Vắc xin COVID-19 tạo ra 9 tỷ phú mới và mang về hàng tỷ USD lợi nhuận cho các hãng dược

Đứng đầu danh sách tỷ phú mới là Stéphane Bancel, Giám đốc điều hành Moderna và Ugur Sahin, Giám đốc điều hành BioNTech - công ty đã hợp tác sản xuất vắc xin với Pfizer. Theo phân tích của People's Vaccine Alliance, một nhóm vận động bao gồm Oxfam, UNAIDS, Global Justice Now và Amnesty International, cả hai CEO này hiện đang nắm giữ tổng tài sản trị giá 4 tỷ USD, CNN đưa tin.

Các Giám đốc điều hành cấp cao của CanSino Biologics (Trung Quốc) và các nhà đầu tư vào Moderna, trên lý thuyết cũng đã trở thành tỷ phú nhờ giá cổ phiếu tăng vọt, và một phần nhờ lợi nhuận có được từ vắc xin COVID-19. Phân tích được tổng hợp theo dữ liệu của Forbes.

Giá cổ phiếu của Moderna đã tăng hơn 700% kể từ tháng 2/2020 trong khi con số này ở BioNTech là 600%. Cổ phiếu của CanSino Biologics tăng khoảng 440% so với cùng kỳ. Vắc xin COVID-19 tiêm một lần của CanSino Biologics đã được phê duyệt tại Trung Quốc vào tháng 2.

Các nhà hoạt động cho biết sự giàu có này càng cho thấy rõ sự bất bình đẳng do đại dịch gây ra. 9 tỷ phú mới nổi này có tổng giá trị tài sản 19,3 tỷ USD, số tiền đủ để tiêm chủng cho 780 triệu người ở các quốc gia có thu nhập thấp.

Giám đốc chính sách y tế của Oxfam Anne Marriott cho biết: "Những tỷ phú này là đại diện cho thấy khoản lợi nhuận khổng lồ mà nhiều tập đoàn dược phẩm đang kiếm được từ việc độc quyền sản xuất vắc xin". Bà nói thêm rằng những vắc xin này phải được tài trợ ưu tiên vì lợi ích toàn cầu chứ không phải là cơ hội kiếm tiền cho tư nhân.

Báo cáo được đưa ra trùng với thời điểm Hội nghị Thượng đỉnh Y tế toàn cầu G20 diễn ra vào thứ 6, tại đó các nhà lãnh đạo thế giới dự kiến sẽ thảo luận về việc từ bỏ quyền sở hữu trí tuệ đối với vắc xin.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ủng hộ động thái này, điều mà những người cùng quan điểm cho rằng sẽ giúp gia tăng nguồn cung vắc xin toàn cầu và thu hẹp khoảng cách tiêm chủng giữa các quốc gia.

Song, những người phản đối, chẳng hạn như ở Đức lại lập luận rằng việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ là quan trọng đối với sự đổi mới và việc loại bỏ bằng sáng chế sẽ không làm tăng nguồn cung một cách có ý nghĩa do năng lực sản xuất hạn chế và không đủ thành phần vắc xin.

Theo WHO, 87% liều vắc xin đã chuyển tới các nước có thu nhập cao hoặc trung bình cao, trong khi các nước có thu nhập thấp chỉ nhận được 0,2%. Trong một báo cáo được công bố hôm thứ 6, Nhà kinh tế trưởng của IMF Gita Gopinath nói rằng việc tiêm chủng cho 60% dân số toàn cầu vào giữa năm 2022 sẽ tiêu tốn khoảng 50 tỷ USD.

Giám đốc điều hành của Pfizer Albert Bourla cho biết công ty sẽ cung cấp 2 tỷ liều vắc xin cho các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình trong 18 tháng tới. Pfizer dự kiến doanh số bán vắc xin của mình sẽ đạt khoảng 26 tỷ USD vào cuối năm nay, tỷ suất lợi nhuận 30%.

BioNTech, công ty nhận 397 triệu USD từ Chính phủ Đức để phát triển vắc xin, cho hay sẽ cam kết cung cấp vắc xin cho các quốc gia có thu nhập thấp với giá gốc. Công ty nói thêm rằng: "Tất cả chúng ta đều biết rằng sẽ không có ai được an toàn cho đến khi mọi người được an toàn."

Trong một tuyên bố chia sẻ với CNN, hãng cho biết quy trình sản xuất phức tạp và thời gian xây dựng nhà máy kéo dài là một trong những trở ngại lớn đối với việc tăng nguồn cung vắc xin toàn cầu. "Bằng sáng chế không phải là yếu tố hạn chế", BioNTech cho hay.

BioNTech đã ghi nhận khoản lãi ròng 1,3 tỷ USD trong ba tháng đầu năm, phần lớn đến từ vắc xin COVID-19 so với khoản lỗ 76 triệu USD cùng kỳ năm trước.

Trong khi đó, ba tháng đầu năm nay, doanh số vắc xin của Moderna đạt 1,7 tỷ USD và đây là quý đầu tiên công ty báo lãi. Goldman Sachs dự kiến Moderna sẽ kiếm được 13,2 tỷ USD doanh thu vắc xin COVID-19 trong năm nay. Trước đó, Moderna đã nhận tài trợ hàng tỷ USD từ Chính phủ Mỹ để phát triển vắc xin.

AstraZeneca, công ty sản xuất vắc xin với các nhà nghiên cứu tại Đại học Oxford đã đồng ý cung cấp vắc xin hạn chế với chi phí thấp nhất cho đến tháng 7/2021 và vĩnh viễn đối với các quốc gia có thu nhập thấp hoặc trung bình. Johnson & Johnson cũng cho biết họ sẽ cung cấp vắc xin của mình trên cơ sở phi lợi nhuận.