Xu hướng mua bán, sáp nhập trong năm 2020 qua những thương vụ đình đám năm 2019

Không như khí hậu trái đất, môi trường giao dịch kinh doanh trong năm 2019 không có nhiều biến động. Hay đó chỉ là sự im lặng trước cơn bão lớn?

Các giao dịch kinh doanh là cả một sự chậm trễ và một chỉ số hàng đầu của các chuyển đổi kinh tế. Một số phản ánh các điều kiện trong quá khứ; những người khác báo hiệu xu hướng mới nổi.

Đánh giá chi tiết về tình hình M&A trong năm ngoái có thể phần nào giúp các doanh nghiệp xác định tình trạng hiện tại cũng như những việc sắp xảy tới.

Do nhiều nguyên nhân khác nhau, hoạt động M&A trong năm 2019 không cao như những năm trước nhưng mô hình giao dịch đang bộc lộ một số khía cạnh mới. 

Nhiều giao dịch trong năm nay phản ánh xu hướng hợp nhất và số hóa công nghiệp đã tồn tại từ hàng thập kỉ trước nhưng cũng có những dấu hiệu cho thấy năm 2020 sẽ mở ra nhiều xu thế quản lí tiềm năng công nghệ triệt để hơn. 

Theo thời gian, các giao dịch mua bán và sáp nhập sẽ phản ánh sự chuyển đổi phức tạp này.

Mua lại và sáp nhập thông thường

Trong những xu hướng phổ biến, nhóm tập đoàn dược năm 2019 đang tiếp tục phát triển hơn và thông minh hơn. Từ những năm 1990, các hãng dược đã quyết định hợp nhất để tăng khả năng thương lượng trong chuỗi cung ứng sản phẩm y tế và xu hướng này đang cản đường nhóm công ty khởi nghiệp về công nghệ sinh học. 

Năm 2019, Bristol-Myers Squibb mua lại Celgene (74 tỉ USD), Takeda mua lại Shire (62 tỉ USD), và cả Sanofi và Novartis đều mua lại các công ty trong phạm vi 10 tỉ USD. Các thỏa thuận này phục vụ một mục tiêu kép: Đem về công nghệ mới cho các công ty lớn và duy trì cấu trúc ngành tập trung.

Các công ty truyền thông và viễn thông cũng sáp nhập để củng cố sức mạnh trên thị trường. 3 vụ sáp nhập lớn đã hoàn tất trong năm ngoái bao gồm: Sprint và T Mobile (26 tỉ USD), AT&T và Time Warner (85 tỉ USD), Disney và 21st Century Fox (71 tỉ USD). 

Các thương vụ mua lại của Disney trong vài năm qua cũng hướng tới mục tiêu mở thêm nhiều gói dịch vụ mới trong ngành phát video trực tuyến. 

Cuộc chiến truyền hình số giữa Disney, Netflix, Hulu, Amazon, Apple và HBO đã diễn ra một thời gian và đang bước vào giai đoạn cao trào. Hệ sinh thái này cuối cùng sẽ tự biến đổi để hợp nhất nhưng đến nay, một thế hệ khán giả mới nói không với truyền hình cáp đã ra đời.

Trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp, lịch sử bắt đầu từ một thập kỉ trước lại tái diễn: sự tan rã của các tập đoàn. Dow đã tự chia thành 3 công ty độc lập trong năm 2019 như cam kết với DuPont 2 năm trước. 

Hai động thái ấy liên quan đến quá trình sáp nhập để hợp nhất các doanh nghiệp và giai đoạn xoay vòng nhằm tăng cường tính tập trung của doanh nghiệp trong khi vẫn duy trì sức mạnh thị trường. 

Trên thực tế, bản chất của sáp nhập thường là 2 bước tiến, 1 bước lùi. Danaher đã chấp nhận giảm nguồn vốn lưu động chỉ để tăng nhảy vọt một lần nữa bằng cách mua lại công ty nghiên cứu sinh học General Electric EDT (21 tỉ USD). 

