Xét xử Hà Văn Thắm sáng 23/9: 'Không có cơ sở để xác định hành vi chiếm đoạt của Nguyễn Xuân Sơn'
11h20: HĐXX tạm nghỉ, chiều 13h30 tiếp tục làm việc
10h54: Luật sư Trương Thị Minh Thơ bào chữa cho bà Hứa Thị Phấn
 |
| Luật sư Trương Thị Minh Thơ tại phiên toà ngày 23/9 (Ảnh:DB) |
Luật sư khẳng định 81 bút lục này không phải là bút lục trong vụ án của Phạm Công Danh mà là bút lục của vụ Hà Văn Thắm, đề nghị VKS chỉ rõ. Đồng thời, bút lục có chữ viết tay vẫn được xác định là bút lục của vụ án bình thường.
Tôi hoàn toàn toàn thống nhất với Luật sư Thiệp và Luật sư Hoài. Số tiền 500 tỷ là mục đích sử dụng cho quá trình tái cơ cấu, không phải là thụ hưởng cá nhân. Nếu bà Phấn là người thụ hưởng thì ông Danh lúc đó đã là người sở hữu rồi những tài sản sau khi giải chấp liên quan đến 5 người trong nhóm bà Phấn lại không được trả vào chủ sở hữu. Số tài sản đó hiện đã kê biên đến vụ án liên quan đến VNCB chứ không phải liên quan đến bà Phấn.
VKS không có căn cứ chứng minh bà Phấn là người làm hồ sơ vay, phía bà Phấn chỉ là người ký thế chấp tài sản và chỉ bảo đảm cho ½ khoản vay tương đương 250 tỷ đồng. Luật sư khẳng định bà Phấn không hề đồng phạm cho quá trình cho vay Công ty Trung Dung vì hoàn toàn không có bàn luận thoả thuận về mục đích khoản vay. Trong thoả thuận cho mượn tài sản để vay tiền mục đích tái cơ cấu ngân hàng.
Tiếp nối lời của Luật sư Thơ, Luật sư Thảo nhấn mạnh lại người đi vay là Công ty Trung Dung. Chính Tập đoàn Thiên Thanh trong văn bản gửi một vị lãnh đạo cao cấp (4/9/2015) trong đó cũng có nêu rõ khoản nợ 500 tỷ của Công ty Trung Dung tài sản thế chấp là 268 Tô Hiến Thành. Do đó, đối tượng đi vay được xác dịnh rõ là Công ty Trung Dung không phải là bà Phấn.
Ngoài ra, luật sư cũng đưa vấn đề là VKS chưa trả lời về việc lấy hai bản cung vào thời điểm bà Phấn nằm viện cấp cứu có đảm bảo tính khách quan hay không.
10h44: Luật sư Huỳnh Phương Nam bào chữa cho bị cáo Phạm Hoàng Giang
 |
| Luật sư Huỳnh Phương Nam (Ảnh: DB) |
Đồng ý với quan điểm của VKS về bị cáo Giang không có việc bàn bạc và cùng ý chí trong việc thu lãi ngoài từ Công ty BSC. Trong quá trình xét xử, bị cáo có sự thành khẩn khai báo, hoàn cảnh gia đình khó khăn, con mắc bệnh hiểm nghèo. Luật sư cũng cho biết các bị cáo khác đã có sự đóng góp trong việc chữa trị bệnh cho con của bị cáo Giang mặc dù các bị cáo cũng đang trong hoàn cảnh khó khăn.
Đề nghị HĐXX xem xét không kết tội của bị cáo Giang trong tội danh “Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản”. Luật sư mong nếu không được miễn tội thì mong HĐXX cho bị cáo Giang được hưởng mức án thấp, không tiếp tục bị cách ly khỏi xã hội sau khi phiên toà kết thúc.
10h38: Luật sư bào chữa cho bị cáo Lê Tuấn Anh
VKS cho rằng với vị trí Giám đốc CN, bị cáo về mặt chủ quan buộc phải biết về hành vi chi lãi ngoài và là người có vị trí cao nhất nên phải chịu trách nhiệm.
