Tỉ lệ tiền gửi không kì hạn tại BIDV, VPBank, MBBank giảm rõ rệt trong hai năm trở lại đây
CASA tăng khá tích cực ở Techcombank
Theo báo cáo phân tích mới đây của Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) về tỉ lệ tiền gửi không kì hạn/tổng tiền gửi khách hàng (CASA), từ năm 2018, các qui định chặt chẽ hơn về vốn (Basel II, tỉ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn) đã được dự kiến sẽ khiến việc mở rộng biên lãi ròng của các ngân hàng trở nên khó khăn.
Về nguồn vốn đầu vào, các ngân hàng phải cạnh tranh huy động bằng việc nâng lãi suất tiền gửi khách hàng cũng như đẩy mạnh phát hành trái phiếu dài hạn.
Trong số các ngân hàng VDSC theo dõi, xu hướng tăng chi phí vốn bình quân rõ rệt nhất ở TPBank, VIB (các ngân hàng đẩy mạnh cho vay rất cao trong thời gian gần đây), theo sau bởi BIDV, MBBank, VPBank, và HDBank.
Trong khi việc mở rộng lợi suất tài sản sinh lãi trở nên hạn chế hơn do việc dịch chuyển sang cho vay bán lẻ chậm lại và cạnh tranh ngày càng gia tăng, việc kiểm soát chi phí vốn cũng sẽ có ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng thu nhập lãi.
Báo cáo của VDSC cũng nêu, để kiểm soát chi phí vốn thì việc duy trì tỉ lệ CASA sẽ đóng một phần quan trọng. Tiền gửi không kì hạn là nguồn vốn chi phí thấp (chỉ từ 0,1-0,5%/năm) và nếu có thể duy trì được tăng trưởng tốt so với tổng huy động thì sẽ có khả năng bù đắp cho việc tăng chi phí từ huy động có kì hạn và phát hành trái phiếu.
VDSC nhận định BIDV, VPBank, MBBank, VIB là những ngân hàng có xu hướng CASA giảm khá rõ kể từ cuối 2017, cùng với đó chi phí vốn bình quân cũng đang có xu hướng tăng lên. Trong khi đó, CASA tăng khá tích cực ở Techcombank, kéo theo chi phí vốn được cải thiện nhiều vào nửa đầu năm nay.
Đẩy mạnh CASA từ mảng ngân hàng số
Ở Việt Nam, mảng ngân hàng số đang trở thành xu hướng được các ngân hàng chú trọng và có nhiều chính sách khuyến khích để thúc đẩy khách hàng sử dụng, qua đó mở rộng thanh toán và cải thiện CASA.
"Techcombank có thể xem là ngân hàng tư nhân đầu tiên tập trung xây dựng các lợi thế về thanh toán và số hóa với mục tiêu trở thành ngân hàng giao dịch chính.
Kể từ tháng 9/2016, nhiều chương trình khuyến mãi cho khách hàng đã được áp dụng như miễn phí các giao dịch trên ngân hàng điện tử/ngân hàng di động, miễn phí quản lí tài khoản nếu số dư bình quân hàng tháng đạt trên 2 triệu đồng, hay chính sách hoàn tiền không giới hạn khi chi tiêu qua thẻ", báo cáo VDSC nêu.
Ngân hàng này cho biết, nhờ những chương trình này mà ngân hàng đã có tăng trưởng đáng kể về mảng thanh toán và CASA.
Các số liệu của Techcombank cũng cho thấy số lượng khách hàng sử dụng ngân hàng điện tử cuối quí II/2019 là hơn 2 triệu người, tăng gần gấp đôi so với cùng kì, còn tổng giá trị giao dịch ngân hàng điện tử trong 6 tháng đầu năm là hơn 1 triệu tỉ đồng, tăng 3 lần so với cùng kì.
Cùng với đó, CASA được cải thiện từ mức 22,7% của năm 2016 lên 30,4% vào cuối quí II/2019, giúp giảm chi phí vốn trong bối cảnh chi phí này ở các ngân hàng khác đều đang có xu hướng tăng.
VDSC nhận thấy, cho đến gần đây, nhiều ngân hàng tư nhân khác cũng có chính sách khuyến mãi về phí tài khoản và thanh toán với qui mô và mức độ khác nhau.
Năm 2018, VIB có chính sách miễn phí chuyển tiền, rút tiền cho khách hàng mới hoặc tài khoản thanh toán có số dư bình quân đạt mức tối thiểu 5 triệu đồng. Ngân hàng cũng miễn phí dịch vụ và hoàn tiền qua thẻ với khách hàng sử dụng một số gói tài khoản mới.
Tương tự, năm 2019, VPB có chính sách miễn phí chuyển tiền trong ba tháng cho khách hàng kích hoạt dịch vụ ngân hàng điện tử trong một thời hạn nhất định.
ACB cũng xác định đẩy mạnh CASA là ưu tiên sắp tới với mục tiêu nâng tỉ lệ này lên 25% vào năm 2021. Theo đó, ngân hàng kì vọng sẽ tăng gấp đôi số tài khoản có tiền gửi thanh toán trong hai năm tới lên 5 triệu tài khoản, thông qua việc mở rộng cả kênh vật lí (chi nhánh, PGD, ATM, CDM) và trực tuyến, đồng thời miễn phí chuyển tiền trên ứng dụng mobile banking.
Dù vậy, theo VDSC để đánh đổi lấy tỉ lệ CASA, các ngân hàng sẽ phải hi sinh một phần thu nhập phí dịch vụ của mình. Các chính sách miễn phí cũng làm hạn chế tăng trưởng thu nhập từ hoạt động thanh toán và chính sách hoàn tiền cũng khiến chi phí thanh toán tăng nhanh hơn.
Đối với trường hợp của Techcombank, thu nhập từ hoạt động thanh toán năm 2018 tăng 20,3% so với cùng kì, trong khi chi phí từ hoạt động thanh toán tăng tới 86,5%. Mức tăng trưởng tương ứng của 6 tháng đầu năm 2019 là 22% và 152,8%. Kết quả là thu thuần từ thanh toán của Techcombank chỉ tăng không đáng kể so với các ngân hàng khác.
Cũng theo thông tin từ Techcombank, hiện nay phần chi phí vốn tiết kiệm được nhờ tăng CASA chỉ đủ bù đắp phần tăng lên của chi phí thanh toán, tức ngân hàng chưa thu được lợi nhuận trực tiếp từ việc này.
Từ phân tích trên, VDSC cho rằng, thực tế lợi ích thu được chủ yếu sẽ là gián tiếp trong dài hạn, như mở rộng thu hút khách hàng và tăng cường sự gắn bó với ngân hàng.
Hiện tại, MBBank và Vietcombank vẫn đang là những ngân hàng có mức CASA cao dẫn đầu ngành và chi phí vốn bình quân thấp nhất trong ngành. Tuy nhiên với những nỗ lực của các ngân hàng tư nhân khác, cạnh tranh về CASA sẽ ngày càng lớn dần.
Việc đầu tư ngân hàng số và chính sách khuyến khích phí một mặt có thể giúp các ngân hàng hỗ trợ CASA nhưng cũng sẽ làm tăng chi phí hoạt động và chi phí thanh toán. Theo đó, VDSC cho rằng, các ngân hàng sẽ cần có chiến lược đầu tư và cạnh tranh hiệu quả để duy trì CASA và thu được lợi ích trong dài hạn.