Và GE, ngay cả sau thương vụ này, dường như đang tăng gấp đôi doanh số ngành thiết bị y tế. Trong ngành hàng không vũ trụ và quốc phòng, United Technologies, vốn đã chia làm 3 nhánh, nay lại trở về gia nhập Raytheon trong một vụ sáp nhập trị giá khoảng 135 tỉ USD.

Đây đều là những giao dịch lớn nhưng không có nhiều đột phá. Những thỏa thuận có thể chờ đợi trong năm 2020 là gì? Sự vắng mặt của một số loại giao dịch nhất định trong năm qua thực sự là điều đáng tò mò.

Xu hướng mới trong ngành công nghệ

Trong năm nay, các nỗ lực kiểm soát ảnh hưởng của công nghệ bắt đầu mạnh mẽ hơn. Mối lo ngại rằng các công ty như Google, Facebook và Amazon đang trở nên quá lớn và xâm phạm đời tư người dùng tiếp tục được ủng hộ ở Washington. 

Google phải đối mặt với các cuộc điều tra chống độc quyền ở 50 tiểu bang và người đứng đầu FTC cho biết “còn nhiều mục tiêu khác”. 

Vào giữa tháng 12/2019, FTC tuyên bố họ đang xem xét lệnh cấm Facebook tích hợp Instagram, WhatsApp và Messenger phòng trường hợp ủy ban chống độc quyền quyết định chia nhỏ mạng xã hội lớn nhất thế giới.

Không ai biết những quyết định ấy sẽ dẫn đến đâu nhưng sẽ rất ngạc nhiên nếu áp lực không khiến những tập đoàn công nghệ lớn tránh né các vụ mua lại giá trị hàng chục tỉ USD. 

Một thỏa thuận công nghệ lớn trong năm ngoái là IBM - Red Hat (34 tỉ USD) và Salesforce mua lại Tableau (16 tỉ USD). Apple, Google và Amazon dường như đang dừng lại và tỏ thận trọng hơn. Không tập đoàn trong số đó chi hơn 3 tỉ USD cho một thỏa thuận mua lại kể từ năm 2017.

Một xu hướng mà rất nhiều người quan tâm của năm 2019 là sự trỗi dậy của “bức tường Berlin” vô hình giữa phạm vi ảnh hưởng của Trung Quốc và Mỹ trong ngành công nghệ. Đầu tư của Trung Quốc vào Mỹ đã giảm 90% trong 3 năm qua. 

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung là phát súng mở đầu nhưng xu hướng này có nguồn gốc từ mối nghi ngờ lẫn nhau lâu đời giữa các quốc gia lớn và chế độ cầm quyền. Cả hai bên đều tin rằng các ngành công nghiệp mới như trí tuệ nhân tạo, an ninh mạng và mạng xã hội rất quan trọng đối với an ninh quốc gia và quản trị xã hội. 

Dù chưa từng có tiền lệ, FCC vẫn ra lệnh cấm Huawei khỏi thị trường Mỹ trong năm nay, viện dẫn lí do lo ngại về bảo mật dữ liệu. Google đã rời Trung Quốc từ 10 năm trước do vấn đề về kiểm duyệt. 

Hiển nhiên, các công ty Trung Quốc vẫn thống trị thị trường Trung Quốc và các công ty Mỹ vẫn sẽ ở thị trường Mỹ. Dù các công ty công nghệ nổi tiếng đang không ngừng nỗ lực tăng hiệu ứng toàn cầu nhưng có vẻ như họ sẽ buộc phải hài lòng với đường biên giới vô hình mới.

Những xu hướng cũ và mới này, đáng tiếc, không thể phản ánh quá nhiều điều kiện kinh tế trong thời gian tới nhưng chưa bao giờ là quá sớm cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ bắt tay vào chuẩn bị đối phó với cơn bão M&A của năm 2020.