Việt Nam sắp có thuốc điều trị COVID-19

Ngày 10/8, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (Viện Hàn lâm) đã tổ chức buổi họp báo công bố kết quả nghiên cứu thuốc điều trị COVID-19.

Đây là đề tài nghiên cứu do PGS.TS Lê Quang Huấn và cộng sự tại Viện Công nghệ sinh học thực hiện. Thuốc ức chế vi rút SARS-CoV-2 từ thảo dược có tác dụng liên kết mạnh với các phân tử liên quan quá trình xâm nhập và tăng sinh của vi rút SARS-CoV-2.

Đến nay, nhóm đã tạo ra một chế phẩm thuốc y học cổ truyền thực sự có triển vọng trong điều trị bệnh COVID-19.

Theo thông tin từ Viện Hàn lâm, trước đó, ngày 7/8, Hội đồng Đạo đức (Bộ Y tế) đã thống nhất phê duyệt đề cương nghiên cứu lâm sàng thuốc từ dược liệu Việt Nam VIPDERVIR trên bệnh nhân COVID-19 đang điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Kết quả nghiên cứu tiền lâm sàng đã chứng minh tính an toàn và khả năng ức chế phát triển của vi rút SARS-CoV-2 cũng như tác dụng tăng cường miễn dịch. Đây là cơ sở khoa học quan trọng để tiếp tục nghiên cứu hiệu quả điều trị COVID-19 trên người bệnh ở giai đoạn lâm sàng.

Ông Lê Quang Huấn cho biết, nhóm đã sử dụng công nghệ hiện đại tin sinh học (Docking với phần mềm AutoDock) để sàng lọc các hoạt chất chính có trong các thảo dược Việt Nam có ái lực liên kết mạnh với các đích phân tử, là các phân tử liên quan tới quá trình xâm nhập và tăng sinh của vi rút SARS-CoV-2.

Nhóm đã phối hợp các tài liệu y văn xưa và nay, các công bố quốc tế gần đây để tạo được tổ hợp các loại thảo dược chứa các hoạt chất đã sàng lọc nhằm tạo ra sản phẩm có hiệu quả điều trị cao nhất trên cơ sở có được sự tương tác cộng hưởng của các hoạt chất theo các cơ chế khác nhau.

Theo đó, sản phẩm VIPDERVIR có tác dụng chính là ngăn cản sự bám dính của vi rút với tế bào chủ, làm mất khả năng xâm nhập của vi rút vào trong tế bào chủ. Đồng thời, ức chế khả năng nhân lên của vi rút trong tế bào (đối với những hạt vi rút đã xâm nhập vào bên trong tế bào chủ). Ngoài ra, kích hoạt các tế bào miễn dịch để chúng nhận biết, phong tỏa và loại trừ các hạt vi rút.

Sản phẩm VIPDERVIR do nhóm nghiên cứu tạo ra đã được đánh giá độc tính cấp, độc tính bán trường diễn tại Bộ môn Dược lý thuộc ĐH Y Hà Nội, Viện Kiểm nghiệm Thuốc Trung ương, đánh giá khả năng ức chế vi rút H5N1 tại Viện Công nghệ sinh học, ức chế vi rút SARS-CoV-2 tại Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương.

Sản phẩm VIPDERVIR được thận trọng đánh giá về tính an toàn, độ ổn định tới khả năng ức chế tăng sinh của vi rút cúm A/H5N1 và vi rút SARS-CoV-2. Với nồng độ 50 mg/ml, sản phẩm VIPDERVIR có khả năng ức chế sự phát triển của vi rút SARS-CoV-2.

Nghiên cứu chỉ ra rằng, thuốc được bào chế từ nhiều loại thảo dược Việt Nam chứa các hoạt chất có hoạt tính sinh dược quý, tác dụng theo các cơ chế khác nhau. Cụ thể, phong tỏa Protein Spike-S của vi rút SARS-CoV-2 và thụ thể ACE2 trên tế bào chủ để ngăn chặn sự tiếp xúc và xâm nhập của vi rút vào tế bào.

Bên cạnh đó, ức chế các enzyme liên quan tới quá trình nhân lên của vi rút SARS-CoV-2. Đồng thời, kích hoạt các tế bào của hệ miễn dịch của người bệnh. Các cơ chế này sẽ cộng hưởng tác động để giúp phòng và điều trị COVID-19.

TS Nguyễn Ngô Quang, Phó Cục trưởng Cục Khoa học công nghệ đào tạo, Bộ Y tế cho biết, do thuốc có nguồn gốc từ thảo dược nên Hội đồng cho phép triển khai ngay giai đoạn 2 thử nghiệm trên 60 người đang nhiễm bệnh COVID-19 ở thể nhẹ để đo tính an toàn và khả năng giảm tải lượng virus, từ đó lựa chọn được liều dùng tối ưu.

Sau khi có kết quả giai đoạn 2 sẽ chuyển sang giai đoạn 3 thử nghiệm trên 200 bệnh nhân, đánh giá so sánh giữa các bệnh nhân sử dụng phác đồ nền với nhóm phác đồ nền kết hợp với sản phẩm nghiên cứu. Kết thúc các giai đoạn này, Bộ Y tế đánh giá và cấp phép sử dụng trong phác đồ điều trị.

Từ khi bùng phát dịch COVID-19 từ năm 2020 đến nay, Viện Hàn lâm đã triển khai tích cực các nghiên cứu phục vụ phòng chống COVID-19 như nghiên cứu thành công bộ KIT phát hiện vi rút SARS-CoV-2 (3/3/2020) và nghiên cứu giải trình tự toàn bộ hệ gen của bốn chủng vi rút SARS-CoV-2 (1/6) làm cơ sở thực hiện nghiên cứu vắc xin và nghiên cứu các chế phẩm ức chế vi rút SARS-CoV-2.