Đông Nam Á.

Chia sẻ với CNBC, ông Bruce Pang, kinh tế trưởng của JLL tại thị trường Trung Quốc, Hong Kong và Macau, cho biết Đông Nam Á không thể bù đắp hoàn toàn tổn thất từ thị trường Mỹ.

ASEAN bao gồm 10 quốc gia Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.

Ông Pang chỉ ra rằng Mỹ là thị trường lớn so với khối 10 quốc gia ASEAN. Hơn nữa, các doanh nghiệp Trung Quốc cũng thu được biên lợi nhuận cao hơn khi xuất khẩu hàng sang Mỹ.

Thương mại là một trong những động lực chính giúp thúc đẩy tăng trưởng của nền kinh tế Trung Quốc, đặc biệt là trong thời đại dịch.

Ông Tao Wang, người đứng đầu bộ phận phân tích kinh tế châu Á tại UBS Investment Bank, lưu ý rằng xuất khẩu vẫn chiếm khoảng 18% nền kinh tế Trung Quốc, dù con số này hiện thấp hơn mức 30% trước kia.

Lực cản từ Mỹ

Tăng trưởng toàn cầu chững lại, đặc biệt là ở Mỹ và Đông Nam Á, không phải là tín hiệu tốt cho triển vọng xuất khẩu của Trung Quốc.

“Chúng tôi cho rằng xuất khẩu của Trung Quốc vẫn sẽ trì trệ vì nền kinh tế Mỹ sẽ bước vào suy thoái trong nửa cuối năm nay, trong khi doanh nghiệp trên khắp thế giới tiếp tục xu hướng giảm bớt tồn kho”, nhà kinh tế Lloyd Chan tại Oxford Economics nhận định.

Các doanh nghiệp tại Mỹ cũng đang phải giải quyết lượng hàng tồn kho lớn mà họ không bán được trong nửa cuối năm ngoái do lạm phát tăng cao.

Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), GDP của Mỹ dự kiến sẽ hạ từ mức 2,1% năm 2022 xuống còn 1,6% trong năm nay.

Đông Nam Á cũng chững lại

Tăng trưởng GDP của ASEAN dự kiến sẽ chững về mức 4,6% trong năm nay, giảm tốc so với con số 5,7% của năm ngoái, báo cáo tháng 4 của IMF chỉ ra.

“Sự sụt giảm đáng kể trong tháng 5 lần nữa khiến chúng tôi nghi ngờ rằng dữ liệu xuất khẩu hàng tháng của Trung Quốc sang một số nền kinh tế ASEAN, đặc biệt là Việt Nam, Singapore, Malaysia và Thái Lan, có thể bị bóp méo phần nào”, các nhà phân tích của Nomura cho hay.

“Với sự sụt giảm rõ ràng như vậy, xuất khẩu sang ASEAN đã từ động lực chính trở thành lực cản, đóng góp -2,4 điểm % vào tăng trưởng xuất khẩu chung của Trung Quốc trong tháng 5”, họ tiếp tục.

Mỹ và ASEAN mỗi bên chiếm khoảng 15% tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 5, theo tính toán của CNBC dựa trên dữ liệu của Wind Information.

So với cùng kỳ năm trước, tỷ trọng của ASEAN trong kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc tăng nhẹ lên mức 16%, trong khi tỷ trọng của Mỹ đạt khoảng 14%.

Nomura dự đoán: “Trong tương lai, xuất khẩu của Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục giảm do mức nền năm ngoái cao, hoạt động sản xuất suy yếu trên toàn cầu và các biện pháp trừng phạt của phương Tây gia tăng ảnh hưởng”.

Chiến lược của Trung Quốc

Kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc suy yếu khi quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh vẫn căng thẳng, cũng như do Bắc Kinh đang tìm cách tăng cường hoạt động thương mại với các nước đang phát triển ở châu Á - Thái Bình Dương.

Ông Jack Zhang, phó giáo sư tại Đại học Kansas, cho hay: “Giá hàng hoá từ Trung Quốc, đặc biệt là các sản phẩm trung gian như linh kiện máy móc, sẽ đắt hơn 20 - 25% khi bán sang Mỹ”.

“Trung Quốc gấp rút thúc đẩy thương mại với các nước đang phát triển là do cánh cửa vào thị trường Mỹ dần khép lại và thoả thuận đầu tư với EU đổ vỡ sau chiến sự Ukraine”, vị phó giáo sư lý giải.

Khối ASEAN, cùng với Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và New Zeland, đã ký Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) với Trung Quốc. RCEP hiện là hiệp định thương mại tự do lớn nhất thế giới.

Bắc Kinh cho biết họ cũng muốn tham gia một khối thương mại khác - Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Mỹ hiện không phải thành viên của CPTPP, trong khi Anh đang chuẩn bị gia nhập vào cuối năm nay.

Ông Zhang nói RCEP đã củng cố hoạt động thương mại giữa Trung Quốc với ASEAN cũng như thúc đẩy một số ngành sản xuất thâm dụng lao động chuyển dịch sang khu vực này.