Trung Quốc đặt tham vọng trở thành siêu cường robot

Nỗ lực bền bỉ

Nỗ lực đầu tiên của Trung Quốc nhằm chế tạo robot hình người (humanoid robot) không thành công. Sản phẩm do nhóm nghiên cứu tại Đại học Công nghệ Quốc phòng Quốc gia sản xuất năm 2000 trông khá thô kệch, “giống như một chiếc máy nướng bánh mì di động”, theo mô tả của tờ Economist. Vào thời điểm đó, Nhật Bản đã chế tạo được robot trông đẹp hơn nhiều.

Song, Trung Quốc không bỏ cuộc. Hồi tháng 11, Bắc Kinh công bố một kế hoạch nhằm kêu gọi sản xuất hàng loạt robot hình người từ nay cho đến năm 2025. Tình yêu của Trung Quốc không chỉ dành cho những loại robot có thể nói và đi lại. Năm ngoái, Trung Quốc chiếm một nửa số robot công nghiệp được lắp đặt trên toàn thế giới, theo Liên đoàn Robot Quốc tế.

Trung Quốc hiện là quốc gia có mức độ tự động hóa cao thứ 5 trên thế giới khi tính bằng số lượng robot trên mỗi công nhân. Được thúc đẩy bởi niềm tự hào và những thách thức cấp bách về nhân khẩu học, Trung Quốc đang thực hiện sứ mệnh trở thành siêu cường robot.

Ngoài robot phục vụ cho hoạt động công nghiệp, năm ngoái Trung Quốc còn sản xuất hơn 6 triệu “robot dịch vụ”. Những robot đó di chuyển quanh các nhà kho, sắp xếp các thùng hàng. Những robot khác dọn dẹp khách sạn. Tại một nhà hàng ở thành phố Quảng Châu, robot nấu nướng và phục vụ toàn bộ các bữa ăn.

Chính phủ Trung Quốc coi việc phát triển và sản xuất robot là nhiệm vụ nghiêm túc. Các quan chức tin rằng Trung Quốc bị tụt hậu trong thế kỷ 19 một phần vì nước này không đón nhận các cuộc cách mạng công nghệ diễn ra ở nơi khác.

Giờ đây, Trung Quốc quyết tâm dẫn đầu cuộc chơi. Ông Dan Wang, nhà phân tích của Hang Sheng Bank, cho biết các quan chức Trung Quốc ngày nay coi số lượng robot được lắp đặt là thước đo của tiến bộ kinh tế thay vì sản lượng thép như trước đây.

Gỡ rối cho lĩnh vực công nghiệp

Tốc độ tăng trưởng kinh tế ấn tượng của Trung Quốc trong vài chục năm gần đây là kết quả của ba yếu tố chính: sự gia tăng mạnh mẽ của dòng vốn, năng suất và lực lượng lao động. Nhưng ngày nay, nước này không cần nhiều cơ sở hạ tầng mới như trước. Và dân số trong độ tuổi lao động - từ 15 đến 64 tuổi - cũng sụt giảm. Ngành sản xuất của Trung Quốc đang lâm vào tình cảnh thiếu hụt lao động trầm trọng.

Do đó, Chủ tịch Tập Cận Bình coi việc thúc đẩy năng suất là ưu tiên hàng đầu. Robot sẽ đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực này. Trong những năm qua, Bắc Kinh đã khuyến khích doanh nghiệp chuyển từ thâm dụng lao động sang thâm dụng robot.

Các địa phương đã chi hàng tỷ USD để giúp các nhà sản xuất nâng cấp máy móc và robot. Đại dịch COVID-19 càng củng cố quyết tâm này, bởi đối với robot, sức khỏe không phải là vấn đề.

Ngành nông nghiệp cũng đối mặt với nhiều thách thức giống như các nhà máy. Độ tuổi trung bình của nông dân Trung Quốc là khoảng 50 tuổi. Người trẻ không muốn làm việc trên cánh đồng. Robot có thể là lời giải cho rắc rối này.

Theo thời gian, robot có thể thay thế những người lao động đang già đi. Chúng cũng có thể chăm sóc người lao động. Trung Quốc có rất ít chuyên viên để chăm sóc cho 8,1 triệu người sống tại các viện dưỡng lão. Một số loại robot không quá phức tạp có thể đỡ người cao tuổi đứng dậy hoặc tắm rửa.

Các công ty công nghệ của Trung Quốc đã bắt đầu xắn tay giải quyết thử thách này. Truyền thông địa phương đưa tin rằng cư dân của một viện dưỡng lão ở Thượng Hải khá vui khi có một con robot chạy vòng quanh hát những bài hát cách mạng từ thời trẻ của họ.

Bên cạnh đó, chính quyền Bắc Kinh sẽ hoan nghênh hơn nếu ngành robot bớt phụ thuộc vào nước ngoài hơn. Các doanh nghiệp địa phương vẫn phụ thuộc vào công ty nước ngoài để mua linh kiện và bí quyết chế tạo.

Trung Quốc đang cố gắng thúc đẩy việc nghiên cứu robot. Hồi tháng 8, thành phố Bắc Kinh đã thành lập một quỹ trị giá 10 tỷ nhân dân tệ (khoảng 1,4 tỷ USD) để phát triển robot. Những cố gắng đó đã tạo ra tác động tích cực. Năm ngoái, 36% robot công nghiệp được lắp đặt ở Trung Quốc được sản xuất trong nước, cao hơn rõ rệt tỷ lệ 25% trong năm 2013.