Tương lai nào cho ngành bán lẻ Việt Nam giai đoạn 2018 - 2021?

Theo đó, các trung tâm thương mại cần chuyển đổi từ mô hình cửa hàng bách hóa (chuyên bán hàng hóa: Mỹ phẩm, thời trang...) sang dạng trung tâm mua sắm - giải trí - ẩm thực.

Theo ông Phạm Thái Bình, Trưởng Bộ phận Bán lẻ, Công ty nghiên cứu thị trường Savills TP Hồ Chí Minh, trong suốt gần 2 thập niên qua, mô hình "Department Store" (tạm dịch: Bách hóa tổng hợp) đã tạo được những thành công nhất định khi giới thiệu cho người tiêu dùng Việt Nam những xu hướng mua sắm mới và sự gia nhập của các đơn vị nước ngoài.

Các trung tâm thương mại sẽ ngày càng thay đổi để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

Tuy nhiên, câu chuyện của một nhà bán lẻ nổi tiếng từng thành công tại thị trường Việt Nam như Parkson đã đánh dấu bước chuyển quan trọng của mô hình bán lẻ khi được quyết định bởi chính hành vi của người tiêu dùng

Nếu chỉ xét trường hợp của Parkson, trước khi thu hẹp mạng lưới bán lẻ của mình, đơn vị này đã có những thành công tại Việt Nam trong giai đoạn 2005 - 2010. Tuy nhiên, từ năm 2011 trở đi, mô hình kinh doanh theo hướng Department Store bắt đầu bộc lộ nhược điểm, nhất là khi hình thức Shopping Mall (tạm dịch: trung tâm mua sắm) kiểu mới xuất hiện, sở hữu đa chức năng từ mua sắm đến giải trí.

"Sự giới hạn về diện tích (thường dưới 20.000 m2) là một điểm khó của Department Store bởi không đủ để tối đa hóa, khai thác tiện ích bên cạnh mặt hàng kinh doanh chính là thời trang và mỹ phẩm. Với diện tích từ 45.000 đến hơn 60.000 m2, mô hình Shopping Mall (hay đặc biệt là Complex center – khu phức hợp mua sắm, ăn uống, làm đẹp, siêu thị, thậm chí cả trường học, ngân hàng…) trở thành lựa chọn của không chỉ tín đồ mua sắm mà còn thỏa mãn nhu cầu giải trí của các gia đình, từ trẻ em đến người lớn tuổi", ông Bình phân tích.

Không chỉ tại Việt Nam, mô hình Department Store cũng đang trở nên yếu thế tại các thị trường khác ở châu Á và thế giới. Tại thị trường Hà Nội, có thể thấy những trung tâm thương mại tổ chức theo dạng Department Store đã thất bại trong vài năm gần đây như Grand Plaza, Parkson. Thậm chí Tràng Tiền Plaza cũng gặp không ít khó khăn trong việc mở rộng khách hàng. Ngược lại những Shopping Mall lớn như Vincom Times City, Vincom Royal City, The Garden... thì vẫn thành công.

Một Shopping Mall tại Bangkok, Thái Lan.

Bên cạnh đó, một số chuyên gia cho rằng, sự xuất hiện của e-commerce (thương mại điện tử) đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến mô hình bán lẻ truyền thống khi giới trẻ ngày càng ưa thích mua hàng online.

Theo Savills, trong năm 2017, doanh số bán lẻ tại Việt Nam đạt xấp xỉ 129 tỉ USD, tăng trưởng 11% so với năm trước. Đây là một tỉ lệ khá cao nếu so sánh trong khu vực Đông Nam Á. Với dân số dự kiến đạt 100 triệu người với gần 70% ở độ tuổi lao động, 34% sinh sống ở đô thị và GDP tăng 10% mỗi năm, thị trường bán lẻ tại Việt Nam được đánh giá có tiềm năng lớn.

Hà Nội và TP Hồ Chí Minh là 2 đô thị phát triển nhất, với tổng mặt bằng bán lẻ khoảng 2,5 triệu m2. Tuy nhiên, mật độ bán lẻ tại hai khu vực này chỉ dưới 0,2 m2/người, thấp hơn nhiều nếu so sánh với những thành phố lớn trong khu vực như Bangkok (Thái Lan) 0,89 m2, Singapore 0,75 m2, Bắc Kinh (Trung Quốc) 0,65 m2, Kuala Lampur (Malaysia) 0,64 m2, Jakarta (Indonesia) 0,44 m2…

"Trong giai đoạn 2018 - 2021, thị trường bán lẻ Việt Nam tăng trưởng nhanh chóng để đáp ứng sự phát triển mạnh mẽ của các nhu cầu về giải trí, tạp hóa hiện đại, thời trang... Những dịch vụ cá nhân như trung tâm thể dục và rạp chiếu phim cũng được dự đoán mở rộng với những tiêu chuẩn cao cấp hơn", đại diện Savills nhận định.

Những doanh nghiệp bán lẻ lớn nước ngoài như TCC Group, Central Group từ Thái Lan; Maple Tree, Keppel Land từ Singapore; Lotte, Emart từ Hàn Quốc hay Aeon, Takashimaya của Nhật đều có dự định đầu tư mạnh vào Việt Nam. Sự tham gia của các đơn vị ngoại này sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển của thị trường và mang đến cho người tiêu dùng những sản phẩm, dịch vụ chuyên nghiệp.

Việc người tiêu dùng Việt Nam ngày càng sử dụng Internet và các thiết bị điện tử thường xuyên, cũng như xu hướng thanh toán bằng thẻ tín dụng sẽ là những thành tố quan trọng để thúc đẩy thị trường bán lẻ tại Việt Nam.