Hàng hóa

Phòng vệ thương mại: Chủ động để thành công

Việt Nam mới chỉ khởi kiện 9 vụ đối với hàng hóa nước ngoài nhập khẩu (NK) có các hành vi cạnh tranh không lành mạnh nhưng đã nhận tới 130 vụ việc về phòng vệ thương mại (PVTM) ở thị trường xuất khẩu (XK). Làm gì để kháng kiện và khởi kiện PVTM thành công, góp phần bảo vệ sản xuất trong nước đang là vấn đề được quan tâm.

Trường hợp nào được xem xét miễn trừ áp dụng phòng vệ thương mại?

Chưa chủ động kháng kiện và khởi kiện

Lo ngại trước nguy cơ bị các sản phẩm đường nhập lậu từ Thái Lan cạnh tranh không lành mạnh, ông Nguyễn Văn Hải - Tổng thư ký Hiệp hội Mía đường Việt Nam - cho biết, ngành đường trong nước gặp rất nhiều khó khăn do đường nhập lậu từ Thái Lan vào Việt Nam quá lớn. Hơn thế, đường Thái Lan hiện đang NK chính ngạch vào Việt Nam (qua Lào). Việt Nam và Lào đã ký nhiều Hiệp định thương mại cùng các ưu đãi thuế quan với mức thuế 0%, trong đó có mặt hàng đường nên tiềm ẩn nguy cơ đường Thái Lan "đội lốt" xuất xứ Lào NK vào Việt Nam để hưởng ưu đãi thuế.

Doanh nghiệp cần chủ động phòng vệ thương mại trong sân chơi hội nhập

Trước băn khoăn này, bà Phạm Châu Giang - Phó Cục trưởng Cục PVTM (Bộ Công Thương) - đề nghị Hiệp hội Mía đường Việt Nam và các doanh nghiệp (DN) nên xem xét, làm đơn lên Cục PVTM để có cơ sở điều tra, sử dụng các biện pháp PVTM chính đáng.

Ý kiến của bà Phạm Châu Giang phần nào cho thấy, các hiệp hội và DN trong nước chưa chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc khởi kiện hoặc thực hiện các biện pháp PVTM. Đây cũng là câu trả lời cho câu hỏi, vì sao đến nay, Việt Nam đã "dính" 130 vụ việc về PVTM nhưng mới "đáp trả" 9 vụ đối với hàng hóa nước ngoài NK vào Việt Nam có các hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan điều tra

Theo đại diện Cục PVTM, để bảo vệ hàng hóa sản xuất trong nước, hiện Việt Nam đã có đầy đủ cơ sở pháp lý để tiến hành các vụ kiện PVTM, nhất là khi Chính phủ ban hành Luật Quản lý ngoại thương. Bên cạnh đó, khả năng hiện tại của Cục PVTM hoàn toàn có thể thực hiện 5-7 vụ PVTM trong một năm.

Đơn cử, ngày 8/5/2018, Cục PVTM nhận được hồ sơ yêu cầu áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp PVTM của Công ty CP thép Hòa Phát Hải Dương và Công ty CP gang thép Thái Nguyên đối với sản phẩm thép dây, thép cuộn NK vào Việt Nam.

Sau khi xem xét, cuối tháng 7/2018, Bộ Công Thương ban hành Quyết định về việc điều tra áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp PVTM, đồng thời khuyến cáo các DN trong quá trình ký kết hợp đồng NK hàng hóa thuộc đối tượng điều tra, cần lưu ý về khả năng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp PVTM sẽ được áp dụng.

Từ thực tế này, các chuyên gia cho rằng, các hiệp hội và DN Việt Nam cần chủ động phối hợp với các cơ quan hữu quan để kháng kiện và khởi xướng các vụ kiện PVTM chính đáng bằng việc cung cấp tài liệu, số liệu, hệ thống lưu giữ tài liệu, hợp đồng, dữ liệu, hóa đơn chưa đầy đủ, khoa học và hệ thống.

Đặc biệt, khi vụ việc khởi kiện/kháng kiện đã được khởi xướng điều tra, DN cần tích cực tham gia, hợp tác đầy đủ với cơ quan điều tra để tránh trường hợp cơ quan điều tra sử dụng dữ liệu sẵn có bất lợi để tính toán biên độ phá giá, trợ cấp cũng như đưa ra các bằng chứng thuyết phục để khởi kiện thành công.

Bộ Công Thương khẳng định sẽ hỗ trợ các DN trong nước thực hiện khởi xướng điều tra PVTM với những hàng hóa NK vào Việt Nam và hỗ trợ DN làm việc trực tiếp với các tổ chức, các bên liên quan đến điều tra PVTM. Bộ cũng đã yêu cầu các Tham tán Thương mại Việt Nam tại nước ngoài hỗ trợ DN tiếp cận và đa dạng hóa thị trường XK để tránh phụ thuộc quá nhiều vào một hoặc một số thị trường, gia tăng khả năng cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam.

Các hiệp hội ngành hàng cần nắm bắt tình hình hoạt động của DN thành viên, thu thập số liệu thống kê và tăng cường làm việc với cơ quan quản lý, như Tổng cục Thống kê, Tổng cục Hải quan, Bộ Công Thương để đề xuất biện pháp PVTM khi cần thiết.