Theo Luật sư, việc các nhân viên thực hiện việc nhận và chi tiền đã được thực hiện từ giám đốc trước. VKS không đưa ra được căn cứ buộc phải biết việc chi lãi ngoài của các nhân viên và buộc phải biết từ thời điểm nào.
10h30: Luật sư bào chữa cho bị cáo Nguyễn Văn Hoàn
 |
| Luật sư bào chữa cho bị cáo Nguyễn Văn Hoàn (Ảnh:DB) |
Bị cáo Hoàn là người làm công ăn lương, tại thời điểm Trung Dung vay bị cáo không hề biết mục đích thực sự của khoản vay. Theo LS việc phê duyệt cho Trung Dung vay hoàn toàn đúng với quy định của pháp luật, theo quy định 1627 của NHNN. Nếu bị cáo Hoàn có vi phạm thì chỉ vi phạm quy trình nội bộ của OceanBank thôi.
10h20: Luật sư Ngô Huy Ngọc bào chữa cho bị cáo Lê Thị Thu Thuỷ
 |
| Luật sư Ngô Huy Ngọc bào chữa cho bị cáo Lê Thị Thu Thuỷ (Ảnh: DB) |
Luật sư cho rằng bà Thuỷ không phải chịu trách nhiệm liên đới gộp chung với số tiền hơn 1.300 tỷ đồng mà chỉ phải chịu trách nhiệm với 22 tỷ thôi. Luật sư đã đưa ra những căn cứ nhưng VKS chưa đưa ra ý kiến quan điểm của mình về phần này. Ông cho rằng liên quan đến trách nhiệm dân sự cần phải có căn cứ pháp luật rõ ràng, không thể buộc những người liên quan đến thủ tục hành chính phải bồi thường.
Bị cáo Thuỷ không phải là người thực hành, không có thẩm quyền và cũng không có khả năng thu hồi số tiền đã chi ra. Đề nghị VKS áp dụng 5 tình tiết giảm nhẹ mà luật sư đã trình bày trước đó để thay đổi khung hình phạt đối với bị cáo Thuỷ.
10h: Luật sư Đỗ Mạnh Trường bào chữa cho bị cáo Nguyễn Thị Minh Thu
 |
| Luật sư Đỗ Mạnh Trường (Ảnh:DB) |
Theo Luật sư đây là sự đột phá trong khoa học pháp lý của VKS khi xem xét hành vi cấu thành tội phạm dựa trên việc xét xử công khai, rất có ý nghĩa trong đời sống xã hội, là diễn biến mang tính bước ngoặt của HĐXX. Đối với lỗi của yếu tố đồng phạm về mặt khoa học pháp lý thì phải là lỗi cố ý gián tiếp.
Bị cáo Thu không hề biết mục đích chi của số tiền 12,9 tỷ đồng nên bị cáo Thu không chung ý chí với Ông Sơn và ông Thắm. Mặt khác đây cũng chưa xác định là lợi nhuận của BSC. Do đó không có căn cứ để kết luận bị cáo Thu là đồng phạm với Thắm và Sơn để chiếm đoạt tiền. Luật sư đề nghị VKS tuyên bị cáo Thu không vi phạm tội “Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản”.
Đối với tội danh “Cố ý làm trái…”, đề nghị HĐXX giảm trừ 184 tỷ liên đới đối với hành vi có liên quan Khôi Trang, bà Thu Ba, 116 tỷ chưa đủ căn cứ xác định. Đồng thời, có cơ sở thu hồi số tiền đó hay không? trong thời hạn truy tố đã áp dụng biện pháp nào để thu hồi số tiền đó hay chưa?
Đối với LS Phạm Thành Hưng – đại diện OceanBank, ông đồng tình với những chia sẻ của luật sư bên nguyên đơn dân sự chính trong vụ án này nhưng theo luật sư Trường “dù có ngôn từ mỹ lệ hay trái tim nhân hậu” thì cần phải xác định có thiệt hại hay không có thiệt hại, ai là người thiệt hại?
