Tỷ suất sinh của Trung Quốc giảm mạnh, loạt trường mẫu giáo có nguy cơ đóng cửa vì thiếu trẻ em

Quá ít trẻ em

5 năm trước, ông Liu Dewei mở trường mẫu giáo Beilei Kindergarten ở Rongxian, khu vực có khoảng 656.000 dân ở miền nam tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc. Khi đó, trường của ông có 140 em nhập học. Nhưng đến năm 2020, con số đó giảm còn 30 em.

Ban đầu, ông nghĩ nguyên nhân là COVID-19. Nhưng sau khi Trung Quốc dỡ bỏ các hạn chế phòng dịch từ cuối năm ngoái, tình hình vẫn không được cải thiện.

Giờ, ông Liu nhận ra: “Số trẻ em hiện nay quá ít”. Ông đã đầu tư vài triệu nhân dân tệ vào ngôi trường này nhưng vẫn chưa hòa vốn. Đối mặt với rắc rối tài chính, ông đang nghĩ đến việc đóng cửa trường.

Các trường mẫu giáo tư nhân trên khắp Trung Quốc chiếm hơn một nửa thị trường trường giáo dục mầm non và thường đắt hơn so với cơ sở công lập. Các trường mẫu giáo tư nhân đang gặp nhiều khó khăn bởi số lượng nhập học giảm sút do sự đi xuống của tỷ suất sinh.

Dữ liệu chính thức cho thấy số trẻ sơ sinh ở Trung Quốc đã giảm một nửa từ 18,8 triệu trong năm 2016 xuống còn 9,5 triệu vào năm ngoái, mức thấp nhất kể từ năm 1949. Số trường mẫu giáo tư thục và số lượng tuyển sinh của các trường này liên tục giảm trong năm 2020 và 2021, theo số liệu do Bộ Giáo dục Trung Quốc công bố.

Do không có sự tài trợ của nhà nước và bị kiểm soát chặt chẽ, các trường mẫu giáo tư nhân chịu tác động đặc biệt nặng nề bởi cuộc khủng hoảng dân số của Trung Quốc. Nhiều trường rơi vào cảnh kiệt quệ tài chính vì học phí thu được giảm mạnh, tờ South China Morning Post (SCMP) cho biết.

Ngay cả trường tại các thành phố đông dân nhất cũng bị ảnh hưởng.

Cô Lucy Wang, một người mẹ có hai con sống ở Thượng Hải, cũng nhận thấy sự khác biệt về số lượng nhập học tại trường mẫu giáo của con mình.

Cô cho biết: “Khi con trai tôi học ở đây từ năm 2015 đến 2018, trường có 7 lớp. Nhưng đến lúc con gái tôi theo học vào năm 2021 thì trường chỉ còn 4 lớp, quy mô mỗi lớp cũng giảm”.

Báo cáo năm 2022 của Viện Nghiên cứu Giáo dục Sunglory ở Bắc Kinh ước tính khoảng 30% đến 50% trường mẫu giáo hoạt động vào đầu thập niên này sẽ phải đóng cửa vào năm 2030.

Trung Quốc đã bãi bỏ chính sách một con vào năm 2016 và đến năm 2021 thì cho phép các gia đình có tối đa ba con. Các chính quyền địa phương tung ra loạt biện pháp hỗ trợ cho các cặp vợ chồng, bao gồm tăng thời gian nghỉ thai sản, thưởng tiền mặt cho các gia đình có con thứ hai hoặc thứ ba.

Tuy nhiên, Giáo sư Yuan Xin thuộc Trường Kinh tế Đại học Nam Khai dự đoán xu hướng hiện tại sẽ khó bị đảo ngược. Các yếu tố như chi phí nuôi con ngày càng tăng, giá nhà đắt đỏ và sự tham gia lực lượng lao động của phụ nữ đều cho thấy tỷ suất sinh sẽ giảm.

Điềm báo cho các trường đại học

Ông Xiong Bingqi, Giám đốc Viện Nghiên cứu Giáo dục Thế kỷ 21, cảnh báo rằng việc các trường mẫu giáo phải đóng cửa trên quy mô lớn sẽ là điều không thể tránh khỏi nếu tỷ lệ giáo viên-học sinh không thay đổi. Sau này, các trường phổ thông và đại học cũng có thể phải chịu số phận tương tự.

Ông nói thêm: “Nếu chúng ta tận dụng cơ hội để tăng tỷ lệ giáo viên-học sinh, nhiều nhà giáo sẽ không phải mất việc làm và xã hội sẽ cải thiện được chất lượng giáo dục mầm non”.

Ông Xiong cho biết tỷ lệ giáo viên-học sinh ở Trung Quốc hiện nay là 1:15, thấp hơn nhiều ở các nước phát triển là từ 1:10 đến 1:5.

Ông nói tiếp: “Tình trạng tương tự cũng diễn ra ở các trường đại học. Nhiều trường hiện nay có lớp rất đông, từ 100 đến 200 sinh viên mỗi lớp. Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc chất lượng giảng dạy đi xuống”.

Giải pháp ông Xiong đề xuất là chính phủ hỗ trợ tài chính cho mọi trường mẫu giáo.

Bà Yan Suyan, Hiệu trưởng Trường Mẫu giáo Thực nghiệm Huana ở Baoding, tỉnh Hà Bắc, đồng ý rằng tỷ suất sinh giảm đang tạo ra cơ hội để Trung Quốc cải thiện dịch vụ giáo dục mầm non.

Bà nhận định: “Một lượng lớn trường mẫu giáo sẽ biến mất trong vòng 3 đến 5 năm tới. Trường nào muốn sống sót sẽ phải nâng cao năng lực cạnh tranh”.