Trước kia Mỹ khuyến khích Ấn Độ mua dầu thô Nga, tại sao nay đổi giọng?

Ấn Độ mua dầu thô Nga là giúp cho thế giới?

Hôm 6/8, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nâng thuế quan với hàng hóa Ấn Độ lên 50% nhằm gia tăng áp lực buộc New Delhi ngừng nhập khẩu dầu thô Nga. Song, các chuyên gia cảnh báo nếu Ấn Độ ngay lập tức dừng mua dầu của Nga, giá năng lượng toàn cầu sẽ tăng vọt.

Tờ CNBC cho biết trước đây chính Mỹ đã khuyến khích Ấn Độ mua dầu thô của Nga. Và khác với khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), dầu thô Nga không chịu sự trừng phạt của phương Tây mà vẫn được phép giao dịch theo cơ chế giá trần.

Dữ liệu từ Kpler cho thấy từ đầu năm đến nay, mỗi ngày Ấn Độ nhập khẩu 1,7 triệu thùng dầu từ Nga. Con số này chiếm gần 51% tổng khối lượng dầu thô xuất khẩu của Nga.

Khách hàng mua dầu thô lớn thứ hai của Nga là Trung Quốc. Nước này nhập khẩu khoảng 1,1 triệu thùng/ngày, chiếm gần 33% tổng lượng dầu xuất khẩu của Moscow. 

Ông Bob McNally, Giám đốc công ty phân tích chính sách năng lượng Rapidan Energy Group, nhận xét hẳn các quan chức Ấn Độ đang cảm thấy "bối rối" vì quyết định thuế quan của Mỹ. 

Ông cho biết: “Sau khi cuộc chiến ở Ukraine bùng nổ, Tổng thống Mỹ Joe Biden đến Ấn Độ và kêu gọi nước này mua dầu thô Nga để ngăn giá dầu nhảy vọt.

New Delhi đã làm đúng như vậy, dù trước đó họ hầu như không mua dầu thô của Nga. Nhưng giờ Mỹ lại phàn nàn và chỉ trích Ấn Độ vì mua dầu của Nga’.

Các nguồn tin làm việc trong ngành dầu mỏ của CNBC khẳng định Ấn Độ đã tuân thủ mọi biện pháp trừng phạt quốc tế. Họ còn nói Ấn Độ đang “giúp” nền kinh tế thế giới, bởi nhờ có nước này mua dầu thô Nga mà mặt bằng giá chung trên toàn cầu mới được ổn định.

Ấn Độ lập luận rằng nếu nước này ngừng mua dầu thô Nga, họ cần có sẵn một kế hoạch để ổn định thị trường năng lượng, cùng với phương án dự phòng để bù đắp phần nguồn cung thiếu hụt.

Nga là nhà sản xuất dầu thô lớn thứ ba trên thế giới, chỉ sau Mỹ và Arab Saudi. Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) cho biết Nga sản xuất gần 11 triệu thùng dầu thô/ngày.

Nếu nguồn cung này bị cắt đứt khỏi thị trường, nhiều khả năng giá dầu sẽ tăng vọt. Một nguồn tin trong ngành dầu mỏ Ấn Độ ước tính: “Nếu Ấn Độ ngừng mua dầu thô Nga ngay hôm nay, giá dầu thế giới có thể nhảy vọt lên 200 USD/thùng”.

Trong khi đó, Giám đốc McNally của Rapidan Energy Group nhận định: “Giá dầu Brent có nguy cơ sẽ sớm vọt lên 80 USD/thùng hoặc hơn”. Dự báo của vị chuyên gia cho thấy ảnh hưởng của thuế quan và nguy cơ giảm nhập dầu Nga ít nghiêm trọng hơn so với lo ngại của phía Ấn Độ. 

"Chiến lược đàm phán"

Tháng trước, Bộ trưởng Bộ Dầu mỏ Ấn Độ Hardeep Singh Puri chia sẻ với CNBC: “Giá dầu thô đã có thể tăng vọt lên 130 USD/thùng. Khi đó, ngay cả những người bạn ở Mỹ cũng kêu gọi Ấn Độ mua dầu thô Nga, miễn là chúng tôi tuân thủ giá trần”.

Bà Sara Vakhshouri, nhà sáng lập và Giám đốc SVB Energy International, nhận định mức thuế 25% bổ sung của Mỹ là một “chiến lược đàm phán” của ông Trump.

Bà cho rằng mục tiêu của ông Trump là giúp ngành dầu thô Mỹ “giành lại” thị phần tại Ấn Độ, đảo ngược đà suy giảm xuất khẩu từ năm 2022, đồng thời gây sức ép buộc New Delhi nhập khẩu thêm các mặt hàng Mỹ khác với giá trị tương đương. 

Sau khi Moscow tấn công Ukraine vào năm 2022, Liên minh châu Âu (EU) và nhóm G7 đã áp giá trần với dầu thô Nga ở mức 60 USD/thùng. Cơ chế này cho phép Nga tiếp tục xuất khẩu dầu thô, nhưng với mức giá thấp hơn thông thường.

Mục tiêu của phương Tây là hạn chế nguồn thu từ dầu mỏ và khả năng tài trợ của cho cuộc chiến của Nga tại Ukraine.

Nguồn tin của CNBC khẳng định New Delhi không mua dầu thô Nga với giá thấp hơn hẳn giá trần, mà chỉ chênh lệch “1 hoặc 2 USD”.

Cuối tuần trước, 8 thành viên thuộc nhóm OPEC+ đã đồng ý tăng sản lượng trong tháng 9. Động thái này giúp xoa dịu phần nào nỗi lo về nguồn cung của Nga.

Song, nhà phân tích Giovanni Staunovo của UBS cảnh báo: “Tuy các nước OPEC+ có công suất dự phòng để ứng phó với nguy cơ gián đoạn nguồn cung, số công suất đó sẽ cạn kiệt nếu Nga hoàn toàn ngừng sản xuất/xuất khẩu dầu thô”.

Ông nói thêm: “Chính quyền ông Biden hiểu rõ điều đó. Cơ chế áp giá trần với dầu thô Nga nhắm đến việc làm giảm nguồn thu của Moscow và đồng thời ngăn giá dầu tăng mạnh bằng cách cho phép dầu Nga tiếp tục chảy vào thị trường”.

Vị chuyên gia cũng lưu ý các quyết định trên được đưa ra trước kỳ bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024. Song, người chiến thắng cuộc bầu cử đó là ông Trump.

Trước khi thông báo tăng thêm thuế quan 25% đối với hàng hoá Ấn Độ, chủ nhân Nhà Trắng nói với CNBC: “Ấn Độ không phải đối tác thương mại tốt với chúng ta”.

Ấn Độ phản đối mạnh mẽ những lời chỉ trích của Mỹ về hoạt động nhập khẩu dầu thô Nga. New Delhi khẳng định chúng “phi lý và vô căn cứ”, đồng thời nhấn mạnh họ đã mua dầu thô Nga với sự ủng hộ của Mỹ.