LS đưa ra một số quan điểm mang tính gợi mở nhưng vẫn chưa làm rõ tư cách pháp lý của mình. Tại phiên toà này, Oceanbank không mặc nhiên trở thành nguyên đơn dân sự, không thể sử dụng nội dung trong cáo trạng hay kết quả tư CQĐT làm căn cứ, nếu có thiệt hại thì thiệt hại đó có khả thi trong việc thu hồi hay không?
9h26: Luật sư Phan Trung Hoài bào chữa cho bị cáo Phạm Công Danh
 |
| Luật sư Phan Trung Hoài (Ảnh:DB) |
Luật sư đồng ý với kết luận đưa ra trong quá trình điều tra là ông Danh không hề có sự bàn bạc trước với Hà Văn Thắm trong việc lập mục đích vay vốn. Luật sư thừa nhận việc sử dụng sai mục đích của khoản vay tại Công ty Trung Dung, nhưng cần xác định lại một cách chính xác hậu quả. Luật sư cũng thống nhất về dòng tiền đi của khoản tiền vay 500 tỷ và người thụ hưởng cuối cùng. Do đó, nhất trí với ý kiến của VKS và từ phía nguyên đơn dân sự là OceanBank về việc bà Phấn là người chịu trách nhiệm dân sự cuối cùng.
Về việc đánh giá các tài sản bảo đảm, LS cho rằng những tài sản bảo đảm cho khoản vay là hoàn toàn đủ giá trị pháp lý và có giá trị. LS đưa ra nguyên nhân không đưa tài sản quyền phát sinh từ tài sản số 268 Tô Hiên Thành vào để thay thế tài sản bảo đảm là do tài sản này không đủ giá trị pháp lý, tài sản này không thuộc sở hữu của Công ty Trung Dung.
Về nội dung của cam kết 3 bên, người ký với tư cách đại diện NH Đại Tín không phải là người đại diện theo pháp luật, do đó không có giá trị. Lúc đó Đại Tín đang đặt dưới sự giám sát của tổ giám sát của NHNN, do đó văn bản này phải có ý kiến của tổ giám sát này. Theo luật sư văn bản 3 bên chỉ là hình thức, các bị cáo vi phạm tội danh vi phạm quy định cho vay của TCTD hoàn toàn biết mục đích thực sự của khoản vay trên là nhằm đảm bảo thanh khoản cho NH Đại Tín.
Luật sư đề nghị cân nhắc căn cứ xác định tội danh đồng phạm của ông Danh với Hà Văn Thắm hay không.
9h10: Luật sư Nguyễn Thị Minh Phương: "Tôi lại có một niềm tin mới"
 |
| Luật sư Nguyễn Thị Minh Phương bào chữa cho Nguyễn Xuân Sơn (Ảnh:DB) |
Công văn giới thiệu từ PVN không đủ căn cứ để xác minh ông Sơn là đại diện phần vốn của PVN
Căn cứ vào quy chế đại diện phần vốn của PVN, HĐQT là người có giới thiệu giữ vị trí chủ tịch và trưởng ban kiểm soát đơn vị góp vốn, nhưng ở đây theo công văn giới thiệu thì ông Sơn được giới thiệu làm chức vụ phó chủ tịch HĐQT. Như vậy việc giới thiệu này có đúng thẩm quyền hay không.
Sau khi được giới thiệu, tổ chức đơn vị được góp vốn phải thông qua việc giới thiệu từ cổ đông là tổ chức về người được giới thiệu. Nhưng trên thực tế không hề có văn bản nào từ OceanBank đồng ý về chức vụ của ông Sơn. Điều này, ông Thắm đã xác nhận tại phiên toà, ông Sơn chưa hề là người đại diện của PVN.
Mặt khác người đại diện phải được hưởng lương và thưởng của PVN, nhưng thực tế ông Sơn không hề nhận được các khoản này.
