Những doanh nghiệp 'trường kì' trả cổ tức bằng cổ phiếu
 |
VPBank sắp mua hơn 73 triệu cổ phiếu quỹ với giá thấp hơn thị giá 31% |
|
Thị trường 'sóng gió', lãnh đạo ồ ạt mua cổ phiếu doanh nghiệp mình |
Khác với trả cổ tức bằng tiền mặt, trả cổ tức bằng cổ phiếu không có tác động trực tiếp đáng kể nào tới doanh nghiệp và cổ đông.
Không làm tăng nguồn vốn của doanh nghiệp
Một thông báo trả cổ tức bằng cổ phiếu tỷ lệ 30% thường có đoạn “Vốn điều lệ sau trả cổ tức bằng cổ phiếu tăng 30% so với trước” và "Nguồn vốn thực hiện được lấy từ lợi nhuận sau thuế chưa phân phối".
Thực chất việc trả cổ tức bằng cổ phiếu chỉ là bút toán kế toán, trong đó doanh nghiệp ghi nhận giảm lợi nhuận chưa phân phối hoặc các quỹ và ghi tăng vốn điều lệ tăng lên một khoản tương ứng. Hoàn toàn không có dòng vốn mới chảy thêm vào doanh nghiệp. Tổng vốn chủ sở hữu, các khoản mục nợ phải trả và tài sản đều không đổi.
Không làm tăng tài sản của cổ đông
Sau khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu, số cổ phiếu mà cổ đông sở hữu tăng lên bằng với tỷ lệ chi trả. Nhưng đồng thời giá cổ phiếu cũng bị điều chỉnh giảm tương ứng, và vì vậy tổng giá trị cổ phiếu mà cổ đông sở hữu không tăng lên.
Không làm tăng tỷ lệ sở hữu của cổ đông
Khi doanh nghiệp trả cổ tức bằng cổ phiếu tỷ lệ 30%, số lượng cổ phiếu mà cổ đông sở hữu tăng 30% nhưng đồng thời tổng số cổ phần lưu hành cũng tăng lên 30% và do vậy tỷ lệ sở hữu của cổ đông không thay đổi.
Như vậy, bản thân việc chia cổ tức bằng cổ phiếu không làm lợi trực tiếp cho cổ đông. Chỉ khi nào lợi nhuận giữ lại được tái đầu tư có hiệu quả làm giá cổ phiếu tăng lên thì cổ đông mới có lợi. Ngược lại, nếu giá cổ phiếu chỉ ‘lình xình’ đi ngang hoặc thậm chí giảm sâu, nhà đầu tư sẽ chịu thiệt thòi lớn.
Cổ đông ITA bị “bỏ đói” suốt 12 năm
Từ khi niêm yết trên sàn HOSE vào tháng 11/2006 đến nay đã ngót 12 năm nhưng CTCP Đầu tư và Công nghiệp Tân Tạo (Mã: ITA) chưa một lần trả cổ tức tiền mặt, chỉ trả bằng cổ phiếu.
Ngoài ra, Tân Tạo còn phát hành cổ phiếu thưởng, phát hành riêng lẻ, phát hành cho cán bộ công nhân viên… Vì thế mà số lượng cổ phiếu niêm yết của Tân Tạo tăng với tốc độ phi mã, từ 45 triệu cổ phiếu niêm yết lần đầu năm 2006 lên hơn 938 triệu cổ phiếu hiện nay, tức gấp hơn 20 lần.
 |
Tuy nhiên chiến lược giữ lại lợi nhuận để đầu tư của Tân Tạo dường như kém hiệu quả, thể hiện ở việc lợi nhuận của công ty suy giảm và hiện ở mức thấp. LNST năm 2017 của Tân Tạo vỏn vẹn 8,3 tỷ đồng, chỉ bằng chưa đầy 2% so với năm 2010.
Chưa kể, lợi nhuận này có được là nhờ doanh thu cho thuê đất khu công nghiệp trị giá 416 tỷ đồng được Tân Tạo ghi nhận vào một lần. Nếu hạch toán theo phương án phân bổ đều trong thời hạn thuê đất, thì năm 2017 doanh thu từ mảng này chỉ hơn 14,7 tỷ đồng và công ty lỗ cả năm hơn 193 tỷ đồng. Quý 1/2018, Tân Tạo báo lỗ sau thuế 5,5 tỷ đồng.
Giá cổ phiếu ITA cũng trong đà suy giảm dài hạn và giao dịch dưới mệnh giá nhiều năm trở lại đây.
 |
| Diễn biến giá cổ phiếu ITA từ khi lên sàn đến nay. Nguồn: VNDirect |
8 năm DLG trả cổ tức tiền mặt duy nhất một lần
CTCP Tập đoàn Đức Long Gia Lai (Mã: DLG) là một doanh nghiệp cũng “chăm chỉ” phát hành cổ phiếu để trả cổ tức. Từ khi niêm yết vào tháng 6/2010 đến nay, DLG mới chỉ trả cổ tức một lần duy nhất tỷ lệ 20% vào tháng 3/2011 nhưng đã có tới 8 lần trả cổ tức bằng cổ phiếu, phát hành cổ phiếu thưởng và một lần phát hành thêm.
