Nhập khẩu gạo của Mỹ tăng, cơ hội nào cho Việt Nam?

Theo số liệu của Ủy ban thương mại quốc tế Mỹ (USITC), tính đến hết tháng 8 năm nay, Mỹ đã nhập khẩu 906.569 tấn gạo, trị giá hơn 793 triệu USD, tăng 37,9% về lượng và tăng 32,7% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái.   

Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) ước tính nhập khẩu gạo của Mỹ trong năm 2022 dự kiến đạt 1,3 triệu tấn, tăng gần 33% so với năm 2021. Con số này được dự báo sẽ tiếp tục tăng lên mức kỷ lục là 1,4 triệu tấn vào năm 2023, với phần lớn là gạo thơm, gạo đặc sản đến từ khu vực châu Á. 

Nhu cầu của người tiêu dùng Mỹ đối với gạo thơm, gạo đặc sản đã tăng đều đặn trong những thập kỷ gần đây do sự thay đổi về nhân khẩu học cũng như thị hiếu của người tiêu dùng. Đây được xem là cơ hội lớn cho các nước xuất khẩu gạo, trong đó có Việt Nam gia tăng thị phần tại thị trường này khi gạo nhập khẩu hiện chiếm khoảng 30% tổng lượng gạo tiêu thụ tại Mỹ.

Số liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam cũng cho thấy, Việt Nam đã xuất khẩu 18.082 tấn gạo sang thị trường Mỹ trong 9 tháng đầu năm nay với trị giá 13,9 triệu USD, so với cùng kỳ năm ngoái tăng 62,1% về lượng và tăng 67% về trị giá.

Trong số các thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam, Mỹ là một trong những thị trường có mức tăng trưởng mạnh nhất trong thời gian qua. Chủng loại gạo xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này chủ yếu là gạo thơm và gạo đặc sản có giá trị cao.

Đứng đầu là gạo Jasmine, chiếm 47% lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ trong 9 tháng đầu năm với 8.527 tấn, tăng hơn 2 lần so với 3.909 tấn của cùng kỳ.

Đứng thứ hai là gạo ST25 đạt 3.808 tấn, tăng 35,3% so với cùng kỳ năm ngoái và chiếm 21% tỷ trọng. Mỹ hiện đang là thị trường tiêu thụ gạo ST25 lớn nhất của nước ta.

32% còn lại, tương ứng khoảng 5.748 tấn là gạo Nhật, gạo lứt và một số loại gạo thơm khác.

Giá gạo xuất khẩu sang Mỹ cũng ở mức cao và tăng so với cùng kỳ năm ngoái bất chấp xu hướng giảm chung của thị trường.

Theo đó, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ trong 9 tháng đầu năm tăng hơn 3% so với cùng kỳ, lên mức bình quân 767 USD/tấn. Riêng gạo ST25 xuất khẩu đi Mỹ có giá bình quân lên đến 1.064 USD/tấn, tăng 11,6%.

Việt Nam đứng thứ 5 về xuất khẩu gạo vào Mỹ nhưng tỷ trọng chiếm chưa đến 2% trong tổng nhập khẩu gạo của nước này, thấp hơn đáng kể so với con số 20,6% của Ấn Độ hay 62,5% của Thái Lan. 

Theo các chuyên gia, khó khăn lớn nhất đối với xuất khẩu gạo của Việt Nam vào Mỹ hiện nay đến từ hai yếu tố là sự cạnh tranh ngày càng gia tăng giữa các nước xuất khẩu và những tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng từ phía nhà nhập khẩu.

Hiện cả nước có 131 doanh nghiệp xuất khẩu gạo, nhưng mới có 21 doanh nghiệp đang tham gia xuất khẩu gạo sang Mỹ. Kim ngạch xuất khẩu tập trung chủ yếu ở các doanh nghiệp như Công ty Cổ phần Soharice, Công ty Cổ phần Phước Đạt hay Công ty TNHH Highland Dragon - chi nhánh Long An...

Mặc dù vậy, với chất lượng gạo ngày càng được nâng cao và giá cả tương đối cạnh tranh ở phân khúc gạo thơm, xuất khẩu gạo của Việt Nam vào Mỹ được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới. Sau khi đạt giải gạo ngon nhất thế giới năm 2019, gạo ST25 của Việt Nam hiện đang được ưa chuộng tại Mỹ.