Sau cú lao dốc 70%, thị trường chứng khoán nhận ra Tesla chỉ là một là hãng xe, không phải tập đoàn công nghệ

Theo Economist, vào năm 2020, vốn hóa của Tesla đã vượt Toyota - nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới. Sau đó, vốn hóa của công ty xe điện hàng đầu này lần lượt bằng tổng giá trị của hai, rồi 5 và rồi 10 nhà sản xuất xe ô tô lớn nhất.

Một năm trước, vốn hóa thị trường của Tesla vượt 1.200 tỷ USD, hơn tổng vốn hóa của đa số các công ty khác cộng lại. Kể từ thời điểm đó, cổ phiếu Tesla đã giảm 72%. Tổng tài sản của nhà sáng lập Elon Musk đã bay mất hơn 200 tỷ USD.

Vào ngày 3/1, Tesla đã không đạt kỳ vọng của các nhà phân tích về số xe bán ra trong quý thứ ba liên tiếp. Đồng thời, khoảng cách giữa sản lượng và số xe bán ra đã nới rộng, cho thấy nhu cầu xe điện (EV) đã giảm xuống.

Chỉ trong một phiên giao dịch hôm 3/1, vốn hóa của Tesla đã bị thổi bay 50 tỷ USD, hay tương đương với giá trị của Ford. Ngay cả những nhà đầu tư giá lên giờ đây cũng đang nghi ngờ về lời hứa của tỷ phú Musk rằng Tesla sẽ sản xuất 20 triệu xe/năm vào 2030, hoặc “Autopilot” sắp trở thành hệ thống lái hoàn toàn tự động.

Theo Economist, nguyên nhân chính khiến thị trường xem xét lại triển vọng của Tesla là bởi nhà đầu tư nhận ra rằng công ty chỉ là một nhà sản xuất ô tô, và ông Elon Musk không phải là người toàn năng.

Ông Musk luôn gọi Tesla là một công ty công nghệ, đứng ngang hàng với những gã khổng lồ kỹ thuật số như Alphabet, Apple hoặc Meta, chứ không phải những nhà sản xuất xe của nền kinh tế cũ như Toyota hay Volkswagen.

Trong một khoảng thời gian, thị trường cũng có lầm tưởng như vậy. Tesla cũng tăng cùng cổ phiếu công nghệ trong thời đại dịch, rồi cùng đi xuống vào năm 2022, sau khi tăng trưởng chậm lại và lãi suất cao ảnh hưởng tới triển vọng lợi nhuận.

Tuy nhiên trong những tháng gần đây, cổ phiếu Tesla đã rơi nhanh hơn so với những gã khổng lồ công nghệ khác. Đà sụt giảm này trùng khớp với những khó khăn của các doanh nghiệp sản xuất xe ô tô.

“Tesla được định giá cho sự hoàn hảo. Và sự hoàn hảo là điều rất khó đạt được”, bà Catherina Faddis, nhà quản lý danh mục tại Fernwood Investment Management, nhận định. “Mọi người đang tự hỏi tại sao cổ phiếu Tesla lại đắt đến như vậy”.

Xe điện vẫn được kỳ vọng là tương lai của ngành ô tô toàn cầu. Tuy nhiên, triển vọng trong ngắn hạn của Tesla, giống như bao nhà sản xuất khác, đang bị che mờ bởi quỹ đạo của nền kinh tế và những yếu tố như giá nguyên liệu thô của pin điện tăng.

Vào năm 2022, Tesla đã phải tăng giá để đối phó với chi phí lên cao. Khi nhu cầu giảm xuống, để giải phóng hàng tồn kho, công ty lại giảm giá 7.500 USD cho những khách hàng nhận xe vào cuối năm. 

Sau khi tránh được những đứt gãy chuỗi cung ứng tồi tệ nhất trong đại dịch, Tesla đã bị cuốn vào sự hỗn loạn khi Trung Quốc từ bỏ chính sách Zero COVID. Vào cuối năm 2022, nhà máy của Tesla tại Thượng Hải đã phải ngừng hoạt động vì lây tình trạng lây nhiễm virus.

Và sau khi vạch ra hướng đi cho quá trình điện hóa của ngành công nghiệp ô tô, giờ đây Tesla lại đang đối mặt với sự cạnh tranh từ cả các đối thủ lâu đời và những kẻ mới đến. Chỉ vài ngày sau khi Tesla công bố doanh số đáng thất vọng, Volkswagen đã giới thiệu chiếc ID.7, đối thủ của mẫu sedan Model 3.

Những người mua xe điện hiện nay ngày càng khó bỏ qua chất lượng đáng ngờ và nội thất không xứng với giá tiền của Tesla. Và những cổ đông của Tesla, thường giàu có và cấp tiến, cũng không sẵn sàng bỏ qua những hành động của ông Musk trên Twitter.

Đặc biệt, người mua xe điện giờ đây có nhiều lựa chọn hơn. Tesla không còn là nhà sản xuất EV duy nhất, và chắc chắn cũng không phải một gã khổng lồ công nghệ. 

Tesla vẫn sẽ tăng trưởng nhanh

Tuy vậy, các con số của Tesla vẫn trông rất ấn tượng. Vào năm 2022, công ty đã bàn giao 1,3 triệu chiếc xe, tăng 40% so với năm ngoái và mở thêm hai nhà máy lắp ráp mới.

Tesla cũng đang nghiên cứu một dòng xe nhỏ và rẻ hơn, đồng thời dự kiến sẽ bắt đầu giao những chiếc bán tải Cybertruck đã được mong ngóng từ lâu. Đồng thời, Tesla vẫn trị giá khoảng 360 tỷ USD vào hôm 4/1, ngang với Toyota, Porsche và BYD cộng lại.

Theo Bloomberg, thị trường cũng tin rằng giá Tesla sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh. Các nhà phân tích môi giới nhìn chung cũng đang có cái nhìn tích cực hơn về công ty hơn so với một năm trước.

Trước đây, 29% số nhà phân tích khuyến cáo bán ra khi giá Tesla vượt qua 350 USD/cổ phiếu. Hiện nay, chỉ 11% nhà phân tích muốn bán ở mức giá này, mặc dù giá cổ phiếu Tesla đã xuống còn khoảng 113,6 USD.

Cổ phiếu Tesla đang giao dịch ở mức cao hơn 24 lần so với thu nhập ước tính trong 12 tháng tới. Trong khi đó, GM và Ford chỉ được giao dịch trong khoảng từ 5 đến 6 lần. Hiện tượng này phản ánh rằng doanh số bán hàng của Tesla được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng nhanh hơn trong nhiều năm tới.