Chẳng thế mà số lượng cổ phiếu DLG lưu hành tăng từ 29,1 triệu ban đầu lên hơn 285 triệu hiện nay, tức gấp gần 10 lần.
 |
Giống như ITA, cổ phiếu DLG cũng giao dịch dưới mệnh giá trong hơn 3 năm trở lại đây, kết phiên 6/6 ở mức 2.980 đồng/cp. Giữa bối cảnh giá cổ phiếu xuống thấp, trong tháng 4 và tháng 5 Tổng Giám đốc và Chủ tịch DLG đã mua vào lần lượt 2 triệu và 8 triệu cổ phiếu để tăng tỷ lệ sở hữu.
 |
| Diễn biến giá cổ phiếu DLG từ khi niêm yết đến nay. Nguồn: VNDirect. |
5 năm niêm yết, cổ đông FLC chỉ nhận được 8% cổ tức tiền mặt
Từ khi chào sàn tháng 8/2013 đến nay, CTCP Tập đoàn FLC (Mã: FLC) chỉ trả cổ tức 2 lần vào tháng 11/2013 và tháng 2/2018 với tỷ lệ khiêm tốn lần lượt là 5% và 3%.
Đổi lại, cổ đông của FLC được nhận thêm một lượng cổ phiếu khổng lồ sau 6 lần công ty trả cổ tức bằng cổ phiếu, phát hành cổ phiếu thưởng và phát hành thêm để tăng vốn – trong đó có 2 lần phát hành tỷ lệ 100%.
Hơn 77 triệu cổ phiếu niêm yết lần đầu đến nay "sinh sôi" thành hơn 682 triệu cổ phiếu. Trung bình mỗi năm FLC phát hành hơn 61 triệu cổ phiếu mới.
Chưa dừng ở đó, đại hội cổ đông thường niên năm 2018 sắp tới, FLC trình cổ đông kế hoạch phát hành 27,3 triệu cổ phiếu để trả cổ tức năm 2017 và 300 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu với giá 10.000 đồng/cp để tăng vốn.
|
Ngày 12/6 FLC đại hội thường niên bàn về phát hành hơn 300 triệu cp giá 10.000 đồng/cp |
Khác với trả cổ tức bằng cổ phiếu, việc phát hành thêm cổ phiếu này sẽ đem lại dòng tiền khoảng 3.000 tỷ đồng cho FLC. Tuy nhiên khi thị giá đang dưới 5.000 đồng/cp thì ai sẽ mua cổ phiếu do FLC phát hành thêm với giá 10.000 đồng/cp?
 |
Cùng trong "họ FLC", cổ phiếu ROS của CTCP Xây dựng Faros tuy mới lên sàn chưa đầy 2 năm nhưng cũng có hai lần trả cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ 20% và 10%, chưa một lần trả cổ tức tiền mặt.
Theo đó, số lượng cổ phiếu ROS lưu hành tăng 32% từ 430 triệu ban đầu lên 567,6 triệu như hiện nay.
Giống với công ty FLC, đại hội cổ đông thường niên 2018 của Faros đã thông qua kế hoạch phát hành 300 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu với giá 12.000 đồng/cp để tăng vốn, nâng số lượng cổ phiếu lưu hành lên 867,6 triệu cp.
Mức giá này chỉ bằng 9% thị giá tại ngày tổ chức đại hội 30/3 (135.000 đồng/cp). Trước thắc mắc của cổ đông về mức giá phát hành quá rẻ cho với thị giá, ông Trịnh Văn Quyết - Chủ tịch HĐQT chia sẻ: "Công ty ghi nhận sự tin tưởng vào Faros của cổ đông chiến lược, cổ đông dài hạn".
|
ĐHCĐ ROS: Thông qua phát hành 300 triệu cp giá chỉ 12.000 đồng/cp để ghi nhận 'sự tin tưởng' của cổ đông |
|
ĐHCĐ ROS: Vì sao giá cổ phiếu không tăng? |
Từ khi lên sàn, cổ phiếu ROS có nhiều giai đoạn giảm sâu, tăng sốc. Trong khoảng 6 tháng trở lại đây, cổ phiếu ROS đã mất gần 2/3 giá trị, giảm từ gần 180.000 đồng/cp vào đầu tháng 11/2017 xuống còn 62.700 đồng/cp kết phiên 5/6. Mức giá phát hành 12.000 đồng/cp đến nay đã kém hấp dẫn đi nhiều so với thời điểm đại hội cổ đông.
 |
| Diễn biến giá cổ phiếu ROS từ khi lên sàn đến nay. Nguồn: VNDirect. |