Theo LS tại sao VKS không sử dụng những lời khai có lợi cho các bị cáo mà chỉ sử dụng những lời khai bất lợi, như vậy có đảm bảo công bằng cho các bị cáo hay không?
Tiền chi lãi ngoài là tiền đến từ vốn kinh doanh hoàn toàn không nằm trong số vốn góp của PVN trong vốn điều lệ của OceanBank. Với vai trò là cổ đông PVN chỉ được hưởng lợi từ cổ tức. Nếu cho đây là khoản chi sai thì cũng phải trừ các chi phí, quỹ, thì mới ra được một mức cổ tức khác chứ không phải là 246 tỷ đồng.
Đề nghị HĐXX xem xét cân nhắc để có một bản án công minh cho các bị cáo.
9h: Luật sư Phạm Danh Tín tiếp tục phần đối đáp
 |
| Luật sư Phạm Danh Tín tại phiên toà (Ảnh: DB) |
8h50: "Nguyễn Xuân Sơn là con người của công việc"
Ông Sơn đã từng có câu nói: “Bị cáo đã sẵn sàng hi sinh cả tính mạng của mình vì lợi ích của PVN”
Thời điểm phải thực hiện ký hợp đồng với đối tác tại Singapore, ông Sơn bị bệnh tắc động mạch “trảm treo” nhưng vẫn “liều mạng” đến để ký kết hợp đồng. Ông Sơn là người của công việc chứ không phải con người hoạt ngôn.
8h40: Không có căn cứ xác định việc chiếm đoạt tài sản của Nguyễn Xuân Sơn
Và căn cứ vào đâu để VKS xác định số tiền 49 tỷ lại nằm trong số 197 tỷ mà lại là tham ô từ PVN, đề nghị VKS xác định rõ. Ngoài ra, số tiền thu về từ BSC (69 tỷ đồng) căn cứ vào đâu để xác định thiệt hại khi không có khách hàng nào khiếu nại về việc thiệt hại.
Về tội tham ô, VKS cho rằng do ông Sơn là người đại diện phần vốn góp của PVN tại OceanBank nên là chủ thể có chức vụ quyền hạn để chiếm đoạt tài sản. LS cho rằng không phải cứ là người đại diện phần vốn thì có khả năng quản lý tài sản và rút tiền ở OceanBank. Nếu như vậy thì toàn bộ cổ đông của OceanBank đều có khả năng này, phải chăng ở đây ông Sơn chỉ là đại diện phần vốn sở hữu nhiều hơn.
Mặt khác, để có thể là người đại diện phần vốn góp, phải có quyết định và văn bản giới thiệu của tổ chức sở hữu. Theo lời ông Thắm, đây chỉ là quá trình chuyển giao từ ông Sự sang bà Hương. Luật sư cho rằng không thể dùng văn bản giới thiệu của PVN để xác định ông Sơn là đại diện vốn góp.
Với thời gian giữ chức vụ TGĐ, theo ông Thắm ông Sơn cũng không có quyền và khả năng để chiếm đoạt tài sản từ OceanBank. Khoản tiền 197 tỷ trong giai đoạn sau khi về PVN ông Sơn không còn chức vụ quyền hạn gì ở OceanBank nên không thể chiếm đoạt.
Như vậy LS xác định Nguyễn Xuân Sơn không thể phạm tội tham ô và lạm dụng chức vụ quyền hạn để chiếm đoạt tài sản. LS đặt ra câu hỏi cứ cho là ông Sơn là người đại diện phần vốn thì ông Sơn đã chiếm đoạt bằng phương thức, thủ đoạn nào.
8h30: Việc tặng quà lễ tết là thực trạng khách quan
Trong phần bào chữa, các LS đã viện dẫn việc tặng quà lễ tết để chứng minh lời khai của Sơn là đúng sự thật. Chỉ thị số 33 của Thủ tướng CP xác định rõ các “Cơ quan NN không biếu tết, tặng quà lãnh đạo, đề nghị các cơ quan, đơn vị tại các địa phương nghiêm chỉnh chấp hành”. Do đó đây là một thực trạng khách quan trong thời điểm đó, lời khai của Sơn là hết sức thành thật.
