'Nóng' đầu tư vào ngành điện Đông Nam Á
 |
| Hai công nhân kiểm tra đường dây điện ở TP HCM. (Ảnh: Hoàng Đình Nam/AFP) |
Ngành điện - mảnh đất màu mỡ để đầu tư
Từ năm 2000 đến 2016, tăng trưởng kinh tế khu vực đã thúc đẩy nhu cầu năng lượng sơ cấp tăng 70%. Các chính phủ ở Đông Nam Á đã thực hiện một loạt chính sách để đảm bảo đáp ứng nhu cầu năng lượng, theo The Asean Post.
Trên quy mô khu vực, lưới điện ASEAN (APG) dự kiến kéo dài chiều dài và bề rộng của 10 quốc gia thành viên ASEAN đã được bắt đầu vào cuối những năm 90. Về cơ bản, lưới điện thể hiện một tầm nhìn tới tương lai để tăng cường thương mại điện xuyên biên giới trong khu vực, giúp tăng nhu cầu điện năng.
Việc mở rộng lưới điện khu vực không thể được thực hiện nếu không có đầu tư nước ngoài, do đó tạo ra cơ hộicho các n hà đầu tư nước ngoài. Con số của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) chỉ ra rằng, khu vực sẽ cần khoảng 1,2 nghìn tỷ USD đầu tư từ nay đến năm 2040 để hiện đại hóa và mở rộng lưới điện.
Các nhà đầu tư nổi bật trong ngành điện bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, các quốc gia châu Âu, Mỹ cũng như một số ngân hàng đa phương và các tổ chức tài chính.
Đối với Trung Quốc, động cơ rõ ràng cho đầu tư của họ là tiếp tục củng cố mối quan hệ kinh tế và chính trị với các nước trong khu vực - một số trong đó giáp với các vùng phía Nam. Từ năm 2003, Trung Quốc đã đầu tư 66 tỷ USD vào sản xuất điện ở Đông Nam Á, chiếm 48% tổng đầu tư toàn cầu trong lĩnh vực này.
Mặt khác, Nhật Bản đã tích cực đầu tư 1,5 tỷ USD vào các dự án thủy điện, năng lượng mặt trời và gió trong khu vực từ năm 2009. Nước láng giềng, Hàn Quốc cũng tỏ ra quan tâm khi Ngân hàng Xuất nhập khẩu Hàn Quốc đầu tư 150 triệu USD vào năng lượng tái tạo ở Đông Nam Á từ năm 2009 đến 2016. Chính sách mới về phía Nam của Seoul, bắt đầu vào năm 2017 hứa hẹn sẽ tăng cường hợp tác năng lượng với các đối tác ở Đông Nam Á.
Bên ngoài châu Á, Tổng công ty Đầu tư Tư nhân ở Mỹ đã đầu tư hơn 400 triệu USD từ năm 2009 đến năm 2016. Hơn nữa, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ dự kiến sẽ bơm 750 triệu USD để tăng cường năng lực tái tạo của các nước thành viên ASEAN.
Ở châu Âu, lợi ích đầu tư chủ yếu đến từ Đức. Tổ chức phát triển của Đức, Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ), đã tích cực hợp tác với Trung tâm Năng lượng ASEAN thông qua Chương trình Năng lượng ASEAN-Đức (AGEP). GIZ đã hỗ trợ và tài trợ một loạt các hoạt động nhằm cải thiện hợp tác khu vực và kỹ thuật giữa Đức và các nước ASEAN.
 |
|
Biều đồ trên: Đầu tư tích lũy vào năng lượng tái tạo, Đvt: Tỷ USD. Biều đồ dưới: Cơ cấu tài chính đầu tư vào năng lượng tái tạo. (Nguồn: Cơ quan năng lượng tái tạo quốc tế) |
Các ngân hàng đa phương như Ngân hàng Thế giới và Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đã đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy triển khai tái tạo trong khu vực. Cả hai tổ chức tài chính đã đầu tư hơn 2 tỷ USD và 1 tỷ USD, tương ứng trong lĩnh vực năng lượng tái tạo của Đông Nam Á kể từ năm 2009.
Hướng đến năng lượng tái tạo
Hầu hết khoản đầu tư từ Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc đều tập trung vào các loại nhiên liệu không tái tạo như than đá, bất kể sự gia tăng khẩn cấp trong đầu tư vào năng lượng tái tạo, đặc biệt là thủy điện và năng lượng mặt trời.
Tại Indonesia, ba nước này đã tham gia 18 dự án than từ năm 2010 đến năm 2017. Để tài trợ cho các dự án như vậy, họ không cần phải nhìn quá xa, như ba ngân hàng hàng đầu của Singapore gồm Ngân hàng DBS, Ngân hàng Oversea - Chinese Banking Corporation LTD (OCBC), và United Overseas Bank (UOB) đã cung cấp kinh phí cần thiết cho 21 dự án than từ năm 2012 đến năm 2018. Hơn một nửa các dự án này là các nhà máy điện đốt than ở Việt Nam và Indonesia.
Việc thực hiện các sáng kiến năng lượng tái tạo dễ dàng hơn và được thực hiện. ASEAN đặt mục tiêu đảm bảo 23% nguồn năng lượng sơ cấp từ các nguồn tái tạo vào năm 2025. Dựa trên các chính sách đang được thực hiện và cân nhắc cho tương lai, tỷ trọng năng lượng tái tạo của khu vực trong hỗn hợp chính của nó chỉ đạt 17% đến năm 2025, để lại khoảng cách 6% giữa mục tiêu và con số thực tế.
Tuy nhiên, chi phí giảm của năng lượng tái tạo đã tăng cường việc chuyển sang nguồn năng lượng này. Theo Cơ quan Năng lượng Tái tạo Quốc tế (IRENA), chi phí cho quang điện mặt trời (PV) giảm 45% - nhiều nhất trong số các nguồn năng lượng tái tạo khác trong giai đoạn 2012 - 2016 giảm từ 3.915 USD/kW còn 2.134 USD/kW. Chi phí cho năng lượng gió trên đất liền giảm tương tự giai đoạn 2013 - 2016 từ 2.627 còn 2.342 USD.
Mối liên hệ giữa tăng trưởng kinh tế và nhu cầu năng lượng sẽ là vấn đề làm đau đầu các nhà làm luật và nhà đầu tư. Với những khoản đầu tư nước ngoài hấp dẫn gõ cửa vào khu vực, chính phủ các quốc gia trong khu vực phải được đưa ra nhiệm vụ đảm bảo đầu tư vì mục tiêu tương lai xanh chung.
