Ông Putin tuyên bố ngừng bắn hai ngày, Ukraine không muốn tham gia

Hôm 5/1, Tổng thống Putin ra lệnh ngừng bắn 36 giờ tại Ukraine nhân dịp Lễ Giáng sinh của những người theo Chính thống giáo phương Đông (Eastern Orthodox Christians). Nếu trở thành hiện thực, đây sẽ là lần ngừng bắn trên diện rộng đầu tiên trên chiến trường Ukraine sau hơn 10 tháng xung đột làm hàng nghìn người chết.

“Dựa trên thực tế là rất nhiều người theo Chính thống giáo đang sống ở trong vùng chiến sự, chúng tôi kêu gọi phía Ukraine ngừng bắn và để cho người dân dự lễ trong Đêm vọng Giáng sinh (6/1) cũng như ngày Giáng sinh (7/1)”, ông Putin nói.

Những người theo Công giáo phương Tây và hầu hết người dân trên thế giới hiện nay sử dụng lịch Gregorian và ăn mừng Lễ Giáng sinh vào ngày 25/12. Tuy nhiên, người theo Chính thống giáo phương Đông vẫn sử dụng lịch Julian cũ, chậm hơn lịch Gregorian 13 ngày, nên ăn mừng Lễ giáng sinh vào ngày 7/1.

(Cách mạng tháng 10 Nga diễn ra vào ngày 7/11/1917 theo lịch Gregorian mới nhưng lại vào ngày 25/10/1917 theo lịch Julian cũ. Cái tên Cách mạng tháng 10 được lấy theo lịch cũ.)

Kể từ khi xung đột nổ ra hôm 24/2/2022 đến nay, phía Nga đã nhiều lần ra lệnh ngừng bắn cục bộ để sơ tán dân thường và phục vụ các mục đích nhân đạo khác. Tuyên bố hôm 5/1/2023 là lần đầu tiên ông Putin yêu cầu toàn bộ binh sỹ Nga ngừng bắn trên khắp Ukraine.

Hiện chưa rõ giao tranh có thực sự tạm lắng trên toàn mặt trận dài 1.100 km của Ukraine hay không. Ông Putin không nêu rõ lệnh ngừng bắn này có áp dụng cho cả hoạt động tấn công lẫn phòng thủ hay không. Ví dụ, nếu phía Ukraine tiếp tục chiến đấu thì Nga có đánh trả không?

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gạt bỏ tuyên bố của ông Putin và gọi đây là chiêu trò của Nga nhằm câu giờ để có thời gian tập hợp lại lực lượng và chuẩn bị đợt tấn công mới.

“Giờ đây, bọn chúng lại muốn dùng Giáng sinh làm cái cớ để dừng đà tiến của quân đội ta ở Donbas và để chúng có thời gian đưa vũ khí, đạn dược, và nhân lực tới gần vị trí của chúng ta hơn”, Tổng thống Ukraine phát biểu trên truyền hình tối 5/1. “Ngừng bắn để được gì? Chỉ thêm tổn thất mà thôi”.

Ông Zelensky cáo buộc Điện Kremlin lên kế hoạch ngừng bắn “nhằm tiếp tục cuộc chiến tranh với mức độ ác liệt hơn trước”.

Theo AP, một quan chức quân sự cấp cao của Mỹ hồi tháng 11 đã ước tính khoảng 100.000 binh sĩ Nga đã tử trận hoặc bị thương ở Ukraine. Phía Nga không công bố ước tính thương vong trong nhiều tháng qua.

Ông Mykhailo Podolyak, Cố vấn Tổng thống Ukraine, đăng tweet rằng các lực lượng Nga “phải rời bỏ các vùng chiếm đóng – chỉ đến khi đó thì mới có một cuộc ‘ngừng bắn tạm thời’”

Ông Oleksiy Danilov, Thư ký hội đồng An ninh quốc gia Ukraine, phát biểu trên truyền hình: “Chúng tôi sẽ không đàm phán ngừng bắn với bọn chúng”.

Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng cho rằng ông Putin không thật lòng muốn ngừng bắn. Ông Ned Price, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ nói Washington "không mấy tin tưởng vào những toan tính đằng sau thông báo" ngừng bắn của ông Putin, đồng thời cho rằng các quan chức Điện Kremlin "đã không cho chúng tôi lý do để tin những lời họ nói".

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ coi lệnh ngừng bắn của ông Putin chỉ là trò lừa gạt "để nghỉ ngơi, trang bị lại, tập hợp lại và cuối cùng là tấn công lại".

Ông Stephane Dujarric, Người phát ngôn của Liên Hợp Quốc, hoan nghênh tuyên bố của ông Putin nhưng nói thêm rằng một thỏa thuận ngừng bắn "sẽ không thể thay thế hòa bình theo Hiến chương Liên Hợp Quốc và Luật pháp Quốc tế".

Trước khi ông Putin ra lệnh ngừng bắn, người đứng đầu Chính thống giáo của Nga đã đề xuất hai bên đình chiến kể từ giữa trưa thứ Sáu (6/1) đến hết ngày thứ Bảy (7/1) để các tín đồ hưởng lễ Giáng sinh theo lịch Julian cũ.