8h20: Đề nghị VKS trả lời về đề nghị trả hồ sơ điều tra tội tham ô của Nguyễn Xuân Sơn
 |
| Luật sư Nguyễn Minh Tâm (Ảnh:DB) |
Có 2 ý kiến của luật sư mà VKS chưa đưa ra câu trả lời. LS Nguyễn Thị Minh Phương đề nghị trả hồ sơ điều tra bổ sung về tội tham ô của Nguyễn Xuân Sơn về các khoản chi cho các đối tượng. Liên quan đến việc chiếm đoạt tài sản, LS Quang cho rằng cần tách ra và gộp vào các vụ án điều tra Ninh Văn Quỳnh, Vietsovpetro,… Đề nghị VKS trả lời cho các LS biết là có đồng ý hay không. Đây là vấn đề quyết định đến pháp lý và sinh mạng của bị cáo, nhằm đảm bảo tính khách quan tránh oan sai cho các bị cáo.
Việc giao nhận tiền giữa ông Sơn và ông Quỳnh là vụ án hình sự, nên Nguyễn Xuân Sơn không có nghĩa vụ chứng minh lời khai mà nghĩa vụ chứng minh là của cơ quan điều tra. LS đưa ra các hậu quả, nếu Nguyễn Xuân Sơn được kết luận là chiếm đoạt tiền của PVN và OceanBank thì ảnh hưởng đến các vụ án khác. Vô hình chung là điều kiện khách quan khiến cho các đối tượng liên quan khác không nhận tội. Do đó, việc khởi tố 3 vụ án kia sẽ không có ý nghĩa trong việc xác định sự thật khách quan. Nếu như trong 3 vụ án kia phát hiện ra sự thật là Sơn không chiếm đoạt số tiền đó mà khi đó Sơn đã bị kết án tử hình thì sẽ giải quyết hậu quả ntn?
LS cho rằng phương thức nhận tiền chi lãi ngoài của OceanBank không có tính chất khác với những người khác, tại sao việc xác định tội phạm lại khác nhau. Có khác chăng là dòng tiền từ Hà Văn Thắm đến các đơn vị thuộc PVN. Căn cứ pháp lý nào mà VKS lại tách hành vi của Sơn ra chiếm đoạt.
Tại phiên toà, Thắm đã khai tin vào tư cách của Nguyễn Xuân Sơn không hề chiếm đoạt tiền của mình, bị cáo có cách để kiểm tra Sơn và để bù đắp cho Sơn ông đã tạo điều kiện cho Sơn được mua cổ phiếu ưu đãi. LS cho rằng đây được xem là một nguồn chứng cứ để xác định tội của Sơn, quan điểm đánh giá của VKS về lời khai này là gì?
8h15: Luật sư Nguyễn Minh Tâm, Phạm Danh Tín bào chữa cho Nguyễn Xuân Sơn
Khi nghe lời đối đáp của VKS sau những lời bào chữa của LS, theo ông việc luận tội của VKS không dựa trên cơ sở tư duy logic mà chỉ dựa trên suy đoán. Điều này làm ảnh hưởng nghiêm trọng lên các bị cáo đặc biệt là Nguyễn Xuân Sơn.
Cụ thể, trước khi về PVN, Nguyễn Xuân Sơn đã bàn bạc về chủ trương chi lãi ngoài nên mặc dù không còn ở OceanBank nữa nhưng ông Sơn vẫn bị quy kết là gây thiệt hại. Điều này, vi phạm nguyên tắc suy đoán vô tội trong BLHS. Luật sư chia sẻ sự đối đáp của VKS làm các LS không thoả mãn trong hoàn cảnh cải cách tư pháp hiện nay.
VKS đã không xem xét các tài liệu, chứng cứ đã được đưa ra trong lời khai, chứng cứ tại phiên toà. Dường như VKS đang coi trách nhiệm của VKS là bảo vệ cáo trạng, theo luật sư cáo trạng chỉ là một văn bản thể hiện kết luậnnghiên cứu hồ sơ của VKS, phiên toà phải là người kết luận sự đúng đắn trong cáo trạng.
8h10: HĐXX bắt đầu làm việc, thư ký điểm danh các bị cáo có mặt
HĐXX thông báo để đảm bảo cho sự liền mạch của quá trình tranh luận, phiên toà sẽ tiếp tục làm việc cả ngày mai (23/9).
Tóm tắt phiên tòa 22/9
 | Xét xử Hà Văn Thắm chiều 22/9: Nhiều Giám đốc Chi nhánh OceanBank được VKS đề nghị miễn, giảm mức hình phạt |
VKS đã đưa ra những quan điểm đối chất với những ý kiến phản biện của các luật sư và bị cáo trong phần bào chữa. Một số bị cáo được đề nghị miễn, giảm mức án phạt, tuy nhiên VKS vẫn giữ nguyên mức đề nghị án tử hình với Nguyễn Xuân Sơn và chung thân với Hà Văn Thắm.
Luật sư đồng ý với lời nhận tội của Hà Văn Thắm về hai tội danh Vi phạm quy định cho vay và cố ý làm trái nhưng không đủ căn cứ kết tội với hai tội tham ô và lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản.
Luật sư đề nghị thêm tình tiết giảm nhẹ cho bị cáo Hà Văn Thắm là thành thật khai báo, ăn năn hối cải và có nhiều bằng khen, thành tích trong công tác. Theo luật sư, việc diễn giải về chuyên ngành của Thắm được VKS đánh giá là “cãi”, “quanh co” là không hợp lý vì CQĐT cũng nhận xét là thành khẩn trong quá trình điều tra.
Về khoản vay 500 tỷ của Công ty Trung Dung, Luật sư không nhất trí với quan điểm của VNCB, việc không lưu trữ là thiếu sót của NH Đại Tín. Khi dùng cái nhìn khách quan để đánh giá, ông Danh mất nhiều nghìn tỷ đồng nhưng không được sở hữu Đại Tín lại bị án 30 năm tù, OceanBank bị mất 500 tỷ cho vay vốn ở Đại Tín.
VKS khẳng định bà Phấn biết rõ về mục đích thực sự của khoản vay, là người thúc giục khoản vay và thụ hưởng cuối cùng. Do đó bà Phấn phải chịu toàn bộ trách nhiệm dân sự đối với khoản vay trên.
Về thiệt hại của OceanBank mới, theo Luật sư, NHNN mua OceanBank với giá 0 đồng chứ không phải với giá âm 1.500 tỷ đồng. Trong vụ án này chỉ xét về hành vi chi lãi ngoài thì đã giúp giữ chân khách hàng, tránh cho ngân hàng phá sản, mang lại lợi nhuận, do đó không thể nói là gây thiệt hại.
Về việc cho rằng ban hành Thông tư 02, VKS cho rằng căn cứ vào Luật các TCTD, trong điều kiện hoạt động ngân hàng có diễn biến bất thường thì NHNN có quyền xác định mức lãi suất ở mức hợp lý và trong trường hợp trong các trường hợp quy định khác nhau giữa các luật thì thực hiện theo quy định tại luật này. Thông tư 02 góp phần vào chính sách tiền tệ. Như vậy là hoàn toàn đúng quy định của pháp luật.
Xét về quy mô, tính chất của vi phạm, VKS cho rằng việc chi lãi ngoài đã tiếp sức cho hành vi tham nhũng.
| VKS giữ nguyên án tử hình với Nguyễn Xuân Sơn, chung thân với Hà Văn Thắm | |
| Cùng vi phạm Thông tư 02, các ngân hàng cùng thời Hà Văn Thắm đã bị xử ra sao? |
